Moliyaviy texnologiyalar mohiyati: yuzaga kelish shart-sharoitlari va rivojlanish istiqbollari S. Fayziyev

Moliyaviy texnologiyalar mohiyati: yuzaga kelish shart-sharoitlari va rivojlanish istiqbollari
S.FAYZIYEV
Moliyaviy texnologiyalar moliyaviy xizmatlar va axborot texnologiyalarining natijasi hisoblanadi.
Moliyaviy texnologiyalar – innovatsion texnologiyalar yordamida taqdim qilinadigan moliyaviy mahsulotlar va xizmatlar.
Innovatsion texnologiyalar - sun’iy intellekt, blokcheyn texnologiyasi, Big Data, bulutli saqlash (cloud storage), biometrika (biometrics).

• 1950 yilda Diners Club kredit karta to‘lov tizimi – Frenk Maknamara;
• 1950–1960 yillarda yoqilg‘i quyish shaxobchalari, supermarketlar va jamoat transportida o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish punktlari paydo bo‘lgan;
• Peter Nite “Sunday Times” gazetasida birinchi “FinTech” atamasini qo‘llagan;
• 2003 yilda “MasterCard” kompaniyasi tomonidan PayPass kontaktsiz to‘lovi joriy etilgan.

FinTech sohasining paydo bo‘lishi va rivojlanish tarixi
1950 yilda Diners Club kredit karta to‘lov tizimi – Frenk Maknamara
Silikon vodiysi tomonidan ko‘plab IT-loyihalar yaratilgan, ular keyinchalik zamonaviy fintexlar uchun "tezlashtiruvchi" narsaga aylangan. London FinTex innovatsiyalarining ko‘pligi tufayli FinTex poytaxti hisoblanadi.
Buyuk Britaniyada FinTex yo‘nalishini rivojlantirish uchun to‘rtta asosiy omil mavjud:
- intensiv infratuzilma;
- huquqiy tizim;
- moslashuvchan soliq tizimi;
- investitsiyalarni qo‘llab-quvvatlash.
The Forbes Fintech 50 – moliyaviy texnologiyalar ro‘yxatini tuzuvchi.
https://www.forbes.com/fintech/
CB Insights – bozor razvedka platformasi. Startaplar, patentlar, hamkorliklar va texnologiya yangiliklari haqidagi ma’lumotlarni tahlil qiladi. https://www.cbinsights.com/
O‘tgan yili venchur kapitalistlar butun dunyo bo‘ylab fintex startaplariga 133 milliard dollar sarflashgan, (2020 yilda 49 milliard dollar).