Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.8.6. Yabancı
İnsanoğlunu bilinmeyenin temasından daha fazla korkutan bir şey yoktur. Elias Canetti 723 Yabancı(lık), her ne kadar Bauman’ın özellikle Holocaust’u incelerken vurguladığı bir kavram olsa da burada, postmodern kültür ve onun insanını çözümlemek için önemlidir. Bu nedenle yabancı kavramını bu kısımda, Holocaust’u da içerecek şekilde ele almak uygun görülmüştür. Yukarıda verilen postmodern tipleri de içine alan “yabancı”lık, Canetti’nin üstteki sözünde bahsi geçen ‘bilinmezlik’ten dolayı daha problematik bir insanî durumu anlatır. Yabancı(lık), bütün toplumlarda varolan ve toplumun “biz” duygusu içine dâhil edilmeyen, her zaman “öteki” ya da “onlar” olarak görülür. Dolayısıyla ‘biz’in kendisini tanımlamak ve konumlamak için, hiçbir yabancılık hali olmazsa bile, yabancıya ihtiyaç duyar. Bunun için yabancılar, ‘biz’ tarafından oluşturulan ve dışarıda tutulan kişilerdir. 722 Bauman, Parçalanmış Hayat-Postmodern Ahlak Denemeleri , s.206 723 Elias Canetti’den Akt. Robins, Kevin, İmaj-Görmenin Kültür ve Politikas- , (2. Baskı), (Çev.: Nurçay Türkoğlu), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2013, s.33. 261 Yabancı olmak, bu bağlamda “reddedilmek, kendini kurma, tanımlama ve kimlik haklarından vazgeçmek demektir. Kişinin, kendi anlamını yerliyle ilişkisinden, yerlinin inceleyen bakışlarından alması demekti”tir. 724 Yabancı(lık), başkasının-‘biz’in söylemiyle oluşan ya da bu söylemin güçlülüğü karşısında kendi özsel ve anlamsal sesini/değerini kaybettiğinde ortaya çıkan bir kimliktir. Bu açıdan yabancılık, başkasının-yerlinin- kendisinden olmayanların bedenine sardığı dikenli tellerdir. Yabancının varlığı-bedensel olarak- yerlinin mekânında, bir sınırdır, Açıkça denebilir ki her toplum ya da kültür, kendi yabancısını yaratır. Toplum, kendi kimliğini tanımlarken aynı zamanda yabancısını da tanımlar. Yerlinin yapısına/haritasına uymayan yabancı kişiler, bu anlamda toplumun “bilişsel, ahlâkî ya da estetik haritası”nın dışında kalan kişi(ler) olarak görülebilir. 725 Toplumlar her ne kadar yabancıyı oluşturduğu haritanın dışına atsalar da yabancının müphem varlığını dağıtacak ve tanımlayacak anlamlar da yükler. Bu nedenle kısaca yabancı, “insanın pek az tanıdığı ve daha da az tanımak istediği biridir.” 726 Fakat ‘biz’, kendisini belirleyen özelliklerden yola çıkarak yabancıyı tanır. Yani ‘biz’im, yabancının kendisini tanımlayan söylemine baktığımız ve ona göre tanım ürettiğimiz söylenemez. Uzamsal açıdan yakında olmalarına karşın uzak tutulan, bu bağlamda bulunduğu yerde/mekânda kabul görmeyen, dahası yaşanan kötücül durumların sebebi görülen, öteki olarak tanımlayabileceğimiz yabancı(lar), aslında ‘biz’in anlamını ve sınırını belirler. Bunun yanında yabancı(lar), ‘biz’in homojen yapısını bozan, doğal ya da ‘temiz’ alanını lekeleyen kirin-kirliliğin- üreticileri olarak görülür. Bauman’a göre yabancı, “ fiziksel olarak yakın iken ruhsal olarak uzak kalır. Yalnızca uzaklarda olduğu düşünülen ve oralardayken hoş görülen –böylece ya ilişkisiz sayılarak görmezden gelinen ya da düşmanca sayılarak reddedilen- farklılık ve ötekilik türünü, birincil yakınlık dairesinin içine sokar. Yabancı, uyumsuz ve dolayısıyla da hoşa gitmeyen bir “yakınlık ve uzaklık sentezi”ni temsil eder.” 727 Şu halde yabancı, ‘biz’leşen toplumun biraradalığından-benzerlikten ve yakınlıktan- doğan ilişkileri belirleyen ve en az ilişki geliştirilen, tekil bir insan veya 724 Bauman, Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|