___________________________________________________
173
manı, leytenant. Mehdi Hüseynzadə partizan hərəkatında fəal
iştirak etmiş və hitlerçilərə qarşı mübarizədə cəsurluğu ilə əfsa-
nəvi şöhrət qazanmışdı. С.16- 86; C.21- 103.
867.
Mehdi Məmmədov, Mehdi Əsədulla oğlu Məm-
mədov (1918-1987) - rejissor, aktyor, pedaqoq. SSRİ Xalq
artisti. C.10- 56; C.17- 190; C.28- 351.
868.
Mehri, Megri, Miqri rayonu - Ermənistan ərazisində
azərbaycanlılar yaşayan ərazi. Tarixi mənbələrdə bu ərazinin
Azərbaycana məxsus olduğu göstərilir. C.14- 75; C.25- 101,
105, 199.
869.
Mehriban Əliyeva, Mehriban Arif qızı Əliyeva (d.
1964) - ictimai və siyasi xadim, fəlsəfə elmləri namizədi, Prezi-
dent İlham Əliyevin həyat yoldaşı. 1988-ci ildə M. Seçenov
adına 1-ci Moskva Dövlət Tibb İnstitutunu bitirmişdir. 1988-
1993-ci illərdə Krasnov adına Moskva Elmi-Tədqiqat Göz
Xəstəlikləri İnstitutunda işləmişdir. 1995-ci ildə Mehriban Əli-
yeva “Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları” xeyriyyə fondu
yaratmışdır. Fəaliyyətə başladığı ilk gündən fond milli mədə-
niyyətimizin inkişafı, təbliği, tanınması üçün çoxlu işlər gör-
müşdür. 1996-cı ildə fond Azərbaycan mədəniyyətini xarici
ölkələrdə geniş təbliğ etmək üçün üç dildə - Azərbaycan, rus və
ingilis dillərində çıxan “Azərbaycan-İrs” jurnalını təsis etmiş-
dir. 2004-cu ildən Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqının
ümummilli liderinin zəngın irsinin öyrənilməsi və həmçinin
Heydər Əliyevin milli dövlətçilik ideyalarını yeni nəsillərə
aşılamaq məqsədilə yaranmış Heydər Əliyev Fonduna başçılıq
edir.
Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondu
respublikanın bir çox şəhər, rayon və kəndlərində yeni məktəb
binaları tikdirmiş və təmir etdirmişdir. Onun keçirdiyi xeyriyyə
aksiyaları şəkər və anemiya xəstəliklərindən əziyyət çəkən
Azərbaycan uşaqlarına yardım məqsədilə təşkil olunub.
2004-cü ildə Azərbaycanın şifahı xalq yaradıcılığına və
musiqi irsinin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi sahə-
___________________________________________________
174
sindəki yorulmaz işlərinə görə Mehriban Əliyeva YUNESKO
və İSESKO-nun “Xoşməramlı Səfiri” seçilmişdir.
Həmin ildən Yeni Azərbaycan Partiyası Siyasi Şurasının
üzvü, 2005-ci ildən isə Milli Məclisin izvüdür. Mehriban
Əliyeva ölkəmizdə təhsil sisteminin inkişafına, milli mədəni
irsimizin qorunub saxlanılmasına və dünyada təbliginə, xarici
ölkələrdə xalqımızın müsbət imicinin möhkəmlənməsinə,
genişmiqyaslı xeyriyyəçilik işlərinə xüsusi diqqət yetirir. C.18-
208, 209.
870.
Menderes Adnan (1936-cı ilədək Ertəkin) (1899-
1961) - Türkiyə siyasi və dövlət xadimi. Burjua-Mülkədar
Demokrat Partiyasının lideri idi. Menderes Baş nazir (1950-
1960) olarkən NATO və SENTO bloklarına qoşulmuş, ABŞ-la
qeyri-bərabər hüquqlu müqavilələr imzalamışdı. 1960-cı il
mayın 27-də Menderes hökuməti devrilmiş və Menderes müha-
kimə olunaraq edam edilmişdir. C.14- 268.
871.
Mesiç Stepan (d.1934) - hüquqşünas. 2000-2008-ci
illərdə Xorvatiya Respublikasının Prezidenti. C.27- 367.
872.
Məcid Rəsulov, Məcid Lətif oğlu Rəsulov (1916-
1993) - fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor. Azərbay-
can MEA-nın akademiki. Tədqiqatları funksional analiz və
diferensial tənliklər sahəsindədir. C.25- 47.
