Microsoft Word salayev elxan docx
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
13
metodlarını dərk etməyə və müəyyənləşdirməyə, həmçinin konkret şəraitdə təşkilatın fəaliyyət göstərməsi mexanizminin formalaşmasına təşkilati-təcrübi yanaşmaya yönəlmiş nəzəri - metodoloji baxışlar sistemi nəzərdə tutulur. O, özündə: heyətin idarə edilməsinin metodologiyasının işlənib hazırlanmasını, heyətin idarə edilməsi sisteminin formalaşdırılması və heyətin idarə edilməsi texnologiyasının işlənib hazırlanmasını birləşdirir.
darəetməyə iqtisadi yanaşma əmək resurslarından istifadənin konsepsiyasının başlanğıcını verir. Bu yanaşma çərçivəsində aparıcı yer texnika və müəssisədə insanların idarəçilik hazırlığı tutur. Əslində təşkilat mexanizm kimi insan, heyət bu mexanizmin müəyyən vinti kimi çıxış edir, hansı ki, işləməyə çox məcburdur. Əmək resurslarından istifadənin konsepsiyasının əsas prinsiplərinin arasında seçmək olar: rəhbərliyin birliyik təminatı – tabe olan əmrləri yalnız bir müdirdən alır; ciddi idarəetmə vertikalına riayət etmə – tabe olana müdirdən zəncir şə klində göstərişlər yuxarıdan aşağıya bütün təşkilat üzrə enir və bu kommunikasiya qərarın qəbul olunması üçün kanal kimi istifadə olunur; Nəzarətin lazımı və ya kifayət qədər həcminin təsbit edilməsi – bir müdirə tabe olan insanların sayıdır, bu kommunikasiya və koordinasiya üçün problemlər yaratmır; intizamın təminatı – tabe etmə, icraçılıq, enerji və hörmətin xarici nişanlarının təzahürü qəbul edilmiş qaydalara və adətlərə uyğun olaraq həyata keçirilməlidir. Heyət üzrə idarəetmənin konsepsiyası bürokratik təşkilat mədəniyyətinə söykənir. Buna görə öz fəaliyyət prosesində rəhbər belə stereotipləri rəhbər tutur:
işçilər - anadangəlmə tənbəllər, passivlər və rəhbər tərəfindən manipulyasiya etməyə və nəzarətə ehtiyac duyurlar;
14
işçilər üçün ilk növbədə iqtisadi maraq vadaredici motivdir, buna görə bütün səyləri qoymaq lazımdır ki, onların gəlirini maksimal təmin etmək mümkün olsun;
təşkilat struktur beləliklə, layihələşdirilmiş olmalıdır, işçilərin arzularına nəzarət etmək üçün və maksimal dərəcədə onların gözlənilməz hərəkətlərinin mümkün nəticələrini neytrallaşdırmaq üçün;
rəhbərlik edən işə bəzi işçilər irəliləyə bilərlər, hansılar ki, öz- özünə nəzarətə bacarıqlıdır və məqsədyönlülük və şöhrətpərəstdir. yüksək motivasiyaya malikdirlər.
Heyətin idarəetməsi həmçinin müxtəlif nəzəriyyələrə əsaslanır, insan aspektlərinə aid olan konsepsiyalara aiddir: 1.
qtisadi nəzəriyyə, hər şeydən əvvəl əmək bazarının nəzəriyyələri, iş qüvvəsinə və onun təkliflərinə tələbat sahəsində proseslərini əks etdirərək, onlar ə mək bazarının nəzəriyyələrinin nəticələrini izah etməyə kömək edirlər. Bura həmçinin strategiyanın və işçi qüvvəsinin cəlb edilməsi sahəsində operativ- taktik qərarların qəbulunun hazırlaması, ixtisaslaşdırılmış əmək haqqı saxlanmaları, işçilərin stimullaşdırılması, kadr dəyişkənliyinin azalması, kollektivin sabitləşmələri aid edilir. 2. Psixoloji nəzəriyyə (ümumi psixologiya, davranışın psixoloji nəzəriyyələri, psixoanaliz, sosial psixologiya, ünsiyyətin psixologiyası, əməyin psixologiyası) 3. Sosioloji konsepsiya, heyətin idarəetmədə sosial təsiri müxtəlifdir Bu hər ş eydən əvvəl qruplar nəzəriyyələrində görünür. 4. ə
5. Siyasətşünaslıq nəzəriyyə. 6. Konfliktoloqiya. Orqanik yanaşma çərçivəsində iki konsepsiya ardıcıllıqla yaranır: heyətin idarəetməsi konsepsiyası və insan resurslarını idarəetməsi konsepsiyası. Məhz
15
bu yanaşma əməyin və maaşın təşkilinin ənənəvi funksiyalarının çərçivələri üçün fəaliyyətinin bu tipi personalın idarəetməsinin yeni perspektivini göstərir.
Heyətin idarəetməsinin konsepsiyası orqanik təşkilati mədəniyyətə söykənir. Orqanik təşkilatın hökmranlığı vaxtı mədəniyyət öz fəaliyyəti prosesində rəhbər, bir qayda olaraq, növbəti stereotipləri əsas tutur:
işçilər əsas sosial ehtiyaclarla narahatdırlar və hisləri yalnız başqa insanlarla münasibətlərdə əldə edir;
istehsalın və dar ixtisaslaşmanın təkmilləşdirməsi ona gətirir ki, öz istehsal fəaliyyətinin mənasını işçilər öz işində görmürlər və sosial münasibətlərdə, əmək prosesini formalaşdırırlar;
ə
verməyə meyllidir;
işçilər rəhbərliyin təşəbbüslərinə ancaq müsbət reaksiya verməyə meyllidirlər.
stənilən elmi nəzəriyyə öz inkişafı bir neçə mərhələ göstərir. Şübhəsiz formalaşmanın sonrakı mərhələlərinə formalaşmanın ilk mərhələsindən nəzəriyyə dolğun dəyişir. Müasirə idarəetmə nəzəriyyələri müəssisənin təşkilati inkişafı ilə baxsaq görərik ki, sonun rəsmiləşdirilməsinin prosesi aşkar bilinir. Biz güman edirik ki, idarəetmə nəzəriyyəsi təşkilatın idarəetməsinin sosiologiyasının predmeti yalnız dəqiq ayrılması təşkilati inkişafının ayrı-ayrı nəzəriyyəsinin qurulmasının ilkin şərti kimi xidmət edə bilər. Elmi yanaşmaların müxtəlifliyi, məktəblər, istiqamətlər öz predmetiylə və alətlər dəstiylə təşkilati inkişafın idarəetməsi haqqında elmi biliklər sistemi üçün əsası yaradır, buna görə biz təşkilatın və onun inkişafını idarəetmə problemlərinin tədqiqatına kompleks yanaşmada diqqəti nəzərə çarpdırmalıyıq.
Heyətin idarəetmə konsepsiyası nisbi müstəqilliyin olduğu şəraitdə “intizamın təşkil edilməsi” və öz aralarında qarşılıqlı təsir edən müxtəlif bilik sahələri daxilində inkişaf etdirilir.
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|