xalılarını. F r in
sin sind n atlan da m rur, r in gözl rini nur il doldur!
Artıq tacidarsan, götür, al tacı, Hamıdan ba a keç, özüns n ba çı. S n uca
ba ını bir az da ucalt, H r iki al mi bir-birin qat. T mizl yolunu... Yolun
gen, ngin, Yön l d rgahına o b dinin! Q d m haqqı alsın göyd n aya ın, H r iki
al md qalxsın bayra ın! Aldı C brayıldan bu xo x b ri, H zr t M h mm din güldü
gözl ri. tirdi hu unu, yandı n f si, Taxdı qula ına qulluq h lq si. Tanrı
k lamını g tir n elçi, Tanrı f rmanını dinl y n elçi. H r iki man t x zn çisi,
bax, blis adamlardan, iblisd n uzaq... C brayıl mindi, M h mm d min, A ılla
silahlı z m t min. Biri sahibin çatdırır sözü, Biri qulaq asır, alı ır üzü.
Qaranlıq gec d çıraq M h mm d, Murad gün il nurlanan qüdr t. Boyun qaçırmadı
en n k m ndd n, Bel c taxasan z r h lq ni s n. r b atı - im k Büra a mindi,
lind qamçısı dindi, n dindi. Ucalarda süz n k klik saya ı, Qartal qanadına
döndü aya ı. Tovuz hp rli at qalxdı s maya, Kavus k cav si yön ldi aya. El
uçurdu ki, ı ıma ından Qanad sındırırdı dörd t rlan, inan. H r ey aya ında
l k-v l kdi, Gec t pik yedi, Ay yüg n ç kdi. X yal bu sür t çata bil rmi?
im k bu cür qılınc çala bil rmi? T f kkür cür td , ruh h r k td , Yet bil rmi
heç m g r bu h dd ? Bu yürü önünd axsaqdı onlar, Addım vüs tind n b rk
sıxılanlar. N f si az qala qütbü rid , Güney d , Quzey d qaldı gerid . Semak
ulduzunu yolda seyr g l, Gah Ramih göründü, gah da ki, z l. M h mm d Büra ın
ayaq r qsil S ma kitabını yazdı h v sl . Göyl r al mind n uzaqla ınca, Cahan
qapısına üz tutdu ancaq. M l k hp rind n güc alan b d n, Keçirdi f l yin
m nzill rind n. Aya b x el di zin t, t rav t, H mayil x ttin yeni f zil t!
Ütaridi z rl hey naxı ladı, Qalay kür sind n r ng ba ı ladı. Zöhr nin ba ına Ay
i ı ından Bir p rd saldı o civ t k axan. Çapdı ı yolların z r kimi tozu
Gün in ba ına qızıl tac qoydu. Ya ıl gec nin x lif sin Geydirib... al donu
verdi M rrix . X st Mü t rinin sönmürmü q mi? Ç kdi ba -gözün s nd l m lh mi.
Keyvanmı qapanan gül ayaqlara? Ç kdi bayra ına nb rd n qara. Z ncirli arslandı
köhl ni sanki Özü gec s n a yell r t ki. Onun Büra ı da, yol yolda ı da
Yürü d n yorulub qaldı arxada. El bir m nzil yetmi dil r ki, - Getm m k! -
C brayıl bilirdi mri. Keçdi Mikayılın k cav sind n, srafil surunun ulduz
d sind n. O ulduz evi d qaldı gerid , R fr f, Sidr a acı köhn yerind . Qaldı
yolda ları... t k g ldi özü, "M nlik"d x b rsiz d ryaya üzü. Ölçdü damla-damla
ruh ümmanını, Yazdı q tr -q tr h r bir m nanı. r in aya ına yeti n zaman Dua
k m ndind n yapdı n rdivan. Nurani r d n qalxdı hündür , Çatdımı heyb tli ilahi
sirr ? Heyr td n az qala d h t g ldi, Lakin onu tutan m rh m bir ldi. O " ki
kamanın arasındakı Ara" yaxından da yaxındı" sanki. Min nur p rd sini yırtan o
gözl r Gördü: o p rd siz bir nura b nz r. Yeri özünd n d bir addım yüks k, Ona
n sib oldu Tanrını görm k! M budun qar ıda göründüyü d m. Bütün gördükl ri getdi
gözünd n. Gözü nec tutsun ülvi m qamı? Sa dan, soldan g lir Onun salamı. A a ı,
yuxarı, sa , sol, arxa, ön, Vahid yön döndü. Hanı altı yön? Burda altı yönün n
cür ti var? H m c h t, h m cahan ondan qaçarlar. Yönsüzün yön il n i i olar?
