Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari
Yüklə 3,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MUNDARIJA
| Mas‟ul muharrir
‒ i.f.d. professor B.Yu. Xodiyev Taqrizchilar: R.O. Xolbekov – i.f.d., prof., Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti Buxgalteriya hisobi kafedrasi mudiri, K.R. Xatamov – i.f.d., prof., O„zbеkiston Rеspublikasi Bank-moliya akadеmiyasi Buxgaltеriya hisobi, tahlil va audit kafеdrasi mudiri © - Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, 2019. 3 MUNDARIJA KIRISH................................................................................................... 5 1-bob MOLIYAVIY HISOBOTLARNING XALQARO STANDARTLARIGA KIRISHI………………………………………. 7 1.1. Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari bo„yicha qo„mita (MHXSQ)ning maqsadi va uning tavsifi............................................. 7 1.2. Moliyaviy hisobot xalqaro standartlarining birinchi marta qo„llanishi (1-MHXS).............................................................................................. 13 2-bob MOLIYAVIY HISOBOTLAR XALQARO STANDARTLARI TALABLARIGA MUVOFIQ ASOSIY VOSITALARNI HISOBGA OLISH (16-BHXS) ............................................................................... 21 2.1. “Asosiy vositalar” 16-BHXSning maqsadi, mazmuni va asosiy qoidalari.................................................................................................. 21 2.2. Asosiy vositalarni hisobga olish bo„yicha testlar ............................ 33 2.3. Mustaqil tekshirish uchun testlar ...................................................... 44 2.4. MHXS talablariga muvofiq asosiy vositalarni hisobga olish bo„yicha vazifalar va namunaviy vaziyatlar ......................................................... 49 2.5. Mustaqil yechish uchun vazifalar ......................................................... 79 3-bob MOLIYAVIY HISOBOTLAR XALQARO STANDARTLARI TALABLARIGA MUVOFIQ NOMODDIY AKTIVLARNI HISOBGA OLISH (38-BHXS)............................................................. 88 3.1. “Nomoddiy aktivlar” – 38-BHXSning maqsadi, mazmuni va asosiy qoidalari................................................................................................. 88 3.2. Nomoddiy aktivlarni hisobga olish bo„yicha testlar.......................... 109 3.3 O„zini o„zi tekshirish uchun testlar........................................................ 122 3.4. MHXS talablariga muvofiq asosiy vositalarni hisobga olish bo„yicha vazifalar va namunaviy vaziyatlar.......................................................... 125 3.5. Mustaqil yechish uchun vazifalar........................................................... 136 4-bob MOLIYAVIY HISOBOTLAR XALQARO STANDARTLARI TALABLARIGA MUVOFIQ TOVAR-MODDIY ZAXIRALARNI HISOBGA OLISH (2-BHXS)................................................................ 142 4.1. “Tovar-moddiy zaxiralar” 2-BHXSning maqsadi, mazmuni va asosiy qoidalari.................................................................................................. 142 4.2. Tovar-moddiy zaxiralarni hisobga olish bo„yicha testlar....................... 149 4.3. O„zini o„zi tekshirish uchun testlar........................................................ 160 4.4. MHXS talablariga muvofiq tovar-moddiy zaxiralarni hisobga olish bo„yicha vazifalar va namunaviy vaziyatlar................................. 162 4.5. Mustaqil yechish uchun vazifalar........................................................... 175 5-bob MOLIYAVIY HISOBOTLAR XALQARO STANDARTLARIGA MUVOFIQ TUSHUMLARNI ( Odatdagi faoliyatdan olinadigan daromad ) HISOBGA OLISH (18-BHXS)............................................. 179 5.1. “Tushum” ( Odatdagi faoliyatdan olinadigan daromad ) – 18- 4 BHXSning maqsadi, mazmuni va asosiy qoidalari................................ 179 5.2. Daromadlarni hisobga olish bo„yicha testlar......................................... 186 5.3. O„zini o„zi tekshirish uchun testlar....................................................... 201 5.4. MHXS talablariga muvofiq tushumlarni hisobga olish bo„yicha vazifalar va namunaviy vaziyatlar........................................................ 