Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| commercium
(ticaret) yasaklarının ardına hapseden; ‘temizleyen’ –bunları idare edilen ve edilebilen toprakların sınırları dışına” [ sürülmedir]. 730 Düzen inşa etmek adına yabancılara karşı yürütülen ‘aşındırma savaşında’, iki stratejik önlemden beklenen sonuç alınamadığında yabancıları “fizik olarak telef eden dışlama stratejisi” devreye girer. 731 Bauman, dışlama yani yok etme olayının, modern projenin içinde görülebileceğini söyler (örneğin soykırım). Modernliğin bir toplumsal mekânı olan kentlerin gelişmesi ile yabancının varlığı daha görünür olmuştur. Zira toplumsal yaşamı etkileyen üretim, çalışma ve eğitim olanakları artıkça kent yaşamına dâhil olan farklı veya yabancı insanların sayısı da artmıştır. Kentte artan kalabalıkla beraber farklı tabakaların, kültürlerin oluşturduğu yaşam tarzları veya davranış biçimlerinin oluşturduğu heteronomik durum, kentin gerilimini artırmıştır. Öyle ki kent yaşamı artık yabancıların “birbirlerinin çevresinde durduğu ve hareket ettiği” yerler haline dönüşmüştür. 732 Kent sakinlerinin -her biri ötekine yabancı- hayatı, belirsizliğin ve gerilimin etkisi altında olan bir ortamda devam etmektedir. İnsanların başkalarına karşı duygularını çatışmalı ve karmaşık hale getiren kent yaşantısında, bir tarafta “kentin tehlikeli, girilmez bölgelerinden, yabancı insanların yakınlığından duyulan korku, yabancı alışkanlıkların verdiği rahatsızlık olan miksofobi var. Diğer yandan, başkalığın içinde sakladığı büyüleyici sırlara duyulan merak ve bu sırları öğrenme arzusu, başkalarının nasıl yaşadığını, neler düşündüğünü yakından görme isteği olan miksofili.” 733 Modern dünyanın düzen ve hijyen isteği, insanlar arasında yakınlık ve uzaklığı ulus-devlet (milliyet), dinsel, kültürel ve sınıfsal farklılığın ya da ötekiliğin yarattığı ‘yabancı’lığı yani düşmanlığı her yerde dolaşıma sokmuştur. Günümüz postmodern veya küresel dünyasının güvensizliğinde değişen pek bir şey olduğunu söylemek zor. Azınlıklar, göçmenler, mülteciler dünyanın her yerindeki bilfiil yabancılardır. Bauman’a baktığımızda yabancı düşmanlığı (zenofobi ve heterofobi-farklılık korkusu-), 730 Bauman, Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları , s.31 731 Bauman, Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları , s.31 732 Bauman, Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup, s.169 733 Bauman - Franklin, ss. 81-94. 264 gezegenin üzerinde aynı korkuyu yayan hayalet olarak varlığını devam ettirmektedir: “yabancı düşmanlığı hayaleti. Eski ve yeni, hiç sönmemiş ya da buzları çözülmüş ve kısa süredir yeniden ısınan kabile güvensizlikleri ve hınçları, akışkan modern yaşamın belirsizlik ve güvensizliklerinden damıtılmış yepyeni güvenlik korkusuyla karışmıştır.” 734 Akışkanlaşan dünyanın tehlikeleri karşısında insanların yerlerini, aidiyetlerini kaybettikleri bir durumda, her insana yapışmış bir yabancılıktan bahsedilebilir. Bu dünya Bauman’ın tanımıyla, “daha çok yabancılarla dolu bir evrensel yabancılık dünyası gibidir. Yabancılar arasında, yabancısı olduklarımız arasında yaşarız.” 735 Postmodern yabancıların modern yabancı atalarından farkı, yabancılığa gönüllü düşmeleridir: “istensinler ya da istenmesinler, ortak rıza ya da teslimiyet sonucunda varlıklarını sürdürüyorlar.” Oysaki modern yabancılar, düzenin yok etmek istediği veya düzenin ışığındaki karanlık bölgelere gönderilerek “sınır işaretleri görevi görüyorlar”dı. 736 Neticede her bireyin evrensel bir yabancıya dönüştüğü bir çağda, kimse yer(liliğ)ini koruyacak güçte değildir. Başka bir deyişle herhangi bir yerin/mekanın, aidiyetin ‘biz’leştiremediğini düşünürsek, geriye sadece tek tek bireyler/kişiler kalır. Bu noktada Bauman, “kişi sadece kendisiyleyken kendini ‘tamamen evde hisseder’” demesine karşın, bu zamanda kişinin kendisiyle olması ya da kendisi olmasının ciddi bir sorunsal olarak insanların hayatlarına bulaştığını düşünürsek, aslında insanın çıkmaz bir halde olduğu ileri sürülebilir. 737 Buna göre yabancının modern öncesi, modern ve postmodern dönemdeki halini de dikkate aldığımızda, Bauman’ın genel olarak yabancının içinde bulunduğu durumu göstermek adına önerdiği kavram, yerinde ve daha çok dikkate değerdir: Ben yabancıların –yani, tanımlanamayan ve belirlenemeyen ötekilerin, ne içeriden ne de dışarıdan olan fakat potansiyel (çelişkisel) olarak her ikisi olan ötekilerin- varlığından doğan karmaşık, müphem duyguların proteofobi olarak tanımlanmasını öneriyorum. Bu terim, tayin/belirlenmeden sürekli kaçan ve bildik sınıflandırma ağlarını zayıflatan çok biçimli alotropik fenomenlerin varlığından doğan korkuya işaret ediyor… Proteofobi, kişinin kendisini kaybettiğini, güçsüzleştiğini ve kafasının karıştığını hissettiği durumlardan duyulan hoşnutsuzluğa işaret ediyor. 738 734 Bauman, Akışkan Aşk -İnsan İlişkilerinin Kırılganlığına Dair , s.155 735 Bauman, Sosyolojik Düşünmek , s.75 736 Bauman, Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları , s.46 737 Bauman, Modernlik ve Müphemlik, s.128 738 Bauman, Parçalanmış Hayat-Postmodern Ahlak Denemeleri , s.237-238. 265 Sonuçta içinde yaşadığımız akışkan modern dünyada insanların belirsizlikten, sürekli tehdit altında olmaktan -güvensizlikten, iş ya da gelecek güvensizliği- kaynaklanan huzursuzluğa düştüğünü görebiliriz. Tüketim ya da eğlence kültürünün de insandaki bu huzursuzluğu gidermek için, postmodern reçetenin sunduğu çare olarak tüketimi sunması da anlamlıdır. Bu noktada tüketim ve eğlence, her yerden akan huzursuzluğa karşı alınan bir ekstazi hapıdır, yani bir huzura kavuşma ritüelidir. Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|