Qar ıda bir yönsüz, p rd siz p rgar. C h tin üzün salmasa niqab, Yırtar
varlı ını zab, iztirab. C h tl r riyib yox olan zaman, C h tsiz öl ni gördü
yaxından. Yalvacdan n qalmı ? T k quru n f s, Önd birc Tanrı, yoxdu ba qa
k s. Ona yön n g r k? Yön verir özü, Yönl r sı armı cahan güzgüsü? Tanrıdan n
aldı? rb t v x l t, Xalqı xilas üçün f rman, z man t. Saqisi - m rif t, camı
- s ad t, Nu etdi, qalmadı damla da rb t. Çevr zirv sind n endi a a ı, Yüz
min salam verdi soluyla sa ı. Bütün töhf l ri verdi dostlara, Aldı, v qf çatdı
çox üzüqara. Yet r, ey Nizami, dünyap r stlik, Alçalma, ucal ki, bitsin bu
m stlik. B xti, axir ti, anla, ey qoca, M h mm d dinind taparsan ancaq. Aqil
ol, imanın ç l ngini hör, Nicatı ri t i ı ında gör. K TABIN YAZILMASI S B B
Süleyman q srind n gizli i ar Tül p rd adından yetdi bizl r . Uçdum, qanad
açdım ora qu kimi, Eyvan yuvasına vurulmu kimi. N söyl r qasidin inc eyhamı:
Aypara görün r bayram ax amı. Yeni Ay o q d r z rif olar ki, Qaranlıq örtükd
ç km z diqq ti. S nin d t bind Ay öl si var, Ovsunun özünü ovlar, ovsunlar.
Tonqala bir neç istiot at ki, aq- aq aqqıldasın odu, at i. S n da ür kl ri
ox a da, yum alt, Qupquru amını tut oda, yum alt! Yet r, ayaq döydü topal
e
yin, K cav n dar yoldan çıxsın, ata min. S nin mi g saçan bir q l min var,
Q l m çal, oyansın tirli rüzgar. mr el , ç m nl r olsun göy ip k, nb rin
üstünd r qs etsin kül k. Z hm t ç k, alı sın air sin si, N yazdınsa odur ah
x zin si. S nin z hm t adlı bir x zin n var, Z hm t qatla an x zin tapar.
Zar-zar a lamasa üzüm t n yi Üzünü güldürm z bahar kül yi. Sümüksüz bir ilik de,
olarmı heç? an balı arısız yaranarmı heç? Buludsan, ya ı ol, bir ildırım tap,
Qızmı bir t ndirs n, c ld ol, çör k yap! Ç k, ba la p rd ni... qız e q
möhtac... G rd kd g linin duva ını aç! Qasid bu t l bl qar ımda durdu, K d rin
yerind adlıq oturdu. Yax ı kitabları v r ql y r k Bir mövzu g zdim ki, açılsın
ür k. Açdım tarixini hriyarların, Dastana salınıb adı onların. Qüdr tli,
möt b r, z ki bir n f r, Dürüst n zm ç kib bunu vv ll r. Qar ımda o l lin
qırıntıları, Vaxtil c lb etmi çox s n tkarı. M n d x zin çi bir z rg r t ki,
Yı dım xırda-xuru töküntül ri. Z r q drini bil n h r z rg r adam, Y qin ki,
dürrümü seç r saxsıdan. Deyilm mi sözün üst ll dim, Yarımçıq de il n gövh ri
de dim. Düzgün, dürüst olan n var, saxladım, Kitabla yana ı kitab ba ladım.
Dedim, qoy söz üst yansın ür yim, Q rib naxı la onu b z yim. Gizli kitabları
açdım, aradım, Cahan ucqarları göst rdi yardım. r bc , d ric deyil nl ri,
Buxari, T b ri s rl rini. Tapdım... çox evl rin x zin sind Parak nd yatan
nüsx l ri d . lim n keçdi, yı dım bir yer , T ki zar dönsün söz z rr -z rr .
Q l m su içirdi gülüstanıma, Sonra ba lıq seçdim öz dastanıma. Dedim, söz qo um
ki, dönsün g lin Arifl r, aliml r gülm sin m n . At p r stl rin Z nd kitabı
t k, Q srim yeddi qız qoy vursun b z k. Qoy görsün göyl rin yeddi g lini M nim
g linl rim nec ux, yeni! Seçsin sı alları, sallanı ları, Barı özl rin yara an
yarı. R mld yeddi x t olarsa uyar, S ad t nöqt si y qin tapılar. N qqa on
naxı da vurarsa g r, X tl rd n birini sas götür r. X td n birc naxı çıxsa
k nara, Y qin kölg dü r o naxı lara. X tti kim ymi s , ondadır taqsır,
Düzlüks itm yib, aramızdadır. H r x tti düz ç k n bir r ssamam m n, Addımım
ayrılmaz ba lıca x td n. X tt t kdir, odur ki, qorx x t rind n, Bu sapa n q d r
dürr düzmü m m n. G r k min bir suda qüsl ed s n ki, Axırda tapasan büllur
çe m ni. B z n can yaradır birc damla su, B z n batıb gedir suyun çoxusu.
Ya ı dan dürr alan bir s d f m m n, M nd n kim sirg r bir içim su, d n? Bal
kimi sözl rd n yaratdım rb t, N üçün görm yim fq t, s xav t? Neçin
s xav td n d m vururam, d m? ki, taled dir, m n ki, bir heç m. Firdövsi
s xalı, Mahmudsa simic, Qövs, qr b bürcü uyu dumu heç? Sultan budül f air
s di, S xav t saçıban nec ist di! N l r danı ıram, aman, ay aman! Dürrüm