167
a. Aktör Tanımı
Haber Aktörleri
L. Basın
Haber Aktörleri
L. Basın
ABD
5
Cumhurbaşkanı
1
Türk Askeri/MGK/Genel
Kurmay Başkanı
7
Meclis Başkanı
1
Recep Tayyip Erdoğan
5
Başbakan
5
Hükümet
4
BM
2
Türkiye/Ankara
3
Kürt/K.Irak/Barzani
10
Tezkere
6
Irak
1
TBMM
2
IMF
1
AKP
4
Barış yanlıları
6
25 Şubat–25 Mart 2003 tarihleri arasında liberal basından Hürriyet ve Sabah
gazetelerinde 178 haber ve 106 köşe yazısı içerisinde ön plana çıkan haber aktörleri
yukarıdaki gibi olmuştur. Liberal basın kendi politikasına uygun olarak haber ve
yorumlarında kime, ne kadar, ne zaman, nerelerde, nasıl yer vereceğini belirlemiş ve
buna uygun olarak haber aktörlerini seçmiştir. Bu süreçte basının takip ettiği
politikaya uygun olarak Kuzey Irak ve Kürtler en sık vurgu yapılan haber aktörleri
olmuştur. Burada Kuzey Irak Türkiye’nin güvenliğine yönelmiş bir tehlike olarak
ele alınmaktadır. Tezkerenin geçmesi yönünde yapılan açıklamalara özellikle resmi
açıklamalara öncelik verilerek olumlanmıştır. Bu amaçla Genel Kurmay Başkanı,
Başbakan, hükümet üyeleri ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) genel başkanının
açıklamalarına ağırlıklı olarak yer verilmiştir. Barış yanlılarına haber ve yorumlarda
yer verilirken genellikle negatif bir yaklaşım sergilenmiştir. Bu süreçte tezkere
karşıtı görüşlere, cumhurbaşkanı ve meclis başkanının tezkere karşıtı açıklamalarına
çok az yer verilmiştir.
168
b. Kanıtlarla spatlamak
Liberal basın haber ve yorumlarında öne sürdüğü savları desteklemek ve hedef
kitlesi üzerinde etkide bulunmak amacıyla uzman kişi ve kuruluşların görüşleri, kanı
birliği, kanıtsallık, açıklama, sayı oyunu, mantıklı olma ve karşı gerçeklikler
üzerinden haklılığını kanıtlamaya çalışmıştır.
TÜS AD ve Baş Ekonomistlerin Görüşleri
Liberal basında tezkere sürecinde başvurulan uzman kişi ve kuruluşlar ağırlıklı
olarak ekonomi uzmanları ve ekonomi ile ilgili kuruluşlar olmuştur. Tezkerenin
mecliste onaylanmasının ve Türkiye’nin stratejik müttefiki olan ABD ile beraber
hareket etmesinin Türkiye’nin ulusal çıkarlarına en uygun tercih olacağı üzerinde
durulmaktadır. Bu konuda çeşitli kesimlerden otorite olarak kabul edilen kişi veya
kurumlara da başvurulmuş, tezkerenin kabul edilmemesi üzerine ise Türkiye’nin
ulusal çıkarlarının bundan olumsuz yönden etkileneceği yönünde görüş bildiren
kişilere yer verilmiştir.
“Süleyman Demirel hükümetin tezkeresi mecliste onaylanmazsa, bu durumda
hükümetin istifası gerekir.”
323
“Bugün öğleden sonra ise yüksek strateji merkezinin
kuzey Ortadoğu denkleminde kırılmalar başlıklı raporu devletin karar alma
mekanizmalarına dağıtıldı. Raporda savaş olsa da, olmasa da artık Ortadoğu’da
bütün dengelerin değişeceği vurgulanıyor.”
324
“Tezkere geçmezse ekonomi
323
Fatih Altaylı, 25 Şubat, 2003.
324
Yavuz Donat, Oyun Başladı, Sabah, 26 Şubat, 2003,
169
bozulur”
325
(TÜS AD Başkanı Tuncay Özilhan) “Tezkereyi onaylayın, bölgede aktif
rol alın.”
