Microsoft Word vencur 2015. doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
13
nkişaf etdikcə maliyyələşdirmənin daxili mənbələri kifayət etmir və xarici mənbələrdən istifadə zəruriyyətə çevrilir. Vençur maliyyələşdirməsi maliyyə münasibətləri subyektləri arasında ə laqənin tipinə görə iki növə ayrılır: birbaşa maliyyələşdirmə, investor və vençur firması arasında maliyyə münasibətləri baş verdikdə və birbaşa aparılmayan maliyyələşdirmə, maliyyə münasibətlərində investor və firmadan başqa maliyyə vasitəçisi çıxış etdikdə. Birbaşa maliyyələşdirmə zamanı vençur resurslarını vençur firmasının, yaxud ana şirkətin meneceri, birbaşa olmayan maliyyələşdirmə zamanı maliyyə vasitəçisi – vençur kapitalı firması idarə edir. Birbaşa maliyyələşdirmə zamanı layihənin uğursuz reallaşdırılması halında zərərin bölüşdürülməsi mexanizmi yoxdur. Bu halda investor maliyyə itgisi riskini tamamilə öz üzərinə götürür. Bir qayda olaraq banklar, sığorta şirkətləri və pensiya fondları birbaşa maliyyələşdirmədə iştirak etməkdən imtina edirlər, çünki onlar üçün bu aşağıdakı səbəblərə görə çox risklidir: - ayrılan maliyyə resurslarına görə maddi təminat yoxdur; - vençur firmasına kapitalqoyuluşu likvid deyil; - vençur firmasının fəaliyyətinin ilkin mərhələsində müflisləşmə norması yüksəkdir. Lakin birbaşa maliyyələşdirmənin uğurla getdiyi halda həm gəlirin bölgüsündə, həm də yeni texnologiyalardan üstün istifadəyə hüquq alınmasında daha yüksək nəticəyə təminat vardır. Təcrübədə investor qismində iri şirkət, yaxud dövlət çıxış etdiyi halda vençur firmasının inkişafının sonrakı, az riskli mərhələlərində birbaşa maliyyələşdirmədən istifadə olunur. Birbaşa aparılmayan maliyyələşdirmədə investor qismində iri sənaye şirkətləri, banklar, sığorta şirkətləri, pensiya fondları çıxış edə bilər. Bir- başa aparılmayan maliyyələşdirmə investora aşağıdakı faydaları verir. a) iqtisadi-investor investisiyalaşdırılan obyektin seçilməsi, investisiya- laşdırılan obyektə yatırılan kapitala, fond bazarındakı vəziyyətə nəzarət üzrə funksiyalardan azad olur; kapitalın idarə olunması məsuliyyətini daşımır; 14
b) maliyyə-kapitalın idarə olunması üzrə məsrəflərdə qənaət; maliyyə qoyuluşunun risk dərəcəsinin azaldılması; kapital qoyuluşunun uğursuz nəticəsində mümkün itgilərin investorlar arasında bölüşdürülməsi; yüksək mənfəət normasının alınması. Birbaşa aparılmayan maliyyələşdirmə vençur fəaliyyəti iştirakçılarının ixtisaslaşmasına və investorların kooperasiyasına əsaslanır. Birbaşa aparılmayan maliyyələşdirmədə investor öz kapitalını vençur fonduna qaytarmaqlılıq, təcililik, ödənilməlilik, bütün vəsaitlərin sadə səhmə çevrilməsi imkanı şərtilə təqdim edir. Vençur maliyyələşdirilməsinin əsas xüsusiyyətləri vençur biznesinin özünün xüsusiyyətləri ilə müəyyən edilir, hansıki aşağıdakılardan ibarətdir. Vençur maliyyələşdirməsi, bir qayda olaraq, kiçik biznesin maliyyə təminatı ilə bağlıdır, ona görə də ayrıca investisiya layihəsinin vençur maliyyələşməsinin həcmi onun ənənəvi maliyyələşdirilməsi həcmi