7
Deməli, qısa desək idarəetmə – bazar iqtisadiyyatı, bazar və rəqabət
şə
raitində aşağıdakı məsələlərin həllini nəzərdə tutur
1
:
1.
nəzərdə tutulan qədər mənfəət əldə etmək üçün, firmanın fəaliyyətini
bazarın tələb və təklifini, həmçinin konkret istehlakçının tələbatını ödəyə
biləcək əmtəələrin istehsalına və xidmətlərin göstərilməsinə yönəltmək;
2.
istehsal
məsrəflərini
azaltmaqla
mütəmadi
olaraq
istehsalın
səmərəliliyinin yüksəldilməsinə çalışmaq;
3.
firmanın və onun istehsal bölmələrinin səmərəli fəaliyyətinə birbaşa
məsul olan şəxslərə təsərrüfat fəaliyyətində müstəqillik vermək;
4.
hüquq və səlahiyyətlərin vəhdətini və bərabərliyini təmin etmək;
5.
bazarda tələb və təklifin vəziyyətindən və məqsədli bazarın konkret
ə
mtəə və xidmətlərə olan münasibətindən asılı olaraq nəzərdə tutulan
məqsəd və proqramlara düzəlişlər etmək;
6.
ə
saslandırılmış idarəetmə qərarlarının qəbul olunması üçün müasir
məlumat bazası və kompüter texnikasından geniş istifadə etmək;
7.
optimal qərarlar qəbulu üçün cox variantlı hesablamaların aparılmasını
təmin etmək;
8.
idarəetmə əməkdaşlarının əməyinin səmərəsini yüksəltmək məqsədilə
onun avtomatlaşdırılması və mexanikləşdirilməsi səviyyəsini yüksəltmək;
9.
firmanın öz məqsədinə nail olması üçün bütün səviyyələrdə idarəetmə
aparatına peşəkar və rəhbərlik edəcəyi sahədə işin təşkili üçün zəruri bilik
və təcrübəyə malik, ümumilikdə idarəetmənin başlıca funksiya və
metodları ilə tanış olan kadrlar seçmək;
10.
firmanın texniki və texnoloji səviyyəsini daim təkmilləşdirmək, yeni və
modernləşdirilmiş əmtəələr istehsalına nail olmaq üçün, elmi-texniki
tərəqqinin son nailiyyətlərini daimi olaraq istehsala tətbiq etmək;
1
http://az.wikipedia.org/wiki/Menecment
8
11.
material, əmək və maliyyə ehtiyatlarının optimal sərfinə nail olmaq yolu
ilə, firmanın qarşısında duran ümumi məqsədinə çatması üçün əməyin
kooperasiyasının təşkil olunmasına obyektiv zəruri təsir göstərmək.
Son vaxtlara qədər “heyətin idarəetməsi” anlayışı bizim idarəetmə
təcrübəmizdə iştirak etməyirdi. Müəssisənin işçi heyəti muzdla işləyən,
keyfiyyət xarakteristikalarına və işə götürən əmək münasibətlərinə malik olan
şə
xsi heyətdir
2
. Bildiyimiz kimi hər təşkilatın idarəetmə sistemləri kadrların
idarə edilməsi funksional alt sisteminə malikdir və kollektivin sosial inkişafı
üzrə iş həcminin çox hissəsini
kadrların idarə edilməsi üzrə bölmənin xətti
rəhbərləri yerinə yetirirlər. Kadr şöbəsi təşkilatda kadrların idarəetməsi üzrə
ə
sas struktur bölmədir, hansı ki, işə qəbul və kadrların çıxardılması üzrə,
həmçinin təlimin (təhsilin) təşkili üzrə funksiyaların yerinə yetirilməsi, ixtisasın
artırılmaları və kadrların yenidən hazırlanması üzrə fəaliyyəti həyata keçirir.
Kadrlar şöbəsi struktur əməyin və əmək haqqının təşkilinin şöbələrindən,
ə
məyin qorunmasının və texniki təhlükəsizliyi, hüquq şöbələrindən və başqa
bölmələrdən ayırılmışdır, hansılar ki, kadrların idarəetməsi funksiyalarını yerinə
yetirirlər. Təşkilatlarda sosial problemlərin həlli üçün sosial tədqiqatın və
xidmətin apardırılması mərkəzləri yaradılır. Heyətin idarə edilməsinin
xidmətləri bir qayda olaraq, aşağı təşkilat statusuna malikdirlər, peşəkar
yanaşmada zəifdirlər. Buna əsasən onlar heyətin idarəetmə və onun işinin
normal şəraitinin təminatı üzrə bir sıra məsələ yerinə yetirmirlər. Onların
sırasında ən əhəmiyyətliləri o cümlədən:
sosial psixoloji diaqnostikası;
qrup və şəxsi münasibətlər, rəhbərliklə münasibətlərin təhlili və
tənzimlənməsi;
istehsal və sosial münaqişə və streslərin idarəetməsi;
kadr idarəetməsi sisteminin informasiya təminatları;
2
Kiçik sahibkarlıq, Əzizağa manov, Bakı 2009, səh 158
9
məşğulluğun idarə edilməsi;
vakant vəzifələrə namizədlərin seçilməsi və qiymətləndirilməsi;
heyətə kadr potensialının və ehtiyacının analizi;
planlaşdırma və işgüzar karyeranın nəzarəti;
işçilərin peşəkar və ictimai cəhətdən-psixoloji uyğunlaşması;
əmək motivasiyasının idarə edilməsi;
əmək münasibətlərinin hüquqi məsələləri.
Ə
gər bu məsələlər inzibati sistem şəklində komandadırsa ikinci dərəcə
kimi baxılır, lakin onlar bazara keçərkən ön plana keçir və hər bir təşkilat
onların həllində maraqlıdır.
Hal-hazırda işçinin şəxsiyyətinin artan rolu təşkilatda heyətin idarə
edilməsi konsepsiyasının əsasını təşkil edir. şçinin bacarığını, biliyini onun
artan motivasiya ilə formalaşdırmaq və təşkilat qarşısında duran məsələlərə
uyğun olaraq yönəltmək bu konsepsiyanın məzmununu təşkil edir.
Bizim ölkəmizdə iqtisadi və siyasi sistemlərdə dəyişikliklər eyni zamanda
böyük imkanlara gətirir, həm də hər bir şəxsiyyət üçün ciddi təhlükələr, onun
mövcudluğunun sabitliyi, praktik olaraq hər insanın həyatına qeyri-
müəyyənliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Belə vəziyyətdə heyətin idarəetməsi
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir, bir halda ki, təşkilatın personalı ilə idarəetmə
sisteminin qurulmasında şəxsi amilin hesabı onu reallaşdırmağa, xarici şəraitə
individin uyğunlaşması məsələlərinin tam spektrini ümumiləşdirməyə icazə
verir. Təşkilatda insanlara təsir edən üç amili ayırmaq olar.
Birinci — təşkilatın iyerarxiya strukturu, harada əsas təsir vasitəsi — bu
hakimiyyətin münasibətidir — tabe etməyə, yuxarıdan təzyiq, məcburiyyətin
köməyi ilə maddi nemətlərin bölgüsü üzərində nəzarət.
kinci mədəniyyət, yəni cəmiyyətdə təşkilatdaxili bir qrupla birgə
yaradılan dəyərləri, sosial normaları, qaydaya salan şəxsiyyətin hərəkətlərini,
Dostları ilə paylaş: |