Моррининг сешанба дарслари

Professor
 
U sakkiz yoshda edi. Shifoxonadan telegramma keldi. Rus muhojiri 
boʻlgan otasi ingliz tilida oʻqiy olmaganligi sababli yangilikni 
Morrining oʻzi maʼlum qilishiga toʻgʻri keldi. U onasining oʻlimi 
haqidagi xabarnomani doskaga chiqarilgan oʻquvchidek tutilib-tutilib 
oʻqidi. “Chuqur hamdardligimizni bildirgan holda, sizga shuni maʼlum 
qilamizki...” — oʻqishni boshladi Morri. Dafn marosimi kuni tongda 
Morrining qarindoshlari Manxettenning quyi sharqiy qismidagi 
qashshoq mavzeda joylashgan koʻp qavatli binoning zinalaridan 
birma-bir tushib keldi. Erkaklar qora kostyum-shimda, ayollar esa 

---

Mich Elbom. Morrining seshanba darslari 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
56
boshlariga qora toʻr yopinchiq tashlab olgandi. Maktabga yoʻl olgan 
qoʻshni bolalar ularning yonidan oʻtganda Morri yerga qarab olar, 
chunki sinfdoshlari uni bu ahvolda koʻrib qolishlaridan uyalar edi. 
Morrining xolalaridan biri 
– toʻlachadan kelgan ayol uni bagʻriga 
bosib, sannay ketdi: 
– Onasiz qolgan bolaginam, endi nima qilasan? Shu kunlar ham 
bormidi boshingda? Holing ne kechadi endi? 
Morri hoʻngrab yigʻlab yubordi. Sinfdoshlari esa qochib ketdi. 
Qabristonda Morri 
onasining qabrini tuproq bilan koʻmishlarini 
tomosha qilib turdi. U hayotligida birga oʻtkazgan baxtiyor onlarni 
eslashga urindi. Onasi betob boʻlib, yotib qolishidan avval shirinliklar 
doʻkonini yuritardi. Xastalikka chalinganidan keyin esa koʻp vaqtini 
u
xlash yoki derazadan tashqariga termilib oʻtirish bilan oʻtkazardi; 
deraza yonida u juda nimjon va oriq koʻrinardi. Baʼzan u oʻgʻliga 
dorilarini keltirishni aytib qichqirardi, koʻchada toʻp changitib yurgan 
kichkina Morri oʻzini eshitmaganlikka solardi. Xayolida, kasallikka 
eʼtibor bermasa, u oʻz-oʻzidan yoʻqolib ketadigandek tuyulardi. 
Bolakay boshqa qanday usulda xastalikka qarshi turishi mumkin? 
Morrining otasini hamma Charli deb chaqirardi. U Rus armiyasida 
xizmat qilishdan qochib, Amerikaga kelib qolga
ndi. U moʻynachilik 
sohasida ishlar, ammo tez-
tez ishsiz qolardi. Tayinli oʻqimagan, 
ingliz tilida bazoʻr gapiradigan otasi nihoyatda qashshoq kishi boʻlib, 
oila asosan davlat tomonidan beriladigan moddiy yordam hisobiga 
kun kechirardi. Ular shirinliklar d
oʻkonining orqa tomonida 
joylashgan qorongʻi, tor va zimiston uyda yashardi. Pul faqat 
roʻzgʻordagi eng kerakli narsalarga yetardi, xolos. Mashinali boʻlish 
ular uchun orzu edi. Baʼzan bir oz pul ishlab olish maqsadida Morri 
ukasi Devid bilan odamlarning uyi oldidagi zinalarni besh sentga 
yuvib berishardi. 
Onasining vafotidan soʻng bolakaylarni Konnektikut oʻrmonlarida 
joylashgan kichkina mehmonxonaga yuborishdi. Mehmonxona katta 

---

Mich Elbom. Morrining seshanba darslari 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
57
yogʻoch uy boʻlib, u yerda bir nechta oila ijarada turar va umumiy 
oshxonadan foydalanar edi. Qarindosh-
urugʻlar bolalar uchun toza 
havo foydali boʻladi degan toʻxtamga kelgandi. Morri va Devid 
umrlari bino boʻlib, buncha koʻp oʻsimliklarni koʻrmaganliklari sababli 
kun boʻyi daladan beri kelmay yugurib, oʻynab yurishardi. Bir kuni 
kechki ovqatdan keyin ular sayrga chiqishgandi 
– yomgʻir sharros 
quyib yubordi. Lekin ular uyga qaytish oʻrniga, soatlab yomgʻirda 
chopqillab, jiqqa hoʻl boʻlishdi. 
Ertasi kuni uygʻonishganda, Morri yotogʻidan sakrab turdi. 
– Boʻlaqol, tur oʻrningdan, — dedi u ukasiga. 
– Turolmayman. 
– Bu nima deganing? 
Devidning yuzini vahima egalladi. 
– Men...qimirlayolmayapman. 
U poliomiyelit kasalligiga chalingandi. 
Albatta, xastalikning sababchisi yomgʻir emasdi. Biroq Morrining 
yoshidagi bolakay qayerdan ham buni tushunsin. Ancha vaqtgacha 
ukasining uy va ixtisoslashtirilgan shifoxona oʻrtasida sargardon 
qatnashi va oyoqlariga maxsus moslama taqib yurishga majbur 
boʻlganidan oqsoqlana boshlaganini koʻrib, Morri oʻzini aybdor his 
qilardi. 
Mazkur voqealar taʼsirida Morri ertalablari sinagogaga qatnay 
boshladi. Otasi xudojoʻy kishi boʻlmagani sababli ibodat qilishga bir 
oʻzi borardi. Uzun qora paltoli kishilar safida turib, Xudodan 
marhuma onasi va betob ukasini oʻz panohida asrashini soʻrardi. 
Tushdan keyin esa metroning kirish eshigida jurnal sotib, topgan-
tutganini oziq-ovqat olish uchun oilasiga keltirib berardi. 
Kechki payt jimgina ovqatini yeyayotgan otasini kuzatar, uning biror 
bir shirin soʻz aytishi, mehr, eʼtibor koʻrsatishidan behuda umidvor 
boʻlardi. 
Toʻqqiz yoshida yelkasida togʻdek yukni koʻtarib yurgandek sezardi 

---