Microsoft Word шфмт ў?ув ?ўлланма verstka doc
-rasm.Kushanlar imperiyasi
Yüklə 4,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 26-rasm.Kushanlar imperiyasi
194 Eramizdan oldingi III asrda shoh Ashoka buddaviylikni qabul qilib, uni Hindistondan chetga chiqib yoyilishiga hissa qo‘shgan edi. Budda dini o‘z navbatida urf-odatlar, sig‘inish marosimlari va aqidalar tizimini ishlab chiqqan. Qadimgi Hindistonda mavjud bo‘lgan ruhlarning ko‘chib yurishi haqidagi tasavvurlardan kelib chiqib, buddaviylik tirik mavjudotlarning qayta tug‘ilish aqidasini olg‘a surgan. Uning ta’kidlashicha, tirik mavjudotning o‘limi uning zarrachalardan tashkil topgan tanasining sochilib ketishi bo‘lib, shundan keyin uning yangi unsurlari bo‘lgan – dxarmalarning yangidan tashkil topishi yuz beradi. Dxarmalarning yangi kombinatsiyasi ilgarigi ko‘chib yurish doirasida vujudga kelgan barcha xayrli ishlar va gunohlar majmuasiga bog‘liq bo‘lgan karma orqali tayin etiladi. Buddaviylikning ezgu orzusi – ruhning ko‘chib yurish jarayonini to‘la barham topishi va shu yo‘l bilan go‘yo hayot mohiyatini tashkil etuvchi azob-uqubatdan qutulish holati – nirvanaga erishish edi. Buddaviylikning falsafiy mazmuni ikki jihatni o‘z ichiga oladi: narsalar tabiati haqidagi ta’limot va bilish yo‘llari to‘g‘risidagi ta’limot. Buddaviylikning narsalar tabiati haqidagi ta’limoti asosida draxmalar – “o‘zining belgilariga ega bo‘lgan zarrachalar” yoki “bo‘lakchalar”, “unsurlar” to‘g‘risidagi tushunchalar yotadi. Bu ta’limotga ko‘ra, draxma-zarrachalar dunyoviy ashyolarning hujayralari kabi butun moddiy va ruhiy olamning jarayonlarida ular tarkibida harakatda bo‘lib, har lahza shu’lalanib va o‘chib turadi. Uning har bir o‘chishi yangidan shu’lalanish va boshqatdan o‘chishni anglatadi. Buddaviylik falsafasida dunyoni azaldan doimo o‘zgarishda, qaytadan tug‘ilishda ko‘rish va oqib turgan daryo bilan taqqoslash g‘oyasi yotadi. Buddaviylikda dxarma – unsurlari uchun bir necha tasniflash ishlab chiqilgan. Ilk buddaviylik namoyon bo‘lgan borliq – sansara va namoyon bo‘lmagan borliq – nirvanaga bo‘linishni qayd etgan edi. “Namoyon bo‘lgan borliq” charxida bo‘lish azob-uqubatlar tortish Yüklə 4,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|