__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
161
temperaturda
saxlanılmalıdır.
Soyuq
şə
raitdə
bulanıqlaşması təbiidir və keyfiyyət pozuntusu deyil.
Saxlanılma müddəti 2 ildir.
“Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC-də istehsal
olunub satışa verilən “Final” (Olive oil) zeytun yağının
etiketində AZS 239-2006 saylı texniki şərtlərdə aşağıdakı
standart məlumatlar verilir.
Xalis yağ 99,9%-dir. 100 qram məhsulun enerji
dəyəri 898 ккал. Холестеринсиздир. Е витамини
(токоферол) 72 мг-dır. Xalis çəkisi 910 qram. Həcmi 1
litr. 20
o
C – 25
o
C arası temperaturda saxlanılmalıdır.
Saxlanılma müddəti 2 ildir.
“Final” (Olive oil) və “Zeytun bağları” (Pure
olive oil)
markalı zeytun yağları TS-EN- SO-9001, S.No
KY-1370-03-KG-00/10-R və TS-EN- SO-22000 S.No
GY-534/11
standartlarına
uyğun
sənədləşdirilmiş
müəssisələrdə istehsal edilir.
Апaрдыьымыз арашдырмалар sübut etmişdir ки,
“Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC-də истещсал олунан
“Zeytun bağları” тижарят нишанлы зейтун йаьынын kimyəvi
tərkibi və кейфиййяти стандарт эюстярижилярдян гат-гат
цстцндцр вя ондан эцндялик гидамызда истифадя
олунмасыны бир мцтяхясsис олараг мяслящят эюрцрцк.
Üçüncü fəsildə zeytun yağının müalicəvi
xassələri haqqında ətraflı və maraqlı məlumatlar da
verilmişdir.
Kitabın
dördüncü
fəsli
zeytun
yağının
keyfiyyətinin ekspertizasına həsr olunmuşdur. Burada
ekspertizanın obyekti, məqsədi və üsulları, faktiki
materialların və orta nümunənin götürülməsi, tədqiqə
hazırlanması, zeytun yağının orqanoleptiki və fiziki-
kimyəvi göstəricilərinin ekspertizası, ekspertiza
nəticələrinin riyazi-statistik işlənməsi və müzakirəsi öz
ə
ksini tapmışdır.
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
162
Biz əsasən “Bakы Qida və
Yağ Fabriki”
MMC-də истещсал олунан “Final” və “Zeytun
bağ
ları” ticarət markalı zeytun yağının ekspertizasını
aparmışıq. Müqayisə üçün spaniyadan idxal olunan
Pomace markalı zeytun yağı da tədqiq edilmişdir.
Ekspertiza aparmaqda əsas məqsəd respublikada
istehsal olunan və xaricdən gətirilən bir neçə çeşid zeytun
yağının orqanoleptiki və fiziki-kimyəvi göstəricilərinin
qüvvədə olan normativ texniki sənədlərin tələbinə
uyğunluğunu müəyyən etmək olmuşdur.
Zeytun yağının orqanoleptiki göstəricilərindən
yağın iyi, dadı, rəngi, şəffaflığı və çöküntünün olması
müəyyən edilmişdir. Zeytun yağının fiziki-kimyəvi
göstəricilərindən həcm kütləsi və ya yağın sıxlığı,
ş
üasındırma əmsalı, turşuluq ədədi, yod ədədi və digər
göstəricilər müəyyən edilmişdir.
Tədqiqatın nəticələri göstərdi ki, “Final” və
“Zeytun bağ
ları” ticarət markalı zeytun yağlarının
keyfiyyəti həm orqanoleptiki və həm də fiziki-kimyəvi
göstəricilərinə görə qüvvədə olan normativ texniki
sənədlərin tələbinə tam cavab verir, hətta bəzi göstəricilər
üzrə daha yaxşıdır.
Kitabda zeytunun və zeytun yağının müalicəvi
ə
həmiyyəti cox geniş izah edilir. Zeytun yağı müalicəvi
ə
həmiyyətinə görə çox qiymətlidir. O mədə-bağırsaq,
şə
kərli diabet, ateroskleroz, böyrək, öd yolları və digər
xəstəliklərdə orqanizmə müsbət təsir göstərir. Odur ki,
sağlam olmaq istəyənlər gündəlik qidalarında mütləq 30 –
40 qramdan az olmayaraq zeytun yağından istifadə
etməlidirlər.
“Zeytun və
zeytun yağ
ı” kitabındakı
məlumatlara və aparılan tədqiqat işlərinə yekun vuraraq
aşağıdakı təklifləri vermək olar.
