Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Yasa Koyucular ile Yorumcular
, s.145 742 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.130-131 267 Bauman postmodern süreçte siyaset için gerekli olanın özgürlük, farklılık, hoşgörü, barış ve dayanışma gibi kavramları öne sürer. Bu kavramlar, aynı zamanda ahlak için de önemli görülen kavramlardır. Modernitenin siyaset anlayışı, rasyonel, ahlakı dışarda tutan ve ‘yasacı’yken; postmodern siyaset tam aksine, etik bir temel üzerinden hareket eder, yani ‘yorumcu’dur. En azından Bauman’ın düşüncesinde öne sürdüğü argümanlarda, bu daha net bir şekilde görülür. Nitekim postmodern etiğin başkasını - ötekiyi temel alan anlayışı, aynı bağlamda postmodern siyaset için de geçerlidir. Kısaca postmodern dönemde etik ve siyaset, modern anlayıştakinden daha samimî bir birliktelik halindedir. Hiç olmazsa postmodern dönemde siyaset ile etik arasında istenen ve olması gerektiği düşünülen bir ilişki mümkün görülür. Hem siyaset hem de etik için önemli görülen ve bir önceki paragrafta verilen kavramların her biri, müphemlik alanına ihtiyaç duyar. Bu nedenle siyaset ya da doğru bir yönetim, postmodernite döneminde, ancak müphemlikle barışırsa mümkün olabilir. Nitekim postmodern dönemde, “[b]ir zamanlar bütün toplumsal ve siyasal düzenler için öldürücü tehlike ilân edilen müphemlik, artık ‘kapıdaki düşman’ ” olmadığından postmodern siyaset de mümkündür diyebiliriz. 743 Başka bir deyişle postmodern söylemin geliştiği zamanlarda ortaya çıkan bazı görüşlerin aksine, daha fazla siyaset seçeneği söz konusudur. Söz gelimi Fukuyama’nın soğuk savaşın ardından liberal kapitalist demokrasinin zafer çığlıklarına bağlı olarak ortaya atığı ‘tarihin sonu’ tezine paralel gelişen ideolojilerin sonu ve bu yüzden siyasetin sonu gibi tezlerin kabul edilir bir tarafı yoktur. Bu bağlamda postmodern dönemde siyasetin, sadece modern dönemdeki siyasetten farklılaştığı söylenebilir. Çünkü insan ve onun toplumsal yaşamı var oldukça, siyaset de olacaktır. Tâbii ki postmodern toplum, modern kolektif birliktelikler, katı kimlikler sunmaz. Ayrıca postmodern toplum, modern toplum gibi geniş tabanlı örgütlü bir toplum değildir, ama postmodern toplumun daha çok sivil bir toplum olduğunu da söyleyebiliriz. Bu bağlamda postmodernlikle birlikte siyasetin ‘son’a erdiğine dair öne sürülen argümanların dayanakları sağlam değildir. Dahası “postmodern vaatteki çekici olabilen her şey, bireysel ve cemaatsel eylem bağlamında daha fazla siyaset, daha fazla siyasal angajman, daha fazla siyasal etkinlik gerektiriyor (bu gereklilik, tüketici koşuşturmalarının gürültü patırtısı ile ne kadar boğulursa boğulsun ve her şeyin 743 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.354 268 eğlenceli bir tiyatro oyunu olduğu, dolayısıyla da hiçbir şeyin fazla bir öneminin olmadığı alış veriş merkezleri ve Disneyland’lerden oluşan bir dünyada ne denli duyulmaz olursa olsun).” 744 Postmodernitenin müphemlikle bir sorunu olmadığı, çalışmanın önceki sayfalarında da vurgulanmıştır. Bu bağlamda postmodern siyaset ve onun öznesi, ötekiyi, yabancıyı dışarı atan veya onu düşman kılan modernlik gibi değerlendir(e)mez, aksine “bugün, postmodern insan (yani modern korku ve yasaklardan kurtulan modern insan), farklılığı sevinç ve coşkuyla karşılıyor. Farklılık[ın] artık güzel bir şey ve ehvenişer” 745 bir şey olmadığını belirten Bauman’a göre, aslında özgürlük ve özgürleşme de ancak farklılıkların kabulü ile mümkündür. Esasen insan, zaten müphemlikten-yabancıdan- geleceğini düşündüğü bir tehdidin yarattığı kaygı verici bir ruh hâlindeyken özgürlük duygusunu yakalayamaz. Bu anlamda postmodern özgürleşme, insanlar arasında farklılık korkusunun “bitmesi ve hoşgörü nün başlaması demektir.” 746 Hoşgörü kavramı, güçlü ile zayıf arasında, yani eşit olamayanlar arasındaki ilişkide gerçekleşen bir tutummuş gibi görülmesine karşın, hoşgörünün buradaki işlevini, Walzer’in tanımladığı çerçevede görmek daha yararlı olur: “[h]oşgörü bizatihi hayatı sağlar çünkü baskı genel olarak ölümün yoldaşıdır ve hoşgörü ayrıca ortak yaşayışlara, içinde yaşadığımız farklı cemaatlere can verir. Hoşgörü farklılığı mümkün, farklılık da hoşgörüyü zorunlu kılar.” 747 Dolayısıyla hoşgörü düşüncesi, postmodernitenin heterojenliği olumlayan siyasetin sacayaklarından biri olması bakımından önemli görülmektedir. Esasen Bauman, postmodern siyaset için hoşgörünün gerekli ama yetersiz olduğunu vurgular. Ona göre, hoşgörüyle birlikte dayanışma gerçekleşmezse, tek başına hoşgörünün sadece güçlülerin kolayca kendi lehlerine kullanabileceği tehlikeli bir durum olmaktan başka bir şey ol(a)mayacağı belirtilir: Hoşgörü, zorbalık ve vicdansızlığa karşı çok zayıf bir savunma silâhıdır. Hoşgörü tek başına, savunmasız bir hedef, vicdansızlar için kolay bir avdır. Saldırıları püskürtebilmesinin tek yolu, dayanışmaya dönüşmesi ve şu evrensel anlayışa çevrilmesidir: Farklılık, pazarlık yapılamayacak bir evrenselliktir; farklı olma evrensel hakkına saldırmak, dayanışma halinde 744 Bauman, Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|