Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman

Modernite
 
 
 
 
 
Postmodernite 
Katı(lık) 
 
 
 
 
Akışkan(lık) 
Ağır Kimlikler 
 
 
 
Hafif Kimlikler 
Yasa Koyucu Entelektüel 
 
 
Yorumcu Entelektüel 
Evrensel  
 
 
 
 
Küresel 
Üretim  
 
 
 
 
Tüketim 
Çalışma Etiği   
 
 
 
Estetik tüketim 
Ben-Etiği 
 
 
 
 
Öteki-Etiği(postmodern etik) 
Düzen  
 
 
 
 
Kaos 
Kesinlik 
 
 
 
 
Müphemlik 
Panoptikon Gözetim   
 
 
Sinoptikon Gözetim 
Aile 
 
 
 
 
 
Birliktelik 
Gelecek 
 
 
 
 
Şimdi 
Mühendistik Sosyoloji(Pozitivist)   
Düşünümsel Sosyoloji 
Tümlük 
 
 
 
 
Parçalılık 
İdealist  
 
 
 
 
Hedonist 
Ağır Makinalar 
 
 
 
İletişim Teknolojileri  
Örgüt-Sınıf   
 
 
 
Ağ Toplulukları 
Fabrika 
 
 
 
 
AVM 
 
 
 
 
 
Bu kavramlar ışığında bakıldığında, Bauman, postmodernitenin yaşandığını 
kabul eder, fakat modernitenin aşılan, terk edilen ya da tarih sayfalarına gömülen 
bir  dönem  olmadığını  düşünür.  Bu  noktada  Bauman’a  katılmak  mümkündür. 

---

274 
 
Bununla birlikte Bauman için modernite, sorunlu bir süreçtir. Nitekim  bunun en 
net  göstergesi  Holocaust’tur.  Bauman’a  göre  Holocaust,  rasyonel,  bürokratik  ve 
bilimsel  modernitenin  bir  ürünüdür  ama  yolundan  sapmış  bir  modernitenin 
ürünüdür.  Dolayısıyla  burada  modernitenin  temize  çekilmesi  durumu  söz 
konusudur. Her ne kadar yaşanan trajediler modern bir deneyimin ürünü olsa da 
Bauman  için  bu  deneyim  modernliğin  kendisinin  değil,  modernliğin  kullanımın 
biçimlerine, yani araçsal akla ve iktidar uygulamalarına yaslandığını savunur. Bu 
bağlamda  postmodernitenin,  modern  uygulamalara  ya  da  modernliğin  ürettiği 
hastalıklara karşı yeni bir perspektif sunması önemlidir.  
Nitekim Bauman modernite ve postmodernite arasında ayrıştırmadan ziyade 
birleşmeye  yönelik  bir  çabanın  içindedir.  Bunun  için,  postmodernitenin 
modernitenin bir devamı olduğunu göstermek adına iki kavram kullanır: ‘katı’ ve 
‘akışkan’  modernite.  Bauman  bu  bağlamda  ‘katı  moderniteden’  ‘akışkan 
modernite’  aşamasına  geçildiğini  savunur.  Yukarıdaki  kavramlarda  görüldüğü 
gibi. Bir ‘yorumlayıcı’ olan Bauman, postmodern dönemin insanlık için bir şans 
olduğunu  düşünür.  Modernitenin  bütün  musibetlerinin  sebebini,  onun 
müphemliğe  karşı  tutumunda  gören  Bauman’a  göre,  postmodernitenin 
müphemlikle  bir  sorunu  olmaması,  farklılıklar  için  dolayısıyla  insanlık  için  bir 
kazançtır.  
Bauman  modernite  postmodernite  çatışmasında,  postmoderniteye  daha 
yakın duran bir tutum içindedir. Ona göre modernitenin akla vurgusu, etiği-ahlâkı 
dışarı çıkarması, modernite projesinin kibirli yanıdır. Oysa postmodernite, hiçbir 
proje  sunmayarak,  bir  anlamda  muğlaklıkla  yaşamaya  davetiye  çıkarır.  Bauman 
için  en  önemli  nokta  bu  bağlamda  etik  bir  kurtuluşun  mümkün  olduğunu 
söylemesidir.  
Her  ne  kadar  Bauman,  küresel  ve  tüketici  bir  zamanda  eşitsizliklerin, 
risklerin giderek arttığına işaret etse de insanlar arasında oluşacak bir dayanışma 
ruhu  ve  etik  sorumluluk  önerisiyle,  postmodern  zamanlarda  kurtuluş  kapısını 
aralar.  Sadece  postmodern  dönemde  kolektiflik  veya  örgütlülük  düşük 
voltajlıyken,  örgütlenmeden  ve  kolektif  bir  çaba  içinde  olmadan,  tek  başına, 

---

275 
 
ötekiyle  varolan  bireysel  bir  etik-sorumluluğun,  bir  dayanışma  yaratıp 
yaratmayacağı tartışmalıdır.  
 
 

---

276