__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
163
1. Abşeron yarmadasının torpaq-iqlim şəraiti bu
bölgədə zeytunçuluğun inkişaf etdirilməsinə imkan verir.
Odur ki, Abşeronda zeytun bağlarının əkin sahəsinin
genişləndirilməsi məqsədəuyğundur.
2. Zeytun qiymətli bitki olduğuna görə
Respublikamızın digər bölgələrində də onun becərilməsini
və əkin sahələrinin artırılmasını təşkil etmək məsləhət
görülür.
3. Zeytun meyvələrindən sənaye üsulu ilə müxtəlif
konserv məhsullarının istehsalının artırılması günün vacib
problemlərindəndir. Çünki belə məhsulların çox hissəsi
xaricdən baha qiymətə, həm də valyuta hesabına gətirilir.
4. Yüksək keyfiyyətli zeytun konservləri
hazırlamaq məqsədilə zeytunun iri meyvəli və çox ətlikli
(çəyirdəyi xırda) sortlarının əkin sahələri daha da
artırılmalıdır.
5. Keçən əsrin 70-80-cı illərində Maştağada
fəaliyyət göstərən zeytun zavodunda içinə badam qoyulmuş
zeytun konservləri hazırlanırdı. Yaxşı olardı ki, badam,
sarımsaq və qırmızı şirin bibər içlikli zeytun konservləri
istehsal edilsin.
6. Azərbaycanın bəzi bölgələrində ev şəraitində
zeytun mürəbbəsi hazırlanır. Zeytunun irimeyvəli tam
yetişmiş qara rəngli meyvələrindən hazırlanan zeytun
mürəbbəsi qoz mürəbbəsini xatırladır. Sənaye üsulu ilə
zeytun mürəbbəsinin istehsalına başlanılması əhalinin
keyfiyyətli, qidalı, eləcə də müalicəvi əhəmiyyətli zeytun
məhsulları ilə təmin olunmasına imkan verərdi.
7. Tərəfimizdən zeytun püresi əlavəli mayonezin
hazırlanması texnologiyası islənmiş və belə məhsulun
sənaye üsulu ilə kütləvi istehsalını təşkil etmək məsləhətdir.
Bu üsulun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, mayonez
istehsalında əsas mayonez pastasına 15-20% miqdarında
qələvi ilə acılığı kənar edilmiş zeytunun ətliyindən alınan
Zeytun və zeytun yağı_________________________________
164
püre qatılır və sonra bitki yağı əlavə edilərək mayonez əldə
edilir.
8. Zeytun yağı tərkibinə və pəhrizi əhəmiyyətinə
görə digər bitki yağlarından üstündür. Ona görə də
insanların gündəlik qidasında 30-45 qram (2-3 xörək
qaşığı) zeytun yağı istehlak etmək məsləhət görülür. Yaxşı
olar ki, zeytun yağı salatlara, vineqredlərə, soyuq
qəlyanaltılara və hazır xörəklərə isti emaldan keçirilmədən
ə
lavə edilsin. Bu qayda ilə istifadə olunan zeytun yağının
orqanizm üçün daha çox müalicəvi və profilaktiki
ə
həmiyyəti vardır.
9. Digər bitki yağları ilə müqayisədə zeytun
yağında doymamış yağ turşularından olein yağ turşusunun
çox yüksək nisbətdə (bütün yağ turşularının 65%-ə
qədərini təşkil edir) olduğu təsdiq edilmişdir. Olein yağ
turşusu
insan
orqanizmindən
xolesterinin
zərərli
fraksiyasını xaric edir, lazımlı və xeyirli fraksiyanın isə
qorunub mənimsənilməsinə şərait yaradır. Odur ki, zehni
ə
məklə məşğul olan və yaşlı insanlar gündəlik qidalarında
yalnız “Bakı Qida və Yağ Fabriki” MMC-nin istehsal etdiyi
“Zeytun bağları” və “Final” zeytun yağlarından istifadə
etməlidirlər.
10. Zeytun yağlarının orqanizm üçün əhəmiyyətini
nəzərə alaraq onların istehsalının artırılması, çeşidinin
təkmilləşdirilməsi və keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
məsləhət görülür.
11. Son zamanlar Respublikamıza xarici
ölkələrdən müxtəlif adlarda zeytun yağı gətirilir. Bu
yağların keyfiyyəti yoxlanarkən onların tərkibindəki toksiki
elementlərin,
mikotoksinlərin,
pestisidlərin,
radionuklidlərin və digər insan orqanizmi üçün zərərli
maddələrin olması mütləq dəqiqləşdirildikdən və ciddi
keyfiyyət karantin nəzarətindən keçirildikdən sonra satışa
verilməlidir.