203 5.5. Mustaqil yechish uchun vazifalar........................................................... 208 6-bob MOLIYAVIY HISOBOTLAR XALQARO STANDARTLARI TALABLARIGA MUVOFIQ HISOBOTLAR SHAKLINI O„ZGARTIRISH ................................................................................... 210 6.1. Moliyaviy hisobotlar xalqaro standartlari talablariga muvofiq buxgalteriya hisobotlari shaklini o„zgartirishning nazariy asoslari.................................................................................................... 210 6.2. Bosh va shu‟ba kompaniyalari hisobotlarini konsolidatsiyalashtirish bo„yicha vazifalar................................................................................... 216 6.3. Mustaqil yechish uchun vazifalar.......................................................... 222 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO„YXATI.......................... 224 5 KIRISH O„zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev ta‟kidlaganidek: “Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va iqtisodiy o„sishning yuqori sur‟atlarini saqlab qolish, jumladan, milliy valyuta va ichki bozordagi narx darajasining barqaror bo„lishini ta‟minlash - eng muhim ustivor vazifamizdir” 1 . Shuningdek, xo„jalik subyektlarini yanada rivojlantirish masalalari 2017-2021- yillarda O„zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustivor yo„nalishi bo„yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan ustuvor yo„nalishlarda ham alohida belgilab berilgan 2 . Mamlakatimiz iqtisodiyotiga xorijiy investistiyalarni to„g„ridan-to„g„ri jalb etilishi, erkin iqtisodiy zonalarning tashkil etilishi va faoliyat yuritishi buxgalteriya hisobini moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari asosida tashkil qilishni zarurat qilib qo„ymoqda. Hozirgi vaqtda moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari xo„jalik subyektlar tomonidan tashqi foydalanuvchilar ehtiyojlarini qondirishga yo„naltirilgan buxgalteriya axborotini tayyorlashda tobora keng foydalanilmoqda. Bu holat axborotni sifatini oshirish, kapital qiymatini pasaytirish, kapital bozoriga kirishni osonlashtirish kabi bir qator sabablar bilan izohlanadi. Ma‟lumki, moliyaviy hisobotlar xalqaro standartlarini bilmasdan turib ushbu standartlarga o„tib bo„lmaydi. Respublika iqtisodiyotining yetakchi tarmoqlari va sohalarida xorijiy investitsiyalar ishtirokida 4200 dan ko„proq qo„shma korxonalar tashkil qilingan. Bu korxonalardan 850 dan ortig„i Rossiya Federatsiyasiga, 396 tasi Buyuk Britaniya, 242 tasi AQSh, 159 tasi Qozog„iston, 114 tasi Germaniya va boshqa mamlakatlar investistiyalar ishtirokidagi korxonalar hissasiga to„g„ri keladi. Shuningdek, erkin iqtisodiy zonalar xajmi ham ortib bormoqda. Tabiiyki, bunday sharoitda buxgalteriya hisobini moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari (MHXS) asosida tashkil etish va yuritishni talab qiladi. Zamonaviy buxgalter va har bir rahbar xodim tomonidan bank yoki kompaniyani rivojlanishi va moliyaviy barqarorligini ta‟minlashida duch kelinayotgan iqtisodiy muammolarni hal qilishda o„z buxgalterlariga ishonch hosil qilgani holda, ularni yuqori malakasi va ish tajribalari xalqaro amaliyot, ya‟ni moliyaviy hisobotning halqaro standartlari (MHXS)ga tayanib eng yaqin yordamchi deb qarashi zarur. Bu esa respublikamiz iqtisodiyoti yanada rivojlanishining muhim omillaridan biriga aylanadi. Shuningdek, aksiyadorlik jamiyatlari faoliyatining ko„lami, tarmoq xususiyatlari va yo„nalishlarini inobatga olgan holda namunaviy tashkiliy-tuzilmani joriy qilish, aksiyadorlik jamiyatlari faoliyatining ochiqligini oshirish, ular tomonidan xalqaro standartlar asosida audit va moliyaviy hisobot axborotini nashr qilish. Alohida ta‟kidlab o„tish joizki, 2015-2018-yillarda barcha aksiyadorlik jamiyatlari yillik moliyaviy hisobotni nashr etishi va Xalqaro audit standartlari hamda Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlariga muvofiq tashqi audit o„tkazishni ma‟lumot Yüklə 3,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|