51
strategiyanın əsas məqsədi: dövlət banklarının yenidən təşkili və özəlləşdirilməsi,
özəl bankların birləşdirilməsi, Mərkəzi Bankın tənzimləyici, nəzarət edici və bank
həcminin artırılması və yoxlanılması, muhasibat da daxil olmaqla sağlam təsirli və
rəqabətə dayanan infrastrukturalı, inkişaf edən bir bank bölməsinin infrastrukturunun
təşkil edilməsidir. Ölkədə kiçik və orta həcimli müəssisələrdə maliyyə yardımının
artırılması istiqamətində bank islahatların həyata keçirilmişdir. Rəqabətin artması
məqsədi ilə xarici investisiyanın bank bölməsinə istiqamətləndirilməsi prosesi xeyli
azaldılmışdır.
Bank bölməsinin inkişafı üçün bu sahədə infarastruktur fəaliyyətləri xeyli
artmışdır. Azərbaycanda bank sisteminin inkişafına-əlverişli şəraitin meydana
gətirilməsi, bu sahəyə texnalogiyanı və iş praktikasını çəkmək bu kimi yatırımları
artırmaq məqsədi ilə Azərbaycan Beynalxalq Bankının ilkin kapitalını 20 %-nin
Avropa nkisaf Bankının satınalması planlaşdırılmaqdadır.
Azərbaycanın bank bazarında nağd olmayan ödənişlərə keçiş prosesi getdikcə
sürətlənməkdədir. Nağd olmayan ödəmələrə keçişin dünya təcrübəsi, xalqın maliyyə
imkanlarının banklara cəlb edilməsi ölkədəki iqtisadi vəziyyəti keyfiyyət baxımından
yaxşılaşdırıldığını və bunun da xalqın sosial vəziyyətini yüksəltdiyini göstərir. Bank
sistemində 2005-ci ilin yanvar ayından etibarən Azərbaycanda “ nternet Bankçılığı”
və “Mobil Bankçılıq” ödəniş sistemləri tətbiq edilməyə başlamışdır. Bu fəaliyyətlər
Dünya Bankının və Beynəlxalq Valyuta Fondunun tövsiyələrinə əsasən həyata
keçirilmişdir.
Hal hazırda Azərbaycanın bank bazarında müştərilərin imkanları inkişaf
etməkdə və onların tələblərinə görə beynəlxalq xidmətlər tətbiq edilməkdədir. Ölkədə
bank bölməsinin inkişaf etməsə və xalqın banklara olan etibarını yenidən əldə etmək
üçün əmanət sığorta fondu qurularaq əmanətlərin sığortalanması haqqında qanun
qəbul edilməlidir. slahatlar daxilində əmanətlərin sığortalanması üçün bəzi
fəaliyyətlər həyata keçirilir.
Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun qurulması və fəaliyyəti ilə əlaqədar qanun
2005-ci ildə çıxardılmışdır. Başqa bir tərəfdən əmanətlərin sığortalanması fondunun
52
təşkilindən meydana gələn problemlər üçün də Mərkəzi Bankın, basqa bankları
maliyyə hasablarını həqiqətə uygun açıqlamaq istiqamətində siyasət tətbiq etməlidir.
Bank bölməsində infrastruktur çalışmaları, ödəmə sistemi, muhasibat sistemi, bank
nəzarət və hüquqi infrastruktur kimi çalısmalarda davam etməkdədir. Bank
bölməsinin inkişafı isə özəl bölmə baxımından, xüsusi ilə həm asan kredit imkanı
əldə etmə baxımından, həm də fərqli bank xidmətlərindən istifadə edilməsinə imkan
verəcəkdir. Bank bölməsinin inkişafı və sistemə etibar edilməsi, fərdlərin əllərindəki
nağd imkanları banklara istiqamətləndirməkdə təsirli olacaqdır. (bax Cədvəl 3-ə).
Cə
dvə
l 3. Ə
halidə
n cə
lb olunmuş
ə
manə
tlə
r (mln. manat)(33,26)
Illə
r
2009
2010
2011
2012
2013
Əhalidən cəlb
olunmuş əmanətlər
2 334.9
3 029.8
4 119,8
5 113,4
6 395,8
milli valyuta ilə
966
1 410,0
2 281,7
2 963,8
3 888,3
xarici valyuta ilə
1 369.3
1 619.8
1 838,1
2 149,6
2 507,5
Əmanətlərin artımı,
faizlə
122,5
129,8
135,9
124,1
125,1
Mövcud strateji alternativləri araşdırdıqdan sonra elə konkret strategiya
seçilməlidir ki, o təşkilatın uzunmüddətli səmərəliliyini maksimum yüksəldə bilsin.
Ümumi strategiyanın seçilməsi bilavasitə ali rəhbərliyin funksiyasıdır. Strateji
seçimn səmərəli olması üçün ali rəhbərlik firmanın gələcəyi barədə dəqiq
konsepsiyaya malik olmalı, alternativləri səylə tədqiq etməli, təşkilatın və onun
məhsullarının sahənin imkanları baxımından mövqeyini qiymətləndirməyi
bacarmalıdır.
Ali rəhbərliyin strateji seçiminə təsir edən (və rəhbərliyin xüsusi diqqət
yetirməsini tələb edən) müxtəlif amillər içərisində aşağıdakıları xüsusi qeyd etmək
lazımdır.
53
1. Riskin əlverişli səviyyəsinin müəyyənlişdirilməsi.
2. Keçmiş strategiyalara bələd olmaq (keçmişdə seçilmiş strategiyaların təsirinə
düşməmək).
3. Idarəetmə qərarlarının qəbul vaxtının düzgün müəyyənləşdirilməsi və
ideyaların əlverişli vaxtda reallaşdırılması.
4. konkret strateji alternativi seçəndə səhmdarların reaksiyalarına çevik münasibət
Strateji planın reallaşdırılması şəkil 1-də göstərilən sxem üzrə həyata keçirilə
bilər.
Şəkil 4. Strategiyanın reallaşdırılması.
Stratеgiyanın müəyyənləşdirilməsi və
кəmiyyətcə ölçülə bilən məqsədlər barədə
məlumat vеrilməsi
Rəhbərlərin təşкilati dəyərlərə və münasib iş
üslubuna uyğunlaşdırılması
Tələb оlunan davranışı təmin еdən
stimullaşdırmanın fоrmalaşdırılması
Vеrilənlərin vaхtında daхil оlmasını və
adекvatlığını təmin еdən infоrmasiya
sistеminin yaradılması
Fəaliyyətin nəticələrinin mеtоdları və
кritеriyalarının müəyyənləşdirilməsi
Ayrı-ayrı rəhbərlərin məqsədlərinin
dəqiqləşdirilməsi
Siyasətin müəyyənlişdirilməsi
Stratеgiyanın rеallaşdırılması
Nəticələrin qiymətləndirilməsi, əкs
əlaqənin təmin еdilməsi
Təşкilati struкturun
qiymətləndirilməsi və zəruri
оlduqda dəyişdirilməsi
Şöbələr və bölmələr üzrə
rеsursların bölüşdürülməsi
Mühüm idarəеtmə məsələlərinin
müəyyənləşdirilməsi
Bölmələr üçün məsələlərin
qоyulması və ya struкturda
dəyişiкliyin aparılması
Səlahiyyətlərin həvalə еdilməsi və
кооrdinasiya üsullarının
müəyyənləşdirilməsi