__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
129
Zeytun yağının qablara doldurulduğu gündən
etibarən saxlanmasına zəmanət müddəti butulkalara
doldurulmuş yağ üçün ən çoxu 6 ay, çəlləklərə
doldurulmuş yağ üçün ən çoxu 4 aydır. Son zamanlar
istehsal olunan “Final” (Olive oil)və “Zeytun bağları”
(Pure olive oil) markalı zeytun yağının saxlanılma
müddəti 2 ildir.
Бу
мцддят
кечдикдян
сонра
сатыша
верилмяздян яввял йаьын кейфиййятинин стандарта
мцвафиглийи йохланылмалыдыр.
“Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC-də
истещсал олунан ”Final” və “Zeytun bağları” тижарят
нишаны satışa verilən зейтун йаьlarının рянэи ачыг
йашылымтыл чаларлы сарыдыр, шяффаф вя парлагдыр, дады тямиз
вя нейтралдыр, микробиолоъи вя зярярсизлик эюстярижиляри
Тибби
Биолоъи
Тялимата
уйьундур.
Butulkaya
ypışdırılmış etiketdə aşağıdakılar yazılmışdır.
Azərbaycan məhsulu. “Zeytun bağları” təbii
zeytun yağı.
100% saflaşdırılmış yağdır. 100 qram məhsulda
99,8 qram yağ yar. Холестеринсиздир. Е витамини
(токоферол) 72 мг-dır. Enerji dəyəri 898 ккал. Xalis
çəkisi 682,5 qram. Həcmi 750 ml. stidən və işıqdan
kənar yerdə 20
o
C – 25
o
C arası temperaturda
saxlanılmalıdır. Soyuq şəraitdə bulanıqlaşması təbiidir və
keyfiyyət pozuntusu deyil. Saxlanılma müddəti 2 ildir.
stehsalçı: “Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC
TŞ AZ 1996004-04-2014
Azərbaycan məhsulu. “Final” (Olive oil)
zeytun yağı.
Xalis yağ 99,9%-dir. 100 qram məhsun enerji
dəyəri 898 ккал. Холестеринсиздир. Е витамини
(токоферол) 72 мг-dır. Xalis çəkisi 910 qram. Həcmi 1
Zeytun və zeytun yağı_________________________________
130
litr. 20
o
C – 25
o
C arası temperaturda saxlanılmalıdır.
Saxlanılma müddəti 2 ildir.
stehsalçı: “Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC
AZS 239-2006
“Final” (Olive oil) və “Zeytun bağları” (Pure
olive oil)
markalı zeytun yağları TS-EN- SO-9001, S.No
KY-1370-03-KG-00/10-R və TS-EN- SO-22000 S.No
GY-534/11
standartlarına
uyğun
sənədləşdirilmiş
müəssisələrdə istehsal edilir.
Апaрдыьымыз арашдырмалар бир даща sübut
etmişdir ки, “Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC-də
истещсал олунан “Zeytun bağları” тижарят нишанлы зейтун
йаьынын kimyəvi tərkibi və кейфиййяти стандарт
эюстярижилярдян гат-гат цстцндцр вя ондан эцндялик
гидамызда истифадя олунмасыны бир мцтяхясsис олараг
мяслящят эюрцрцк.
Qeyd etməklazımdır ki, bитки йаьлары билаваситя
гида цчцн сярф олунмагла йанашы техникада,
щидроэенляшдирилмиш йаьларын вя маргарин йаьы
истещсалында хаммал кими истифадя олунур. Мящз буна
эюря дя битки йаьларынын сахланылмасы дцзэцн тяшкил
едилмялидир. Сахланылма заманы битки йаьларында харижи
амиллярин тясириндян дяйишиклик олур. Бу амилляря
щаванын оксиэени, температурун йцксялмяси, ишыьын вя
суйун тясири аиддир.
Йаьы узун мцддят сахламаг цчцн ону
мцтляг деаерасийа едиб артыг оксиэендян азад едир вя
филтрдян кечириб асылы щиссяжиклярдян тямизляйирляр. Чцнки
асылы щиссяжикляр ферментлярин мянбяйи вя йа
микроорганизмляр цчцн гида мцщити ола биляр.
Мялумдур ки, йаьларын хараб олмасына сябяб
ферментлярин вя микроорганизмлярин фяалиййятидир.
Битки йаьларыны сахламаг цчцн хцсуси метал
систернлярдян вя резервуарлардан истифадя едилир. Бунлар
суйa давамлы вя ишыьы якс етдирян бойа иля
__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
131
рянэлянмялидир. Дахили щиссядян ися щямин систернляр вя
резервуарлар галайланмалы вя йа лакла юртцлмялидир.
