__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
149
Cədvəl 4.2.
Зейтун йаьынын физики-кимйяви göstəricilərinin
tədqiqindən alınan nəticələr.
Bildiyimiz kimi turşuluq ədədi yağın keyfiyyət
göstəricisinin ən əsas amilidir. Turşuluq ədədi ən çox
Pomace markalı yağda olmuşdur ki, bu da standartın
göstəricisindən 0,1 artıqdır. Vətən yağlarında isə turşuluq
0,58-0,88-dir. Bu standart göstəricidən 0,62-0,92 azdır.
Görünür tədqiq etdiyimiz zeytun yağları onların istehsal
olunduğu ilk aylara təsadüf etdiyindən turşuluq ədədi də
az olmuşdur. Çünki tədqiq etdiyimiz zeytun yağlarının
istehsal tarixi noyabr-dekabr 2014-cü ilə təsadüf
edir.Tədqiqat işləri isə yanvar 2015-ci ildə, yəni istehsal
tarixindən təxminən 2-2,5 ay sonra aparılmışdır. Bu
respublikada istehsal olunub satışa verilən zeytun
yağlarının yüksək keyfiyyətli olduğunu göstərir.
Respublikada
istehsal
olunan
zeytun
yağlarının
saxlanılma müddəti 2 ildir. Şübhəsiz ki, saxlanılma
Göstəricilərin
adı
“Zeytun
bağları”
“Final” Pomace
( taliyadan
alınan)
Standart və
ə
dəbiyyat
göstəriciləri
Zeytun yağının
20
o
C-də sıxlığı,
q/sm
3
0,9221 0,9227 0,9247
0,9140-0,9290
(0,9215)
20
o
C-də şüasın-
dırma əmsalı
1,4684 1,4662 1,4689
1,4660 - 1,4710
(1,4685)
Turşuluq ədədi,
mq KOH/qram
0,88
0,58
1,6
1,5-3,0
Yod ədədi,
q J
2
/100 qram
97
102
105
85-100
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
150
müddətində turşuluq ədədi arta bilər.Yod ədədi də vətən
yağlarında normaldır.
4.3. saylı cədvəldən göründüyü kimi təhlil
etdiyimiz zeytun yağlarının sıxlığı 0,9221- 0,9227
arasında olmuşdur və ədəbiyyat göstəricisinin orta
rəqəminə demək olar ki, uyğundur. Zeytun yağlarının
ş
üasındırma əmsalı da standart göstəricinin orta qiymətinə
uyğun gəlir. Bu onu göstərir ki, tədqiq olunan zeytun
yağlarının yağ turşu tərkibi normaldır və ədəbiyyat
göstəricilərinə uyğundur.
4.5. Ekspertiza nəticələrinin riyazi-
statistik iş
lə
nmə
si
Елми-тядгигат ишляриндя експеримент апараркян
тядгиг олунан мящсулун тяркибиндяки бу вя йа диэяр
маддянин мигдары, еляжя дя ясас стандарт эюстярижиляри
органолептики вя физики-кимйяви цсулларла лабораторийаларда
тядгиг едилир. Лабораторийада иши ейни эюстярижи цзря ян азы
5 дяфя, ян чоху 11 дяфя тядгиг едилир вя нятижяляр хцсуси
жядвялдя гейд олунуb орта щесабi гиймят тапылыр. Сонра
ашаьыдакы ардыжыллыгла рийази-статистик щесаблама апарылыр.
1. Бу вя йа диэяр эюстярижи цзря маддялярин %-ля
мигдарыны тяйин етмяк цчцн орта щесаби кямиййят
дцстурундан истифадя едилир.
n
xi
X
∑
=
Бурада, X - мящсулда олан маддянин мигдары;
∑
xi
- 5 нцмунядян алынан рягямлярин
жями;
n
- тядгиг олунан нцмунялярин сайы;
X - мящсулдакы маддянин (эюстярижинин)
орта мигдары.
__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
151
2. Орта щесаби кямиййятдян узаглашма щяр
нцмуня эюстярижиси цзря тапылыр:
X
Xi −
3. Орта щесаби кямиййятдян узаглашманын
квадраты тапылыр:
(
)
2
X
Xi −
4. Верилмиш тяряддцд эюстярижилярини мцяййян
етмяк цчцн дисперсийа ашаьыдакы дцстур цзря тапылыр:
(
)
1
2
)
(
−
−
=
∑
n
X
Xi
D
x
5. Орта квадратик узаглашма ашаьыдакы дцстур
цзря тапылыр:
)
( x
D
=
δ
6. Вариасийа ямсалы тяйин едилир:
X
V
100
⋅
=
δ
7. Орта квадратик хята щесабланыр:
n
m
δ
±
=
8. Хятанын фаизини тапырыг:
100
%
⋅
=
X
m
m
9. Етибарлылыг хятасыны тапырыг:
m
tn
Ex
⋅
±
=
бурада, tn - стйудент ямсалыдыр. 4.4. сайлы
жядвялдян эютцрцлцр.
10. Орта нятижянин интервалы тапылыр:
Ex
X ±
11. Нисби хята щесабланыр:
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
152
100
⋅
=
∆
X
Ex
X
Нисби хята ващидя ня гядяр йахын олса, апарылан
тядгигатын вя щесабламанын дцзэцнлцйцнц сцбут едир.
Жядвял 4.4. Стйудент жядвяли
(П=0,05
олдугда)
Н
тн
Н
тн
1
12,706
8
2,306
2
4,303
9
2,262
3
3,182
10
2,228
4
2,766
11
2,201
5
2,571
15
2,131
6
2,447
20
2,086
7
2,365
25
2,060
1. Финал зейтун йаьында йод ядядинин 5 паралел
тяйининдян ашаьыдакы рягямляр алынмышдыр.
Х
1
=102; Х
2
=103; Х
3
=98; Х
4
=101; Х
5
=99;
1.
6
,
100
5
503
5
99
101
98
103
102
=
=
+
+
+
+
=
X
Орта щесаби кямиййятдян кянарлашманы (2.) вя
кянарлашманын квадратыны (3.) щесаблайыб жядвял шяклиндя
йазаг.