104
vasitəsi ilə dedilər ki, siz kiçik bir məktub yazmalısınız. Bunu
deyəndən sonra əsgərlər onları kənara çəkərək, sanki müdaxilə
etməklərinin qarşısını alırdılar. Əlavə nəsə danışmağa imkan
vermirdilər. Açığı bu gələnlərin də onlardan qorxduğu açıq-
aydın hiss olunurdu. Bizim məktub yazmağımıza ermənilər
nəzarət etdilər. Onların bilmədiyi dildə-Azərbaycan dilində
astadan dedilər əgər kimsə artıq-əskik nəsə yazsa, axşam
başlarına oyun açılacaq. Qırmızı Xaçlılar bir də onu dedilər
ki, məktubun sonunda hansı ünvana getməlidir onu yazsınlar.
Biz məktubu özümüz yazmadıq, sadəcə, xətt bizim oldu.
Məktubun məzmununu da ermənilər deyirdi.
Əzizim, Ramil, mən sağam, hər şey yaxşıdır. Heç narahat
olma, burada bizə yaxşı baxırlar. Deyirlər ki, erməni əsirləri ilə
dəyişəcəklər. Öpürəm.
İmza: Aytəkin
Ünvan: Bakı Dövlət Universiteti Tarix fakültəsi,
İbrahimov Ramil, 4-cü kurs tələbəsi.
Məktubları da ermənilər yığdı. Qırmızı Xaçlılar məktubları
almaq istəyəndə Vaskanyanın baxışı ilə geri çəkildilər. Yəqin
ki, nə yazıldığını oxuyandan sonra onlara verəcəkdilər.
Məktubları yığandan sonra sarışın cins şalvar geyinmiş,
çiynində fotokamera olan alman xanımı tərcüməçiyə nəsə dedi.
Tərcüməçi Vaskanyanın üzünə baxdı. Başı ilə tərcümə
etməsini işarə etdi. O sual verirdi ki, yeməkləri necədir?
Biz nə cavab verəcəyimizi bilmirdik. Hamı susmuşdu.
Çünki ilk 4-5 gün bizə heç nə verməmişdilər yeməyə, sonrakı
günlərdə isə gündə bir dəfə çörəyin dörddə birini və yarım
stəkan su verirdilər. Bunumu deməliydik onlara? Bundan
sonra nə olacağını təsəvvür etmək çox çətin idi. Çünki hər
işgəncə əvvəlkindən fərqli olurdu. Onun üçün də nə
105
gözlədiyini düşünə bilmirdik. Hamımız lal-dinməz almanların
üzünə baxırdıq. Bizi yenə vəziyyətdən Qədim dayı çıxardı.
“Hər şey yaxşıdır”, deyə sakit tərzdə cavab verdi. Almanlar
isə vəziyyəti başa düşdükləri üçün heç bir əlavə sual vermədilər.
Sadəcə, sonradan bildik ki, bizə isti yemək vermələri üçün
Qırmızı Xaçın büdcəsindən pul ayırıb onlara vermişdilər.
Ermənilər də guya ki, buna əməl edirlərmiş kimi bizə gündə
bir dəfə bir stəkan isti, qara rəngdə su verirdilər. Dadından
qaynadılmış noxud suyuna bənzəyirdi. Bu da onların isti
yeməyi idi.
Almanlar gedəndən sonra bizim otaqda bir sevinc hökm
sürürdü. Tezliklə qaytarılacağımızı, elimizə dönəcəyimizi
düşünürdük. Elə bil hamımız başımıza açılan oyunları
unutmuşduq, dünənə qədər “bundan sonra qaytarılmaqdansa,
ölməyimiz yaxşıdır” deyənlər işarmaqda olan bu ümidin
sevinci ilə yaşayırdılar. İçimizdə olan azadlıq arzusu yaranın
altından qaysaqlanırdı.
Mən ünvan yerinə haranı yazacağımı çox düşünmədim.
