2)
digər şəxslərin hüquqlarını müdafiə edən dövlət
orqanlarının və sair orqanların;
3)
dövlət mənafeyi və ya ictimai mənafeyi naminə
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada və hallarda müraciət
edən prokurorların və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər
şəxslərin.
İqtisad məhkənıəbrinin sistemində iqtisadi mübahisələrə
birinci instansiya, apellyasiya və kassasiya instansiyaları üzrə
baxılır.
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə
tutulmuş hallarda və qaydada Azərbaycan Respublikasının iqtisad
məhkəmələrində işlərə kollegial və hakim tərəfindən təkbaşına
(birinci instansiya məhkəməsində işlərə təkbaşına; apellyasiya və
kassasiya instansiyası məhkəmələrində üç və ya daha çox
hakimdən ibarət tərkibdə) baxılır.
Məhkəmələrdə işlərə baxılarkən məhkəmə iclasının
protokolu aparılır. Məhkəmə iclasının gedişi zamanı aparılan
prosessual hərəkətləri qeyd etmək üçün texniki vasitələrdən
istifadə edilə bilər.
İqtisad
məhkəmələri
mübahisələri
Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyası, Azərbaycan Respublikasının
qanunları və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı
beynəlxalq müqavilələr əsasında həll edir.
İqtisad məhkəmələri mübahisənin həlli ilə əlaqədar olaraq
dövlət idarəetmə orqanının aktının, yerli özünüidarə orqanının,
onun icra və sərəncam orqanının qərarlarının Azərbaycan
Respublikası
Konstitusiyasına,
Azərbaycan
Respublikası
qanunlarına, ali dövlət hakimiyyəti orqanlarının öz səlahiyyəti
daxilində qəbul etdikləri digər aktlara uyğun gəlmədiyini aşkar
etdikdə Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası, Azərbaycan
Respublikası qanunları, Azərbaycan Respublikası ali dövlət
hakimiyyəti orqanlarının digər aktları əsasında qətnamə qəbul
edirlər.
=
—
131
^==-
—
iqtisad molikomobri qanuna vo Azərbaycan Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq xarici
hüquq normalarını tətbiq edirlər.
İqtisad məhkəmələri baxılmış işlər üzrə qətnamələr,
qərardadlar və qərarlar çıxarırlar. Onlar Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada
qanuni qüvvəyə mindikdə respublikanın ərazisində bütün fiziki
və hüquqi şəxslər tərəfindən vaxtında və dəqiq icra olunmalıdır.
Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarlarının icra
edilməməsi Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə
tutulmuş məsuliyyətə səbəb olub.
İdarə və ya digər mənsubiyyətindən və tabeliyindən asılı
olmayaraq, hüquqi şəxslərlə, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq
fəaliyyətini həyata keçirən və qanunla müəyyən edilmiş qaydada
fərdi sahibkar statusu əldə edən fiziki şəxslər arasında mülki,
inzibati və digər hüquq münasibətlərindən yaranan iqtisadi
mübahisələr üzrə işlər mülki icraat qaydasında iqtisad
məhkəməsinə aiddir.
İqtisad məhkəməsində baxılan iqtisadi mübahisələrə
yuxarıda göstərilən subyektlər arasındakı aşağıdakı
mübahisələr aiddir:
qanunla nəzərdə tutulan müqavilələr üzrə ixtilaflara dair və
yaxud tərəflərin razılığı ilə ixtilafın iqtisad məhkəməsinin həllinə
verilməsi barədə mübahisələr;
müqavilələrin dəyişdirilməsi və ya ləğv olunması barədə
mübahisələr;
mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) ödənilən cərimələr üzrə icra
və ya digər sənədin icra olunmasının təsdiqi barədə mübahisələr;
qanunla mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) cərimələrin
tutulması nəzərdə tutulmayıbsa, dövlət orqanları, yerli
özünüidarə orqanları və nəzarət funksiyalarını həyata keçirən
digər orqanlar tərəfindən cərimələrin ödənilməsi barədə
mübahisələr;
=
—
132
=
r- =
^
nozarol funksiyasını hoyata keçirən orqanlar tərəfindən
qanunun və ya digər normativ hüquqi aktın tələblərini pozmaqla
mübahisəsiz qaydada (akseptsiz) silinmiş pul vəsaitinin
büdcədən qaytarılması barədə mübahisələr;
müəssisənin təsis sənədlərinin etibarsız hesab edilməsi
barədə mübahisələr;
hüquqi və fiziki şəxslərin ödəmə qabiliyyəti olmayan hesab
edilməsi barədə mübahisələr;
vergi ödəmələri barədə mübahisələr.
İqtisad məhkəmələri qanunla onların səlahiyyətlərinə aid
edilən digər işlərə də baxa bilər. (MPM, m. 26).
Mülkiyyət formalarından asılı olmayaraq hüquqi şəxslər və
hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan
fiziki şəxslər iqtisad prosesində iddiaçı tərəf və ya cavabdeh tərəf
ola bilərlər.
İqtisad məhkəməsində təsərrüfat mübahisələrinə tərəflərin
nümayəndələrinin iştirakı ilə baxılır. Tərəflərin nümayəndəliyi
qismində təşkilatların rəhbərləri və ya onların müavinləri, eləcə
də səlahiyyətləri qanunla müəyyən edilən qaydada etibarnamə
ilə rəsmiləşdirilən digər şəxslər çıxış edə bilər.
Mübahisə predmeti barəsində müstəqil tələblər irəli sürən
üçüncü şəxslər iqtisad məhkəməsi qətnamə çıxarana qədər işə
qarışa bilərlər. Onlar iddiaçının bütün hüquq və vəzifələrindən
istifadə edirlər.
Qanunla nəzərdə tutulan hallarda dövlət orqanları və başqa
orqanlar dövlətin, hüquqi şəxslərin hüquqlarının və ya qanunla
qorunan mənafelərinin müdafiəsi üçün ərizə ilə iqtisad
məhkəməsinə müraciət edə bilər.
İqtisad məhkəməsi iş üzrə tərəf olan hüquqi şəxslərin
həmkarlar ittifaqı təşkilatının və əmək kollektivinin
nümayəndələrini baxılan mübahisə barəsində rəyini şərh etmək
üçün işə baxılmasında iştirak etməyə buraxır.
Məhkəmənin cinayət işi üzrə qüvvəyə minmiş hökmündə
müəyyən edilən hərəkətlərin olub-olmadığını və bu hərəkət
=
133
--------------- =
Dostları ilə paylaş: |