873.
Mədinə - Səudiyyə Ərəbistanının şimal-qərbində
şəhər. Qədim zamanlarda adi Yəsrib, erkən orta əsrlərdən
Mədinədir. 622-ci ildə islamın banisi Məhəmməd əleyhissəlam
Məkkədən Mədinəyə hicrət etmiş və burada müsəlman icması-
nı yaratmışdı. Məhəmməd əleyhissəlamın qəbiri Mədinədədir.
VII əsrdən müsəlmanların iki müqəddəs şəhərindən biridir.
C.17- 402; C.18- 374; C.21- 135.
874.
Mədinə Gülgün, Mədinə Nəsrula qızı Ələkbərzadə
(1926-1991) - Azərbaycan şairi. Əməkdar İncəsənət xadimi.
1938-ci ildə ailəliklə Cənubi Azərbaycana köçmüş, milli demok-
ratik hərəkata qoşulmuşdur. Milli hökumət irtica qüvvələri
tərəfindən boğulduqdan sonra Bakıya qayıtmışdı. Vətən məhəb-
bətinin, İran xalqlarının, o cümlədən azərbaycanlıların azadlıq
___________________________________________________
175
mübarizəsinin tərənnümü seir və poemalarının əsas mövzusudur.
C.15- 229; C.25- 314.
875.
Məhəmməd Cahan Pəhləvan Əbu Cəfər Hüsrətəd-
din (?-1186) - Eldəgəzlər sülaləsinin hökmdarı (1174/75-1186),
atabəy Şəmsəddin Eldəgəzin oğlu. Pəhləvanın dövründə Eldə-
gəzlər dövləti Yaxın Şərqin ən qüdrətli dövlətlərindən birinə
çevrildi. Bir sıra qonşu hökmdarlar M.C.Pəhləvanın vassallığı-
nı qəbul etməyə məcbur oldular. M.C.Pəhləvanın dövründə
ölkənin iqtisadi həyatı dircəlmiş, Azərbaycan şəhərləri Yaxın
Şərqin iri ticarət mərkəzlərinə çevrilmişdi. C.14- 5.
876.
Məhəmməd Füzuli Süleyman oğlu (1494-1556) -
Azərbaycan şairi və mütəffəkiri. Azərbaycan, fars və ərəb dillərində
qəsidə, müsəddəs, rübai, qitə və s. yazmışdır. Aşiqanə qəzəlləri ilə
lirik şair kimi şöhrətlənmişdir. Yaradıcılığının zirvəsi olan “Leyli
və Məcnun” poeması Azərbaycan, eləcə də Şərq və dünya poezi-
yasının nadir incilərindəndir. C.10- 69, 74, 108, 123, 127, 131,
202; C.13- 16, 31, 82, 98, 107, 110; C.14- 5; C.15- 184; С.16-
15; C.17- 163, 342; C.18- 352, 357, 377, 378; C.19- 430;
C.21- 175, 179, 256; C.24- 113; C.25- 84, 332; C.26- 151,
312, 314, 394 C.28- 191, 271.
877.
Məhəmməd ibn Həsən, II Həsən (1929-1999) -
1961-ci ildən Mərakeş Kralı, 1961-1963, 1965-1967-ci illərdə
həm də hökumət başçısı olmuşdur. C.21- 62.
878.
Məhəmməd Nəvaz Şərif (d.?) - 1990-1993-cü illərdə
Pakistan Respublikasının Baş naziri. C.10- 21; C.15- 106.
879.
Məhəmməd Peyğəmbər - bax: Həzrəti Məhəmməd
(əleyhüssəlam) Məhəmməd ibn Abdullah.
880.
Məhəmməd Tağı Sidqi (1854-1903) - maarifçi
pedaqoq, şair, publisist. Sidqi Ordubadda “Əxtər” (1892), Nax-
çıvanda isə “Tərbiyə” (“Məktəbi Tərbiyə”, 1894) məktəbi təsis
etmiş, xalq müəllimi kimi şöhrət qazanmışdır. Elmi-pedaqoji
dəyərə malik yeddi dərsliyin müəllifidir. Sidqi Azərbaycan
uşaq nəşrinin ilk yetkin nümunələrini yaratmışdır. Sidqi publi-
sistika sahəsində də fəaliyyət göstərmiş “Tərcüman” (Baxça-
saray), “Əxtər” (İstanbul), “Həblülmətin” (Kəlkətə), Kaspi
Dostları ilə paylaş: |