326
(TÜS AD Başkanı Tuncay Özilhan)
Tezkerenin mecliste kabul edilmemesi üzerine Türkiye’nin ulusal çıkarlarının
bundan negatif yönde etkilenebileceği üzerine haber ve yorumlar yapılmıştır.
“Pazarlık gücümüz artık azaldı” (Altuğ Karamenderes, Ata Yatırım Baş Ekonomisti)
“Marc Crossman ikinci tezkere oylamasından sonra açıkça söylemişti. ‘Kuzey
Irak’taki bu insanlar kendileri için yeni bir yaşam kurmak istiyorlar.’ Türkiye bu
yeniden şekillenme döneminde Irak’taki sürece daha çok katılma şansını yitirdi.”
327
Wall Street Journal ve Washington Post’un Sahipliğinde Haberi Doğrulamak
Liberal basında Wall Street Journal ve Washington Post’tan alıntılar yapılmak
suretiyle, tezkerenin kabul edilmemesi durumunda Türkiye’nin karşı karşıya
kalacağı muhtemel sonuçların ne olacağı kanıtsallık teması kullanılarak
savunulmuştur. Böylece savunulan tez bu tür kanıtlarla güçlendirilmeye
çalışılmıştır.
Amerikan Wall Street Journal’ın başyazısından alıntı yapılmıştır: “ABD şimdi
Kuzey Irak’taki Kürtlerle askeri ve siyasi işbirliği konusunda Türklerin arzularını
görmezden gelme hakkına sahiptir.” Yazıda konu edinen bölge neresi? Türkiye’nin
‘savaş nedeni’ saydığı Kuzey Irak. Türkiye bu savaşa girerse asıl kendine ‘savaş
karşıtı’ diyen o romantikler yüzünden girecektir.”
328
“Washington Post gazetesi,
325
Hürriyet, 28 Şubat, 2003.
326
Hürriyet, 1 Mart, 2003.
327
Erdal Şafak, Hatadan Dönmek, Sabah, 6 Mart, 2003,
328
Ertuğrul Özkök, Dün Ankara’da Aldığım Sinyaller, Hürriyet, 5 Mart, 2003.
170
savaş sonrasında Iraklı Kürtlerin federasyon benzeri bir hükümet kurmasını
engellemek için Amerika’nın Türkiye’ye söz verdiğini yazdı.”
329
Kürt Devletinin Kurulması Savaş Nedeni
Liberal basında Kuzey Irak’ta bir Kürt devletinin kurulmaması Türkiye’nin ulusal
çıkarları açısından önem arz etmektedir. Bu amaçla liberal basında Kuzey Irak
üzerinden kanı birliği oluşturulmaya çalışılmıştır.
“Bizim bir ‘Casus Belli’miz vardı. Kuzey Irak’ta bir Kürt devleti kurulması,
Türkiye’nin zaten bir savaş sebebi değil mi? ABD’nin yapacağı operasyon dışında
kalırsak bölgede aleyhimize olması muhtemel gelişmeleri engellememiz
kolaylaşacak mı?”
330
“Ülkemiz şu anda kendisine en az zararlı olanı seçmek
zorundadır. En az zararlı olanı!”
331
Tezkere oylanmasından sonra da bu yönde
yorumlar yapılmıştır. “Açıkçası bu Türkiye’nin çıkarları açısından doğru
olmamıştır.”
332
“Kuzey Irak’taki gelişmeler vahim. Operasyonda ABD kuvvetleri
bir şekilde Kuzey Irak’a geçecek. Ama Türk ordusu giremezse, olaylar tümüyle
kontrolümüzden çıkacak.”
333
329
Sabah, Amerika Söz Verdi, Kürt Devleti Kurulmayacak, 28 Şubat, 2003.
330
Fatih Altaylı, Tezkere Geçmezse Hükümet Gider, Hürriyet, 26 Şubat, 2003.
331
Cüneyt Ülsever, Tezkere, Hürriyet, 26 Şubat, 2003.
332
Ergun Babahan, AKP’nin Hatası, Sabah, 2 Mart, 2003.
333
Erdal Şafak, Söz Uçar, Sabah, 4 Mart, 2003.
Dostları ilə paylaş: |