Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

sarkardaning bu g‘ayrioddiy harakati dunyoga yana bir ajoyib insonni — faylasuf Pirronni 
tuhfa qiladi. 
* * * 
Pirron Elidaning oliy kohini edi. Faylasufning xulq-atvori, tabiati sirli va o‘ziga xos bo‘lib, u hech 
narsani sevmas, hech narsadan ta’sirlanmasdi. Shuningdek, hech kim u kabi narsalarning mohiyatiga 
ishonch bilan qaramasdi. Pirron so‘zlayotganda atrofdagilarning tinglash yoki tinglamasliklari bilan 
qiziqmasdi. Bordi-yu, tinglovchilar tarqab ketishsa ham u nutqini davom ettiraveradi. 
* * * 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
67
Pirron o‘zini har narsaga shubha bilan qarovchi kishilar qatoriga qo‘shar, narsalarning mohiyatiga 
oid har qanday qat’iy fikr aytishdan tiyilishni afzal ko‘rardi. (Per Beyl: «Pirronchilik — barcha 
masalalarni ularning mohiyatini chetlab o‘tgan holda muhokama qilish san’atidir», deb yozgandi). 
* * * 
Bir kuni Pirron ochiq dengizda ketayotganda bo‘ron turadi. Faylasufning kemadagi hamrohlari 
vahimaga tushadilar. Faqat Pirrongina mutlaqo xotirjamlikni saqlagan holda, o‘zini yo‘qotmay 
nimanidir kavshayotgan cho‘chqaga ishora qiladi-da: «Donishmand har qanday sharoitda ana 
shunday befarqlikni saqlab qolmog‘i lozim», — deydi. 
* * * 
Qadimiy yunon faylasuflari Suqrot va Pifagor kabi Pirron ham faqat og‘zaki tarzda ta’lim bergan. 
Uning dunyoqarashi haqida shogirdi fliuntlik Timon (miloddan avvalgi 320-230 yillar) yozib qoldirgan 
manbalar orqali tasavvurga ega bo‘lish mumkin. 
* * * 
Timon o‘z ustozini Quyoshga nisbat etgan. Har narsaga shubha bilan qarovchi Sekst Empirik o‘z 
dunyoqarashlariga sodiq qolgan holda shunday degandi: «Quyosh ko‘zdan g‘oyib narsalarni yoritib, 
ravshan qiladi. Pirron esa aksincha, har qanday kimsa uchun aniq-ravshan bo‘lgan narsalarni 
mavhumlashtiradi». 
* * * 
Bir kuni Pirronga qitmirlarcha shunday savol berdilar: 
— Pirron, sen o‘lmaganmiding? 
O’z ta’limotiga sodiq Pirron uchun: 
— Bilmayman, — deb javob berishdan o‘zga yo‘l qolmagandi. 
* * * 
Agar tirik mavjudotlar o‘rtasidagi xilma-xillikka bog‘liq ravishda muhokama etib bo‘lmaydigan turli 
qarashlar mavjud ekan, u holda narsalar haqida hukm chiqarishdan tiyilmoq zarur. Masalan, insonlar 
dengiz suvini ichganlarida xuddi zahar kabi yoqimsiz tuyuladi. Baliqlar esa shu suv ichida yashaydilar. 
* * * 
Agar bir narsa hamma uchun birdek go‘zal va oqilona ko‘ringanda, insonlar o‘rtasida g‘arazli bahs 
paydo bo‘lmas edi. 
* * * 
Narsalar bizga noma’lum sifatlarga ega bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Sababi bizda bu sifatlarni his 
etish a’zolarining yo‘qligidadir... agarki, sezgilar tashqi olamni qabul qilishga qodir emas ekan, demak, 
tafakkur ham u haqda yetarlicha mushohada yuritolmaydi. Shuning uchun ham biz tashqi olam 
xususida hukm chiqarishdan tiyilishimiz joiz. 
* * * 
Agar har qanday hodisa ma’lum sharoitlar, masofalar va holatlarda namoyon bo‘lib, 
tasavvurlarimizda katta o‘zgarish yasagan taqdirda ham biz ularni muhokama qilmasligimiz joiz. 
Chunki qandaydir tasavvurni dalil-isbotsiz chamalamoqqa bizning haqqimiz yo‘q. Deylik, biz dalil-
isbotni ham topdik. Ammo u ham o‘z navbatida dalil-isbot talab qiladi. 
* * * 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf