Mövzu 11. Çirkab suların biokimyəvi təmizlənməsi

Aerotenk-sıxlaşdırıcı
Aerotenk-tutum
Aerotenk arakəsməli (ç.s. buraxmaq üçün)
Aktiv lilin regenerasiyasına görə
Aerotenk ayrı regenerasiya ilə
Aerotenk regenerasiyasız
Tətbiq olunan aerotenklərin konstruksiyaları çirkab suyun verilməsi və onların axınına görə 3 növə bölünür:
1. Sıxışdırma növlü
2.Suyun verilməsi və axıdılması mərkəzləşdirilmiş tutum növlü
3. Arakəsməli aerotenk 
Aktiv lilin yüklənməsinə görə
Çox yüklənmiş
Adi və az yüklənmiş (uzun müddətli aerasiya üçün )
Təmizləmə pillələrinə görə
bir
iki
çox
Çirkab suyun verilmə rejiminə görə
axarlı
Yarım axarlı
Fasiləli işçi səviyyə və əlaqə ilə
Bioloji təmizləmə qurğusu.
1-birinci şökdürücü; 2-ilkin aerator (əvvəlcədən aerasiya üçün); 3-aerotenk;
4-regenerator; 5-ilkin çökdürücü.
Təmizləmə prosesi şərti olaraq 2 dövrə ayrılır:

• bioloji yetişmə-ağıllanma dövrü (aerob şəraitdə aktiv ilin optimal miqdarının qurğunun iş rejiminə, çirkab suyun keyfiyyət və miqdarına adaptasiya olunması);
• təmizləmə prosesinin stasionar dövrü . Bu dövr aktiv ilin aerasiya qurğusunda 4 fazada gedən işini əhatə edir.

I faza- üzvi maddələrin aktiv ilin lopaları ilə bisorbsiyasıdır( 30 dəq.-dən çox çəkmir)
III faza– aktiv ilin hüceyrələrinin ikinci fazada ayrılan enerjinin hesabına çirkab sulardan qalan maddələrlə sintezi ( bu mərhələdə təqribən 65% yeni hüceyrələr yaranır). Bu fazada aktiv ilin kütləsi əvvəlki fazalara nisbətən dayanıqlığı ilə fərqlənir. Artım ləngiyir. Bu proses təqribən 20 saata yaxın davam edir.
II faza– üzvi maddələrin aktiv ilin lopaları ilə biokimyəvi oksidləşməsidir. Sürətli inkişaf (artım) gedir.
IV faza- artımın dayanması. Praktiki bioloji kütlədə olan maddə ilə qidalandırıcı maddənin miqdarı eynidir. Biokütlənin miqdarında stasionar vəziyyət yaranır -aktiv lillərin hüceyrələrinin oksidləşməsi (endogen nəfəsalma). Bu faza aktiv lilin biokütləsinin azalması ilə xarakterizə olunur. Biokütlənin hüceyrələrinin üzvi maddəsi hesabına endogen oksidləşmənin son məhsulları olan NН3, СО2, Н2O alınması lillərin ümumi kütləsinin azalmasına gətirib çıxarır. Bu faza 20-24 saat aerasiyadan sonra başlayır və 2-3 sutkaya (günə) qurtarır.