Yazdıqdan sonra “niyə Ramil?”-deyə özümə sual da verdim.
Amma cavabım sadəcə “məhəbbət” idi. Sadəcə onun məni
qurtara biləcəyini düşünürdüm. İkinci bir tərəfdən ata tərəfdən
heç kimim qalmamışdı. İki dayım isə uzaqda, Naxçıvanda idi.
Rəsmi ev ünvanlarını da yaxşı bilmirdim. Bir də ki, qədim
Azərbaycan torpağı Naxçıvanda da müharibə gedirdi axı.
Onların başına heç bir faciə gəlmədiyini hardan biləydim.
Hələ girov düşməmişdən Naxçıvanda da şiddətli döyüşlərin
getdiyini bilirdim. Və naxçıvanlıların da arasında şayiə var idi
ki, vəziyyət gərgin olsa, İrana qaçmaq lazımdır. Bütün bunları
düşünəndə görürdüm ki, mən kimsəsizəm. Mənim kimimsə sağ
qalmamışdı. Ramil isə mənim yeganə kimsəm idi. Sadəcə ona
sığınmaq, ondan kömək gözləmək arzusu var idi.
106
O anda heç düşünə bilmirdim ki, Ramil məni bütün bu
olanlardan sonra, namusu ləkələnmiş, şərəfi tapdalanmış
vəziyyətdə qəbul edərdimi? Bu suala cavab axtarmağa belə
xəcalət çəkirdim. Axı onun məni qəbul etməsini necə gözləyə
bilərdim. Axı o çox qısqanc idi. Bir dəfə məndən Politexnik
İnstitutunu soruşan oğlana yolu göstərdiyim üçün incimişdi də.
Düz etmədiyimi dəfələrlə söyləmişdi.
– Axı mən nə edim? Binanın yerini soruşdu, burda nə var axı?-
deyə özümü müdafiə etmişdim.
– Deyəydin ki, bilmirəm. Sənsə əldən-ayaqdan gedərək,
bilmirdin nə edəsən. Bəlkə, elə aparıb göstərə idin. Kim deyə
bilər ki, o sənə yaxınlaşmaq üçün etmirdi bunu. Utanmaz oğlu
bu qədər adamı qoyub səndən niyə soruşur?
– Mənim yerimə sən olsa idin, bir qız səndən soruşsaydı, nə
cavab verərdin? –deyə sual vermişdim.
– O başqa, bu başqa,- deyə cavab vermişdi.
O vaxt Ramilə hirslənməmişdim. Bu hərəkəti nə qədər xoş
olmasa da, qısqandığı üçün daxilən sevinmişdim də. Bir qadın
kimi çox xoşuma gəlmişdi. Amma Ramilin hərəkəti yeniyetmə
bir uşağı xatırladırdı. Mənim dodaqaltı gülümsünməyimi
görüb o da yumşalmışdı.
– Bir də belə şey eləmə. Bilirsən ki, xoşuma gəlmir.
– Yaxşı,-deyə sakitcə cavab verdim. Mövzunun bağlanmasını
mən də istəyirdim. Bu hiss yalnız şərqli qadınlara məxsus idi.
Bunu yalnız biz azərbaycanlı qadınlar edərdik. Bu bir türk
qızının sevdiyinə qarşı sədaqəti, inamı idi. Halbuki avropalılar
bunu insan hüquqlarının pozulması adlandırırdı...
Bu cür qısqanc bir kişi mənim başıma açılan oyunlara
necə dözərdi?! O, çox qürurlu oğlan idi. Məncə, o, bunları
eşitsə idi, ya məni öldürməli idi, ya özünü, ya da ermənilərin
üstünə gedib qisas almalı idi. Bircə kəlmə desə idi, “bəs niyə
yaşadın?” bu mənə bəs edərdi. Mənim niyə yaşadığımı isə
Dostları ilə paylaş: |