üçüncüsü, hərbi məhkəmələrin səlahiyyətlərinin xüsusiyyəti
ondan ibarətdir ki, hərbi xidmətə qarşı cinayətlər barədə işlərə
yalnız onlar baxa bilərlər (məsələn, əmrə tabe olmama, rəisə
müqavimət göstərmə, özbaşına hərbi hissəni tərketmə, fərarilik,
döyüş növbətçiliyini aparma qaydalarını pozma, hərbi əmlakı
qəsdən məhvetmə və s.). Bundan başqa hərbi məhkəmələrin
təşkili respublikanın ərazi-inzibati bölgüsündən deyil, qoşunların
dislokasiya (yerləşdiyi) yerlərindən asılıdır.
8.2. Hərbi məhkənıələrin təşkili, səlahiyyətləri, tərkibi və
fəaliyyətinin xüsusiyyətləri
Bütövlükdə
Azərbaycan
Respublikasının
Silahlı
Qüvvələrinin, zərurət olduqda isə birləşmələrin və qarnizonların
hərbi məhkəmələri təşkil edilir.
Azərbaycan Respublikasında aşağıda göstərilən hərbi
məhkəmələr təşkil edilmişdir:
Bakı şəhər hərbi məhkəməsi Bakı şəhərində yerləşir;
Naxçıvan Muxtar Respublikasının hərbi məhkəməsi
Naxçıvan .şəhərində yerləşir;
Sumqayıt hərbi məhkəməsi - Sumqayıt şəhərində yerləşir;
Gəncə hərbi məhkəməsi - Gəncə şəhərində yerləşir;
Lənkəran hərbi məhkəməsi - Lənkəran şəhərində yerləşir;
Fizuli-Qubadlı hərbi məhkəməsi - Beyləqanda yerləşir;
Tər-Tər hərbi məhkəməsi - Tər-Tərdə yerləşir;
Ağdam hərbi məhkəməsi - Ağdamda yerləşir;
Qazax hərbi nuəhkəməsi - Şəmkirdə yerləşir.
Hərbi məhkəmə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri
hərbi qarnizonlarının yerlə.şdiyi ərazilərdə bu məhkəmənin
fəaliyyət dairəsinə aid edilmiş hərbi hissələrin sayı nəzərə
alınmaqla tə.şkil edilir. Hərbi məhkəmənin yurisdiksiyası təşkil
olunduğu qarnizonların hərbi hissələrinə şamil edilir.
— ----------------------------------------
122
=
Hərbi məhkəmələr birinci instansiya məhkəməsi
qismində fəaliyyət göstərirlər.
Hərbi məhkəmələr müharibə və hərbi xidmət əlehinə
olan böyük ictimai təhlükə törətməyən və az ağır cinayətlərə
dair, habelə hərbi qulluqçular tərəllndən törədilmiş böyük
ictimai təhlükə törətməyən və az ağır cinayətlərə dair işlərə
baxırlar.
Hərbi xidmət əleyhinə olan cinayət hərbi qulluqçu olmayan şəxsin
iştirakı ilə törədilərsə, onun barəsində işə də hərbi məhkəmə
tərəfindən baxılır.
Hərbi məhkəmələr həmçinin göstərilmiş işlər üzrə məhkəmə
nəzarəti funksiyalarının həyata keçirilməsinə dair və digər
materiallara baxırlar.
Hər bir hərbi məhkəməyə yalnız məhkəmənin fəaliyyət
dairəsində baş vermiş cinayətlərlə bağlı işlər və digər materiallar
aiddir. (CPM, m. 68).
«Məhkəmələr və hakimlər haqqında» Qanuna əsasən
Apellyasiya Məhkəməsi hərbi məhkəmələr tərəfindən baxılmış
işlər üzrə qərarlardan verilmiş apellyasiya şikayətləri və
apellyasiya protestləri üzrə işlərə baxır.
Ali Məhkəmənin hərbi məhkəmələrin işləri üzrə kollegiyası
bütün hərbi məhkəmələrdə qəbul edilmiş qərarlardan verilmiş
kassasiya şikayətləri və protestləri üzrə işlərə baxır.
Azərbaycan
Respublikası
Ali
Məhkəməsi
hərbi
kollegiyasının sədri qanunvericilikdə müəyyən edilmiş bir sıra
səlahiyyətləri həyata keçirir:
hərbi məhkəmələrin fəaliyyətindən irəli gələn məsələlər
barəsində müdafiə nazirinə, milli təhlükəsizlik nazirinə, daxili
işlər nazirinə, sərhəd qoşunları və daxili qoşunların
komandanlığına məlumat verir;
Müdafiə Nazirliyi kollegiyasının iclaslarında qanunçu-
İLiğıın və əsgəri intizamın möhkəmləndirilməsi məsələlərinin
müzakirəsində iştirak edir və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş
digər məsələləri həll edir.
Hərbi məhkəmənin tərkibi sədrdən, onun müavinindən
(zərurət olduqda), hərbi məhkəmənin üzvlərindən ibarətdir.
=
-
123^
—
-
Hərbi məhkəmənin sədri:
-
məhkəmədə işin təşkilinə və məhkəmə aparatının işinə
rəhbərlik edir, məhkəmədə əmək və icra intizamına əməl
olunmasını təmin edir;
-
məhkəmə iclaslarına sədrlik edir, işlərin həcmini və
sayını nəzərə alaraq hakimlər arasında işləri bölüşdürür;
-
məhkəmə aparatı işçilərinin işə götürülməsi və işdən azad
edilməsi,
mükafatlandırılması
və
intizam
qaydasında
cəzalandırılması məsələlərini həll edir;
-
hərbi məhkəmə kadrlarının ixtisasının artırılması və
tərbiyələndirilməsi işini yerinə yetirir;
-
Ali Məhkəmənin Plenumunda hərbi məhkəmədə ədalət
mühakiməsinin həyata keçirilməsi vəziyyətinə dair məlumat
verir;
-
qanun pozuntularının və ya hüquq pozuntuları
törədilməsinə kömək edən səbəblərin və şəraitin aradan
qaldırılması barədə hərbi idarəetmə orqanlarına, hərbi hissələrin
və idarələrin komandirlərinə (rəislərinə), dövlət orqanlarına,
ictimai təşkilatlara, vəzifəli şəxslərə təqdimatlar verir;
-
hərbi qulluqçuların hüquq tərbiyəsində hakimlərin
iştirakı işini təşkil edir, bu fəaliyyəti hərbi komandanlıq və hərbi
prokurorluq ilə əlaqələndirir;
-
hərbi məhkəmələrin fəaliyyətindən irəli gələn məsələlər
barəsində müvafiq hərbi komandanlığa məlumat verir;
-
məhkəmə təcrübəsinin öyrənilməsinə və ümumiləşdiril-
məsinə, məhkəmə statistikasının aparılmasına rəhbərlik edir;
-
vətəndaşları qəbul edir, onların qəbulu, təklif, ərizə və
şikayətlərə baxılması sahəsində məhkəmənin işini təşkil edir;
- Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə ona aid
edilmiş digər səlahiyyətləri həyata keçirir.
Hərbi məhkəməyə bir hakim təyin olunduqda, o, həmin
məhkəmənin sədrinin səlahiyyətlərini həyata keçirir. Hərbi
məhkəmənin sədri vəzifələrini yerinə yetirə bilmədikdə, onun
vəzifəsinin icrası ədliyyə naziri tərəfindən müvəqqəti olaraq
həmin məhkəmənin hakimlərindən birinə həvalə edilir. Tək
Dostları ilə paylaş: |