Ministry of education of azerbaijan republic sumgayit state university

Magistrantların XXI Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2021-ci il 
48 
STİROL-METİLMETAKRİLAT SOPOLİMER NANOSFERALARININ SİNTEZİ 
Əsgərzadə E. 
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti 
E-mail: 
[e-mail]
 
 
Sopolimerlərin xüsusiyyətləri homopolimerlərə nisbətən daha mürəkkəbdir, çünki sopolimer 
molekullarının arxitekturasındakı strukturu uçox mürəkkəblik dərəcəsinə malikdir. Müəyyən bir struktur 
dəstindən quruluşdan ibarət olan bir sopolimer nümunəsini xarakterizə etmək üçün ən azı üç faktoru amili 
göstərmək lazımdır: 1.polimer zənciri yaratmaq üçün bir-birinə bağlanan elementlərin sayı (molekulyar 
çəki), bir zəncirdəki hər elementin hissəsi (kompozisiya) və monomer düzülüş quruluşu (ardıcıllıq uzunluğu 
paylanması). Bəzən polimer zənciri boyunca stereokimyəvi konfiqurasiya haqqında məlumatın olması da 
tələb olunur. Hər hansı bir sopolimer nümunəsi ümumiyyətlə az və ya çox fərqli molekuldan ibarətdir: hər 
növün xüsusiyyətləri bu üç amildən asılıdır, molekulyar çəki, tərkibi və ardıcıllıq uzunluğunun bölgüsü. 
Sopolimerlərin xüsusiyyətlərinin molekulyar memarlıq ilə əlaqəsinin necə ola biləcəyini öyrənmək elmi 
cəhətdən maraq doğurur. Kimyəvi mikro hissəciklərdən əmələ gələn sopolimer istifadə olunan prosesin 
növündən, reaktivlik nisbətlərindən asılıdır. Stirol metilmetakrilat sintezi üçün bir çox yanaşma təklif 
edilmişdir və bunlardan biri zəncir mexanizmlərindən istifadə edərək blok sopolimerlərin sintezidir. Müxtəlif 
monomerlər radikal polimerləşmə üçün istifadə edilə bildiyindən, bir çox kombinasiyanın blok kopolimerləri 
vinil monomerlərdən istifadə etməklə azo və peroksid olan inisiatorlar vasitəsilə sintez edilmişdir. 
Eksperimentə başlamazdan əvvəl stirol və MMA distillə ilə təmizlənmişdir. Digər reagentlər şərti 
prosedurlara əsaslanaraq təmizlənmişdir və inisiator olaraq benzol peroksiddən isifadə edilmişdir. Bu sintez 
prosesində azo qrupların istifadə olunmamasının səbəbi polimerləşmənin peroksidlərnən daha effektiv 
getməsidir.Optimal sintez temperature 80 C olaraq qeyd edilmişdir. Dispersiya mühiti olaraq su və etanol 
götürülüb. Polimerləşmənin aparılması üçün inisiator, metil metakrilat, stirol, etanol, su qarışımı 500 ml 
həcimli üç boğazlı kolbaya əlavə edilir. Kolbanın içərisindəki oksigen çıxarılaraq azot qazı əlavə edilir. Daha 
sonra 30 dəqiqə gözlənilir və 80 dərəcə temperatur verilərək 24 saat ərzində stabil qarışımla sintez edilir. 
Oligomerləri, reaksiyasız monomerləri və inisiatorları təmizləmək üçün dəfələrlə sentrifuqal 
təmizlənmədən istifadə edildi həmçinin etanol istifadə olundu. Alınan sopolimer isə nisbətən şəffaf 
mikrosferalar şəklində oldu. Dispersiya polimerizasiyası heterogen bir növdür monomerin, inisiatorun 
olduğu polimerləşmə prosesi və stabilizatorun hamısı polimerləşmədə həll olur, lakin polimer zəncirləri 
kritik uzunluğuna çatdıqda kifayət qədər udaraq sabitləşir. Sintez edilmiş mikrosferaların uyğunluğunu 
ölçmək və görüntüləmək üçün electron mikroskopdan istifadə edildi və təyin olundu ki, nanosferaların 
ölçüləri 100-500 nm təşkil edir.