Microsoft Word zeytun-v-zeytun-ya-a doc

__________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov 

 

 

149

Cədvəl 4.2. 

Зейтун йаьынын физики-кимйяви göstəricilərinin 

tədqiqindən alınan nəticələr. 

 

 

Bildiyimiz  kimi  turşuluq  ədədi  yağın  keyfiyyət 

göstəricisinin  ən  əsas  amilidir.  Turşuluq  ədədi  ən  çox 

Pomace  markalı  yağda  olmuşdur  ki,  bu  da  standartın 

göstəricisindən 0,1 artıqdır. Vətən yağlarında isə turşuluq 

0,58-0,88-dir.  Bu  standart  göstəricidən  0,62-0,92  azdır. 

Görünür  tədqiq  etdiyimiz  zeytun  yağları  onların  istehsal 

olunduğu  ilk  aylara  təsadüf  etdiyindən  turşuluq  ədədi  də 

az  olmuşdur.  Çünki  tədqiq  etdiyimiz  zeytun  yağlarının 

istehsal  tarixi  noyabr-dekabr  2014-cü  ilə  təsadüf 

edir.Tədqiqat  işləri  isə  yanvar  2015-ci  ildə,  yəni  istehsal 

tarixindən  təxminən  2-2,5  ay  sonra  aparılmışdır.  Bu 

respublikada  istehsal  olunub  satışa  verilən  zeytun 

yağlarının  yüksək  keyfiyyətli  olduğunu  göstərir. 

Respublikada 

istehsal 

olunan 

zeytun 

yağlarının 

saxlanılma  müddəti  2  ildir.  Şübhəsiz  ki,  saxlanılma 

Göstəricilərin 

 adı 

 

“Zeytun 

bağları” 

“Final”  Pomace 

( taliyadan 

alınan) 

Standart və  

ə

dəbiyyat  

göstəriciləri 

Zeytun yağının 

20

o

C-də sıxlığı,  

q/sm

3

 

0,9221  0,9227  0,9247 

0,9140-0,9290 

     (0,9215) 

20

o

C-də şüasın- 

dırma əmsalı 

1,4684  1,4662  1,4689 

1,4660 - 1,4710 

      (1,4685) 

Turşuluq ədədi, 

mq KOH/qram 

0,88 

0,58 

1,6 

      1,5-3,0 

Yod ədədi,  

q J

2

/100 qram 

97 

102 

105 

      85-100 

Zeytun və zeytun yağı_________________________________ 

 

150

müddətində  turşuluq  ədədi  arta  bilər.Yod  ədədi  də  vətən 

yağlarında  normaldır.  

4.3.  saylı  cədvəldən  göründüyü  kimi  təhlil 

etdiyimiz  zeytun  yağlarının  sıxlığı  0,9221-  0,9227 

arasında  olmuşdur  və  ədəbiyyat  göstəricisinin  orta 

rəqəminə  demək  olar  ki,  uyğundur.  Zeytun  yağlarının  

ş

üasındırma əmsalı da standart göstəricinin orta qiymətinə 

uyğun  gəlir.  Bu  onu  göstərir  ki,  tədqiq  olunan  zeytun 

yağlarının    yağ  turşu  tərkibi  normaldır  və  ədəbiyyat 

göstəricilərinə uyğundur. 

 

4.5. Ekspertiza nəticələrinin riyazi-

statistik işlənməsi 

 

Елми-тядгигат  ишляриндя  експеримент  апараркян 

тядгиг  олунан  мящсулун  тяркибиндяки  бу  вя  йа  диэяр 

маддянин  мигдары,  еляжя  дя  ясас  стандарт  эюстярижиляри 

органолептики вя физики-кимйяви цсулларла лабораторийаларда 

тядгиг едилир. Лабораторийада иши ейни эюстярижи цзря ян азы 

5  дяфя,  ян  чоху  11  дяфя  тядгиг  едилир  вя  нятижяляр  хцсуси 

жядвялдя  гейд  олунуb  орта  щесабi  гиймят  тапылыр.  Сонра 

ашаьыдакы ардыжыллыгла рийази-статистик щесаблама апарылыр. 

1.  Бу  вя  йа  диэяр  эюстярижи  цзря  маддялярин  %-ля 

мигдарыны  тяйин  етмяк  цчцн  орта  щесаби  кямиййят 

дцстурундан истифадя едилир. 

n

xi

X

∑

=

 

Бурада,  X  - мящсулда олан маддянин мигдары; 

 

∑

xi

  -  5  нцмунядян  алынан  рягямлярин 

жями; 

 

     

n

 -  тядгиг олунан нцмунялярин сайы; 

          X   -    мящсулдакы  маддянин  (эюстярижинин) 

орта мигдары. 

---

__________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov 

 

 

151

2.  Орта  щесаби  кямиййятдян  узаглашма  щяр 

нцмуня эюстярижиси цзря тапылыр:  

X

Xi −

 

3.  Орта  щесаби  кямиййятдян  узаглашманын 

квадраты тапылыр: 

(

)

2

X

Xi −

 

4. Верилмиш тяряддцд эюстярижилярини мцяййян 

етмяк цчцн дисперсийа ашаьыдакы дцстур цзря тапылыр: 

(

)

1

2

)

(

−

−

=

∑

n

X

Xi

D

x

 

5.  Орта  квадратик  узаглашма  ашаьыдакы  дцстур 

цзря тапылыр: 

)

( x

D

=

δ

 

6. Вариасийа ямсалы тяйин едилир: 

X

V

100

⋅

=

δ

 

 

7. Орта квадратик хята щесабланыр: 

n

m

δ

±

=

 

8. Хятанын фаизини тапырыг: 

100

%

⋅

=

X

m

m

 

9. Етибарлылыг хятасыны тапырыг: 

m

tn

Ex

⋅

±

=

 

бурада,  tn   -  стйудент  ямсалыдыр.  4.4.  сайлы 

жядвялдян эютцрцлцр.  

10. Орта нятижянин интервалы тапылыр: 

Ex

X ±

 

11. Нисби хята щесабланыр: 

Zeytun və zeytun yağı_________________________________ 

 

152

100

⋅

=

∆

X

Ex

X

 

Нисби  хята  ващидя  ня  гядяр  йахын  олса,  апарылан 

тядгигатын вя щесабламанын дцзэцнлцйцнц сцбут едир. 

 

 

 

 

Жядвял 4.4.    Стйудент жядвяли  

(П=0,05 

олдугда) 

 

Н 

    тн 

Н 

    тн 

1 

12,706 

8 

2,306 

2 

4,303 

9 

2,262 

3 

3,182 

10 

2,228 

4 

2,766 

11 

2,201 

5 

2,571 

15 

2,131 

6 

2,447 

20 

2,086 

7 

2,365 

25 

2,060 

 

1.  Финал  зейтун  йаьында  йод  ядядинин  5  паралел 

тяйининдян ашаьыдакы рягямляр алынмышдыр. 

Х

1

=102;     Х

2

=103;     Х

3

=98;  Х

4

=101;     Х

5

=99; 

1.  

6

,

100

5

503

5

99

101

98

103

102

=

=

+

+

+

+

=

X

 

Орта щесаби кямиййятдян кянарлашманы (2.) вя 

кянарлашманын квадратыны (3.) щесаблайыб жядвял шяклиндя 

йазаг. 

 

 

 

---