Йаьларын сахланылма заманы тяркибиндя баш верян
просесляр ашаьыда изащ едилир.
Йаьларын истещсалы вя сахланылмасы заманы
харижи мцщитин тясириндян мцхтялиф просесляр баш веря
биляр. Йаьлар мцхтялиф амиллярин тясириндян щидролиз,
гахсыма вя оксидляшмя просесляриня уьрайа билярляр. Бу
просесляр йейинти йаьларынын кейфиййятинин ашаьы
дцшмясиня, бязян ися там йарарсыз олмасына сябяб олур.
Бу просесляр ашаьыдакылардан ибарятдир:
-
йаьларын щидролизи;
-
йаьларын оксидляшмяси;
-
йаьларын гахсымасы (ажылашмасы);
-
йаьларын бирляшмяси.
Бу просеслярин баш вермяси нятижясиндя йейинти
йаьларынын тяркиби вя кейфиййяти дяйишир. Бу просесляр
ядябиййатларда (5, 6, 8, 25, 26, 51) эениш верилдийи цчцн
биз онлары бурада тякrар олараг йазмырыг.
3.8. Zeytun yağının müalicəvi əhəmiyyəti
Zeytun yağının sağlamlıq baxımından müalicəvi
faydalarını aşağıdakı ardıcıllıqla izah etmək olar.
3.8.1.
Zeytun yağ
ının ürə
k və
qan-
damar sağ
lamlığ
ına faydası
Zeytun və zeytun yağındakı yağ turşularının ək-
səriyyəti doymamış yağ turşularıdır. Belə yağlarda
xolesterin olmur. Buna görə də zeytun yağı qandakı
xolesterin səviyyəsini qaldırmır, əksinə, onu nəzarətdə
saxlayır. Bundan başqa, zeytun yağının tərkibində bədən
üçün zəruri olan (EFA: essential fatty asit) omeqa-6 yağ
Zeytun və zeytun yağı_________________________________
132
turşusu (linolen turşu) var. Buna görə də səhiyyə
təşkilatları (Dünya Səhiyyə Təşkilatı WHO) damar
kirəcləşməsi, şəkər xəstəliyi faizinin çox olduğu cəmiy-
yətlərdə istifadə edilən yağlardakı yağ turşusunun ən az
30%-nin omeqa-6 yağ turşusu olmasını tövsiyə edir. Bu
da zeytunun dəyərini yüksək səviyyədə artırır.
Bu sahədə aparılan tədqiqatlar 1 həftə boyunca
hər gün 25 ml – təxminən 2 xörək qaşığı – təbii zeytun
yağı qəbul edən insanların daha az LDL (pis xolesterin)
və daha yuxarı antioksidant səviyyələri göstərdiyini
təsdiqləyib. Antioksidantlar bədənimizdəki «sərbəst
radikallar» adlı zərərli maddələrin zərərsizləşdirilməsi və
hüceyrəyə zərər verilməsinin qarşısının alınması
baxımından çox zəruridir. Zeytun yağından istifadənin
xolesterinin səviyyəsini aşağı salması və ürək
xəstəliklərinin qarşısını alması bir çox araşdırmalarla da
təsdiq edilib.
Zeytun yağı qanda dövr edən LDL adlı zərərli
xolesterinin səviyyəsini aşağı saldığı, HDL adlı xolesterin
səviyyəsini isə yüksəltdiyi üçün ürək və qan-damar
xəstələrinə dərman kimi tövsiyə edilir. Ürək-damar
xəstəliklərinə çox rast gəlinən ölkələrdə əksərən yüksək
xolesterin səviyyəsinə malik doymuş yağlar işlədilir.
Bununla yanaşı, zeytun yağı bədəndəki omeqa-6
turşusunun omeqa-3 yağ turşusuna nisbətini də pozur.
Omeqa-3 və omeqa-6 yağ turşularının müəyyən
səviyyədə qəbul edilməsi çox vacibdir. Çünki bu nisbətin
pozulması immunitet və ürək xəstəlikləri, o cümlədən
xərçəng xəstəliyi kimi bir çox xəstəliklərin inkişafına
gətirib çıxarır. Məhz buna görə də bir çox insanlar zeytun
yağı ilə şəfa tapırlar. Amerika Ürək Cəmiyyəti ürək
xəstəlikləri riskini azaltmaq üçün doymamış turşulu yağ
pəhrizinin 30%-ni az yağlı pəhrizə alternativ ola
biləcəyini bildirir.