Ministry of education of azerbaijan republic sumgayit state university

Magistrantların XXI Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2021-ci il 
310 
mənbələrdən yaranan suların təmizlənməsinə yararlıdır: boyama-bəzək fabrikləri, məişət texnikası zavodları, 
ət kombinatları, süd emalı zavodları, üzvi boyaların istehsalı müəssisələri və s. 
Suyun elektrokoaqulyasiyası
 
- suyun çirkləndirici substansiyalardan azad edilməsinin həll olunan 
elektrodlarla elektrolizerdə təmizlənməsi yolu ilə mütərəqqi texnoloji istiqamətdir. Bu sistem bir-biri ilə 
əlaqəli və 4 elektroddan ibarət olan bloklarla təchiz olunmuş elektrolizerlərdən ibarətdir. Hər bir elektrolizer 
suyu buraxmaq üçün bir kranla təchiz olunur. Həm də onların hər birində hava kəməri quraşdırılır. Bir 
porsiya üçün işlənə biləcək maksimum həcm 170 dm
3
-dir. Bu üsul göstərilən mənbələrdən yaranan suların 
təmizlənməsinə yarayır: dəri məmulatı zavodları, xəz fabrikləri, qalvanik sexlər, suyun təmizlənməsinin Bio-
təmizləmə metodları, süd emalı zavodları, ət kombinatları, süni dəri fabrikləri. 
İşə başlayarkən aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır: istifadə olunan bütün düzləndiricilər (VS-24) 
torpaqlanıb; heç yerdə sındırılmış naqillər yoxdur; bütün birləşmələr hermetikdir; qurğular düzgün işləyir.
Həmçinin elektrodlara və qapaqa iş vaxtı toxunmaq qətiyən qadağandır. 
Həmçinin, iş zamanı bir çox fiziki və kimyəvi amillər nəzərə alınır: cari istehlak (Kl/litrə), cari sıxlığı 
(a/m
2
), elektrik enerjisi istehlakı (kvt*saat/m
3
), elektroliz gərginliyi (V), elektrod metal istehlakı (g/m
3
), 
elektrod materialları (Al, C, polad).
Belə təmizləmə növlərinin əsas məqsədi mürəkkəb karbohidrogenlərin: spirtlər, nitro birləşmələr, 
merkaptanlar, azorəngləndirici kimi kompleks üzvi birləşmələrin asanlaşdırılmasıdır, cünki sadə birləşmələri 
sudan ayırmaq daha asandır.
Üzvi birləşmələrdən anoda keçid zamanı oksigen tərkibli əlaqələrin sayı və 
çoxluğu (C–O, N–O, S–O və s.) artır və ya hidrogen tərkibli əlaqələrin sayı azalır (C–H, N–N, S-H və s.), 
məsələn:
RСНО → RСООН 
R
2
СНСНR
2
→ R
2
С=СR
2 
Formaldehidin (HCHO), metil spirtinin (CH
3
OH), karbamidin ([NH
2
]
2
CO) məhv edilməsi aşağıdakı 
reaksiyalarda olduğu kimi qeyri-zəhərli maddələrin yarananacan baş verir: 
НСНО + 2Н
2
О – 4е → СО
3
2–
+ 6Н
+
СН
3
ОН + 2Н
2
О – 6е → СО
3
2–
+ 8Н
+
(NН
2
)
2
СО + Н
2
О – 6е → N
2
+ СО
2
+ 6Н
+
Reaksiyalar zamanı meydana gələn aralıq məhsullar da parçalanır: 
НСОО
– 
+ Н
2
О – 2е → СО
3
2–
+ 3Н
+ 
Anodik müalicə zamanı fenolların destruksiyası təhlükəli olmayan bir məhsulun – malein turşusunun 
formalaşması ilə baş verir: 
С
6
Н
5
ОН +16ОН
–
– 16е → НО
2
ССН=СНСО
2
Н(sis) + 2СО
2
+ 5Н
2
О 
Yüksək gərginlikli oksigen axıdılması ilə anodlarda aşağıdakı proseslər baş verə bilər: polifenolun 
passiv nazik qatlar yaranması, məhlula gəhvəyi rəng verən benzoxinonun yaranması və s. Fenol tam 
oksidləşmə reaksiyasında su və karbon dioksid son məhsullardır. 
Beləliklə, elektrokimyəvi təmizləmə üsulları spesifikliyi və dəqiqliyi sayəsində indiki vaxtda çox 
praktikdir. Həmçinin, bu proseslərdə istifadə olunan materialların əksəriyyəti istehsalda olduqca əlverişli və 
ucuzdur.