Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
27 girişmemelidir. 5-Hiçbir devlet, diğer bir devletin esas teşkilatına veya hükümetine zor kullanarak karışmamalıdır. 6-Hiçbir devlet, harpte, ileride barış akdedileceği zaman, devletlerin birbirlerine karşılıklı güven duymalarını imkânsız kılacak düşman ülkesinde katiller, zehirleyiciler kullanmak, kapitülasyonlara aykırı hareket etmek, düşman tebaasını kendi devletine karşı ihanete kışkırtmak v.s. gibi yollara başvurmamalıdır.” 62 Kant, bu ön maddelerden 1, 5 ve 6. sındaki kanunların derhal uygulanmasının gerektiğini, bu kanunların ebedi barışa götürecek kanunlar olduğunu ve bunlardan herhangi bir tavizin verilemeyeceğini ifade etmektedir. Geriye kalan 2, 3 ve 4. kanunların ise duruma ve şartlara bağlı olarak sübjektif takdirlere elverişli daha geniş kanunlar olduğunu belirtmektedir. Kantçı etik, evrenselci boyut ve amaç taşır. Bireyler, devletler ve diğer aktörlerden oluşan ve her aktörün etik ve rasyonel davrandığı kozmopolitan bir dünya topluluğunda evrensel hukukun mümkün olacağı, böylece ebedi barışa ulaşılacağı düşünülür. Kant’ın “Ebedi Barış” projesinde bireyin devlete karşı haklarını koruyan bir cumhuriyetçi öğe, bir devletin diğer devletlere karşı haklarını düzenleyen uluslararası hukuk ve genel insanlık dünyasının bir parçası olan bireyin evrensel haklarını meşrulaştıran ve temellendiren bir kozmopolitan ahlak boyutu vardır. Barışın kurumsallaşması gerektiğini düşünen Kant, barışı savaşın olmadığı bir durumdan ibaret saymaz. Ebedi barışın üç temel şartı vardır. Birincisi, siyasal toplum içinde yaşayan bireylerin sivil hakları üzerine kurulu bir cumhuriyet; yasaları halkın yaptığı ve güçler ayrımının olduğu bir siyasal rejimdir bu. kinci olarak, birbiriyle ilişki halindeki devletlerin uluslararası hakları (birbirlerine karşı olan hakları) üzerine kurulu bir uluslararası düzen. Bu, ulusların haklarını özgür ve 62 Immanuel Kant, Ebedi Barış Üzerine Felsefi Deneme, Çev: Yavuz Abadan, Seha L. Meray, SBF Yayınları, Ankara, 1960 s. 9–15. 28 barışçı bir devletler federasyonunda uluslararası hukuk çerçevesinde koruyan bir yapılanmadır. Federasyon bir dünya devleti değildir. Söz konusu olan bireylerin ve devletlerin gönüllü katılımına dayanan bir devletler federasyonudur. Üçüncü olarak, insanlığın evrensel oluşumunun temel taşı olan bireyler ile devletler arasında küresel uyumu mümkün kılacak kozmopolitan haklar üzerine bir uzlaşı ilkesine ulaşılmasıdır. Dış dünya ile ilişkilerde salt ulusal iyiler, doğrular ve çıkarlarla değil; evrensel iyiler, doğrular ve çıkarlarla da hareket edilmelidir. 63 Kant, uluslararası ilişkilerin görünürde egemen devletler arası ilişkiler gibi görülse bile devletin soyut bireyin ise somut varlıklar olduğuna işaret ederek bireyi esas alan uluslararası toplum anlayışını geliştirmiştir. Böylece Kant, uluslararası politikayı sadece egemen devletler arası ilişkiler olarak görmeyen modern uluslararası ilişkiler yaklaşımının felsefi temellerini ortaya koymuştur. 64 Liberal devlet anlayışına göre, devlet ve birey arasında benzerlikler bulunmaktadır. Liberal bir devlette tüm bireyler eşit yaratılır ve yaşam ve mülkiyet hakkı gibi doğuştan dokunulmaz haklara sahiptir. Birey bu haklarını güvence altına alması için devleti oluşturmuştur ve devlet gücünü yönettiği bireylerden alır. Aynı şekilde tüm devletler de eşittir ve var olma, bağımsızlık ve ulusal çıkarlarını koruma gibi birtakım dokunulmaz haklara sahiptir. Devlet, bu haklarını güvence altına almak için hukuku oluşturmuştur ve hukuk, meşru otorite olma konumunu, onu oluşturan devletlerden almaktadır. Liberal devlet, kendi iyiliği için değil halkın iyiliğini düşünerek onun için çalışmak zorunda olduğundan gündeminde de kendi için iyilik bulunmayıp daha 63 Atila Eralp, Devlet, Sistem ve Kimlik, letişim Yayınları, 1. Baskı, stanbul, 1996. 193–194. 64 Tayyar Arı, Uluslararası lişkiler Teorileri, Alfa Yayınları, 4. Baskı, stanbul, 2004, s. 360. 29 ziyade halkın kendisi için iyi olanı gerçekleştirmeye çalışır. Uluslararası sistemin de kendine özgü bir gündemi olamaz; esas gündem onu oluşturan devletlerin kendileri için (kendi halkı için) iyi olanı ve kendi değer sistemini geliştirmesini ve gerçekleştirmesini sağlayacak uygun bir ortamı oluşturmaktır. Nasıl ki liberal bir devlette hukuk, bireylerin temsilcilerinin ortak rızasıyla oluşur; uluslararası hukukun da devletlerin ortak rızası ile oluşması gerekir. Liberal paradigmaya göre, bir devletin egemenliğinden ödün vererek işbirliğini tercih etmesi, çıkarlarından ödün verdiği anlamına gelmemektedir. Uluslararası konularda devletlerin işbirliği yapması onların çıkarlarına aykırı değildir. Bir devletin çıkarı diğer devletlerin çıkarına bağlı olup, işbirliği yapmama bir devletin kısa görüşlü davranması anlamına gelmektedir. 65 Uluslararası sistemde devletlerin özerkliğinin ve bağımsızlıklarının bir dış saldırıya karşı korunabilmesi görevi, uluslararası hukuk tarafından ve bu çerçevede oluşturulmuş olan kurumlarca yerine getirilir. Liberaller uluslararası ilişkilerin iyileştirilmesi ve özellikle de savaşların ortadan kaldırılması için öneriler geliştirmişlerdir. Liberallere göre savaş, insan doğasının veya çıkar çatışmalarının değil, yanlış anlamaların ve yanlış hesapların sonucudur. Bunları arttıran bir faktör olarak silahlanma yarışı savaşın asıl sebeplerinden biridir. Uluslararası barışı sağlamanın yolu güven ve itimadı tesis etmekten geçer. Bu ise, daha az silahlanarak, hatta çok taraflı silahsızlanma sürecine başlayarak mümkündür. Ayrıca uluslararası hukuksal süreç ve mekanizmaların adaleti sağlayacağına ilişkin güvenin oluşması da sorunları savaşa kalkışarak çözmeye karşı bir alternatiftir. 66 Barışın korunması ve savaşın önlenmesi konusunda liberal düşünürler genelde 65 A.g.e. s. 365. 66 Atila Eralp, Devlet, Sistem ve Kimlik, letişim Yayınları, 1. Baskı, stanbul, 1996. s. 197. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|