52
verilmesi olası bir ihtimaldir. Merkezde ise adli olayların intikali daha sağlıklı
yapılmaktadır.
Çalışmamızın bir diğer ayağını oluşturan zaman sınıflandırmasına gelince;
olguların meydana geldiği zaman aylara göre incelenmiş, mevsimsel sonuçlar elde
edilmiştir. Alkol tüketiminde ilkbahar ve yaz aylarında belirgin bir yoğunluk
gözlenmiştir. Đstatistiki verilere göre kış aylarında 4 olgu, ilkbaharda 11, yaz
aylarında 9 ve sonbaharda ise 6 olguya rastlanılmıştır. Bu durumun nedeninin,
iklimle, iklimsel yaşantılarla ve etkinliklerle ilişkili olabileceği düşünülebilir.
53
5. SONUÇ VE ÖNERĐLER
Sonuç olarak çalışmalarımızda elde ettiğimiz veriler kapsamında bilimsel literatür ile
uyumlu ve istatistiki verilere dayanılarak, Bursa ili merkez ve ilçelerinden Adli Tıp
Kurumu’na intikal eden, alkol tüketimi tespit edilen olgular için; ekonomik, bölgesel,
geleneksel, hukuki, sosyolojik ve bilinç eksikliğine dayalı sebepler ve doğan ya da
doğması muhtemel sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışma dar kapsamlı olup, tüm
şehirler için yapılacak çalışmalara örnek niteliği taşımaktadır. Böylece yurt genelinde
önemli saptamalar, istatistiki verilerle belgelenerek, bu konudaki tedbirler çoğaltılıp
alkolün ölüm nedenleri arasındaki oranı en aza indirgenebilir.
Alkolün ruhsal dalgalanmalara ve bilinç kaybına bağlı olarak kişide yarattığı
saldırganlık hali nedeniyle cinayet oranının diğerlerine oranla daha fazla olduğu
kanısına varmaktayız. Bir bölgeyle sınırladığımız çalışmamız da bu durumu
doğrulamakta ve bizi cinayet vakaları üzerinde alkolle ilgili daha ciddi çalışmalar
yapılması gerektiği sonucuna götürmektedir. Cinayet verilerinde yüzde yüzlük bir
alkole dayalı neden tespit edilmemekle birlikte, alkolün insan üzerinde merkezi sinir
sisteminde
yarattığı
dengesizlikler
kabulünde
etkisinin
büyük
olduğu
anlaşılmaktadır. Bu sonuca göre, TCK’nın 34. maddesinde yer alan “geçici bir
nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği
fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak
davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza
verilmez” ibaresi yerine “irade dışı veya iradî olarak büyük dozlarda alkol
almak suça teşvik edici önemli bir unsurdur” ibaresi getirilirse ve bununla ilgili
hukuki çalışmalar gündemde önemle vurgulanırsa, alkol dozları kontrolü ciddi bir
biçimde gözetilecek ve böylece suç öncesi gereken önlemler de alınmış olacaktır.
Sağlıklı ve bilinçli bir toplum olma yolunda, bilimsel veriler ışığında hareket
edilerek, gerek kamuoyunda gerekse devletin yaptırım organlarında ciddi projelere
yer verilmesi önerilmektedir.
54
Adli Tıp Kurumu Bursa Grup Başkanlığı’nda yapılan bu çalışmayla; alkolün
olumsuz etkileri, alkol tüketimdeki hızlı artışın olası nedenleri sunulmuş, alkolün
ölüme sebep olan ciddiyeti önemsenerek üzerinde durulmuş ve bu konuda alınması
gereken tedbirler tespit edilmiştir. Alkolün etkilerinin ciddi çalışmalarla tespitinin
yapılması adli tıp ve sağlık kurumlarınca ve eğitici çalışmalarla da sivil toplum
örgütlerince sağlıklı bir şekilde yapılmalıdır.
55
ÖZET
Postmortem Kan Etanol Düzeyinin Toksikolojik Analizi ve Adli Tıpta Önemi
Küreselleşen dünyada ve buna paralel olarak da ülkemizde çeşitli yaşantı biçimlerinden
kaynaklı hızla artan bilinçsiz alkol tüketimi; işlenen suçlarda, kazalarda, hastalık ve
zehirlenmelerde önemle dikkat çekilmesi gereken bir tetikleyici ya da asıl neden olarak ciddi
bir sorun haline gelmiştir. Alkol tüketiminden kaynaklı Adli Tıp Merkezlerine intikal eden
olgular incelendiğinde durumun teşhisi ve ciddiyeti daha da kolay tespit edilmiştir. Bu
nedenle kan, solunum havası ve diğer vücut sıvılarından yapılan analiz ölçümleri, yöntem ve
teknikleri, gelişen teknolojiyle birlikte daha hızlı ve kesin bulgular elde edilmesi açısından
daha büyük önem kazanmıştır. Alkol tüketimine neden olan unsurlar da gözetilerek daha
kapsamlı çalışmaların gün ışığına çıkarılması gerekliliği toplumsal bir sorumluluk olarak
vurgulanmıştır. Bu konu, Adli Tıp merkezlerince daha da ciddiyetle araştırılmalı ve veriler
ülkenin ilgili her kuruluşunda değerlendirilmelidir.
Çalışmamızın konusu olan; Postmortem Kan Etanol Düzeyinin Toksikolojik Analizi
bilimsel süreçler dahilince incelenmiş ve Adli Tıp’taki önemi de verilerin sentezlenerek
değerlendirilmesi yoluyla vurgulanmıştır. Çalışmamızda, Adli Tıp Kurumu Bursa Grup
Başkanlığı Morg Đhtisas Dairesinde Ocak 2006 - Aralık 2006 tarihleri arasında yapılan
otopsilerden elde edilen 55 adet kan (femoral ven) örneğinde, gaz kromatografi/headspace
cihazı (alev iyonizasyon dedektör, FID) kullanılarak kan etanol (alkol) düzeyleri
saptanmıştır. Bu şekilde kan etanol konsantrasyonu pozitif bulunan 30 olgu; yaş (%40 oranla
25-39 yaş, %37 oranla 40-54 yaş, %23 oranla 55 yaş ve üzeri), olgu orijini (%43,3 oranla
cinayet, %30 oranla hastalık, %13,3 oranla kaza ve %13,3 oranla zehirlenme), cinsiyet
(%17’si kadın, %83’ü erkek), yer (%60 oranla Bursa merkez, %40 oranla çevre ilçeler) ve
zaman (%37 oranla ilkbahar, %30 oranla yaz, %20 oranla sonbahar, %13 oranla kış)
yönünden sınıflandırılmış ve sonuçları yorumlanmıştır.
Böylece bu retrospektif çalışmada elde edilen verilerle sağlık kuruluşlarının ve
ilgililerin bilgilendirilmesinin önemi, toplumda risk altında olan bireylerin korunması için
önlemler alınmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Ayrıca bu çalışma daha sonra yapılması
planlanan çalışmalara ön veri toplama amacı taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Adli Tıp, Bursa, Etanol, Gaz Kromatografi, Postmortem Kan.