Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Süd v ə süd m əhsulları haqqında h ədisl ər
94 yağ istehsalında xama əvvəlcədən 80 0 C-dən yüksək temperaturda pasterizə edilir. Laktaza fermenti laktoza şə kərini qlükoza və qalaktozaya parçalayır. Südün tərkibində az miqdarda da olsa bütün vitaminlər vardır. Yaz-yay vaxtı süddə vitaminlərin miqdarı qış mövsümünə nisbətən çox olur. Süddə vitaminlərin miqdarı mq%-lə: B 1 – 0,04; A – 0,03; B 2
– 0,05; B 3 – 0,38; B 6 – 0,05; B 12 – 0,0004; C – 2,0; D 3
etmək lazımdır ki, camış südündə A vitamini, inək südündə isə karotin (provitamin A) vardır. Südün tərkibindəki immun cisimləri (antitellər) psevdoqlobulin formasındadır. Bunlar südün bakterisid xassəsini təmin edir. Südün bu xassəyə malik olmasına səbəb onda laktenin – 1, laktenin – 2, lizosim və lesitin adlı bakterisid, yəni mikrobları məhv edən maddələrin (antitellərin) olmasıdır. Bunlara immun cisimləri də deyilir. Süd sağılandan 6 saat ərzində immun cisimləri orada mikrobların inkişaf etməsinə maneçilik göstərir. Saxlanılma və pasterizasiya zamanı bunlar parçalanır. Ana südündə də immun cisimləri vardır. Ona görə körpə uşaqlar xəstələnəndə deyirlər ki, ana südü dərmandır. Ana südü ilə bəslənən uşaqlar, süni qida ilə bəslənən uşaqlara nisbətən daha az xəstələnirlər. Ə n çox inək südü istehsal edilir və ondan süd zavodlarında müxtəlif süd məhsulları alınır. Müxtəlif iqtisadi rayonlarda və bölgələrdə qoyun, keçi, camış, zebu, maral, at və dəvə südündən də istifadə olunur. Insanlar süd və süd məhsullarından çox qədimdən istifadə edirlər. Bunların kimyəvi tərkibi və bioloji dəyərliliyi təbiətdə olan bütün qidalardan üstündür. Hazırda məlumdur ki, südün tərkibində 200-dən çox
95 müxtəlif maddə, o cümlədən 20-dən artıq aminturşusu, 40 yağ turşusu, 25 mineral maddə, 20 vitamin, onlarca ferment, müxtəlif növ şəkər, piqment və s.vardır. Hələ qədim zamanlarda filosoflar südün kimyəvi və fiziki xassələrini bilmədən, onun orqanizmə müsbət təsirini hiss edib onu «ağ qan», «sağlamlıq mənbəyi», «həyat şərbəti» və s. adlandırmışlar. X əsrin axırı, XI əsrin əvvəllərində (980-1037) yaşamış böyük tacik alimi Əbu-Əli-Ibn-Sina göstərir ki, süd məhsulları insanın inkişaf dövründə və qocalma yaşında çox əhəmiyyətlidir. Xüsusilə keçi südünü balla qarışdırıb içmək çox xeyirlidir. Görkəmli fizioloq I.P.Pavlov sağlam və xəstə orqanizmlər üzərində külli miqdarda təcrübələr apararaq belə nəticəyə gəlmişdir ki, insan qidaları içərisində süd ən yüksək dəyərə malikdir. O, təbiətin hazırladığı müstəsna qidadır. Məşhur alim O.P.Molçanova südün uşaqlar üçün çox dəyərli qida olması haqqında yazır ki, südsüz qida payı, uşaqların zülallara və başqa qida maddələrinə olan ehtiyacını tamamilə ödəyə bilsə də, qənaətlən- dirici nəticə verə bilməz. Buna səbəb südün tərkibində yüksək qidalılıq dəyəri olan yağın, zülalların, süd şə kərinin olması və bunların orqanizm tərəfindən yaxşı mənimsənilə bilən nisbəti, eyni zamanda südün kal- sium və fosfor duzları ilə də zəngin və vitaminli olmasıdır. Süd zülallarının yüksək qidalılıq dəyəri, onda ə vəzedilməz aminturşularının hamısının olmasıdır. Süd yağının tərkibində 40-a qədər müxtəlif yağ turşuları olur. Südün tərkibindəki süd şəkəri orqanizmdə baş verən biokimyəvi proseslərin enerji ilə təmin edilməsi
96 üçün əsas mənbədir. Südün mineral birləşməsinin təxminən yarısı kalsium və fosfor duzlarından ibarətdir. Bu da sümüyün inkişafında həlledici rol oynayır. Südün tərkibində az olan mikroelementlər də (sink, mis, manqan, kobalt, yod və s.) orqanizmdə gedən mübadilə prosesində mühüm rol oynayır. Südün qidalılığını artıran səbəblərdən biri də onun tərkibində bioloji cəhətdən fəal maddələrin – vitaminlərin (A, D, E, C, B 1
2 və s.) olmasıdır. Hədislərdə deyilən “Həm yeyəcək həm içəcək
kəlamı südün qədimdən əvəzolunmaz bir qida məhsulu olmasını sübut edir. Süddən hazırlanan turşudulmuş süd məhsullarının insan orqanizmi üçün fizioloji və pəhrizi əhəmiyyəti vardır.
Süd və süd məhsulları haqqında hədislər
Peyğəmbər (s.ə.v.): 1. Allah-Təala göndərdiyi hər bir xəstəlik üçün şə fa da göndərib. Inək südündə bütün xəstəliklərin şə fası var. 2. Inək südündən istifadə edin. Çünki o, hər bir ağacdan yeyir (mal hər bir ağacdan qida tapdığı üçün, təbii ki, istehsal etdiyi südün tərkibində həmin ağac- ların elementləri var). Süddə bütün xəstəliklərin şəfası var. 3. Allah-Təala yaratdığı hər bir xəstəlik üçün dərman da yaradıb. Inək südündən istifadə edin, çünki o, hər bir ağacdan yeyir. 4. Inək südü ilə müalicə olunun, mən ümid edirəm
Yüklə 2,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|