ilə müqayisədə böyük deyil. Vençur maliyyələşdirməsinin obyekti əsasən yeni növ məhsul və xidmətin işlənilməsi və istehsalı prosesi hesab edilir, hansıki onun üçün nəticənin qeyri- müəyyənliyinin yüksək dərəcəsi xarakterikdir. Bunun nəticəsidi ki, vençur maliyyələşdirilməsi üçün qoyulan vəsaitin qaytarılmamasına böyük ehtimalın olması və ona uyğun mümkün itgilərin təhlükəsizlik tədbirlərinin qəbul edilməsi zərurəti səciyyəvidir. Maliyyə prosesləri həm bir vençur fondu çərçivəsində, həm də vençur kapitalı sənayesi miqyasında tsikli xarakter daşıyır. Bir vençur fondu çərçivəsində maliyyələşdirmənin tsikliyi layihənin inkişafının tsikliyi ilə əlaqədardir, çünki inkişafın bir mərhələsindən digərinə keçərkən əlavə maliyyə resursları tələb edilir. Vençur kapitalı sənayesi miqyasında maliyyələşdirmənin tsikliyi bütün iqtisadiyyatın inkişafının tsikliyi, həmçinin vençur kapitalına tələb və təklifin nisbəti ilə müəyyən edilir. Vençur maliyyələşdirməsinin müddəti çox uzun (3-10 il) olur, hansıki başa çatanda kapitalistlər mənfəətin əsas məbləğini alırlar. Ə nənəvi maliyyələşdirmədən fərqli olaraq vençur kapitalistinin vençur kapitalının idarə olunmasında iştirak etmək, həmçinin mütəxəssislərə maliyyə, 15
istehsal və kommersiya fəaliyyəti məsələləri üzrə məsləhətlər vermək imkanı vardır. Vençur maliyyələşdirməsinin xüsusiyyətləri iki prinsipdə təzahür edir: a) birinci prinsip – vençur prosesi iştirakçıları arasında riskin paylanması və bölünməsidir. Bu investorların kooperasiyası, maliyyə vasitəçilərinin ixtisaslaş- ması və kooperasiyası, vençur kapitalının idarə olunmasının xüsusi metodları vasitəsilə reallaşdıılır; b) ikinci prinsip – vençur maliyyələşdirilməsinin mərhələlər üzrə aparılmasıdır. Belə ki, layihənin inkişafının hər bir mərhələlərində maliyyələşdir- mənin müxtəlif həcmi və istiqaməti, maliyyələşdirmənin müxtəlif subyekti və obyekti olur. Kreditləşmə formasında vençur maliyyələşdirməsinin ənənəvi kreditləşdir- mədən əsas fərqi aşağıdakılardan ibarətdir: - vençur kreditləşdirməsinin obyektləri yeni, perspektivli ideyalar, işləmələr və texnologiyalardır, yəni bankların vəsait qoya bilmədiyi sferalara kapital qoymaqdır; - banklar konkret əmlak təminatı altında kredit verir, vençur kreditləşdirməsində hər hansı zəmanət tələb edilmir; - banklar maliyyələşdirmədə kreditorlar qismində çıxış edir, vəsaitin qaytarılmasını və faiz formasında gəliri alınmasını nəzərdə tutur, halbuki vençur kapitalisti yalnız kreditor deyil, həm də maliyyələşdirilən layihənin iştirakçısıdır; - vençur prosesində kredit münasibətlərində təkcə ənənəvi kreditorlar – bank deyil, həm də digər maliyyə təşkilatları – sığorta şirkətləri və pensiya fondları çıxış edə bilər. Vençur maliyyələşdirməsinin büdcə maliyyələşdirməsindən əsas fərqi aşağıdakılardan ibarətdir: - dövlət büdcə maliyyələşdirməsini həyata keçirərək qoyulan vəsaiti geri almır, ancaq vençur maliyyələşdirməsi investorlara qoyduqları vəsaitin qaytarılma- sını nəzərdə tutur; Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|