Mövzu: 13. NƏQLİyyat logiSTİkasi plan: logiSTİkanin nəQLİyyata təSİRİ NƏQLİyyat nöVLƏRİNİn təSNİfati

Kombinələşdirilmiş nəqletmə iki növdən artıq nəqliyyat vasitələrindən istifadə olunması nəzərdə tutulur. Kombinələşdirilmiş nəqletmə növünün tətbiqi logistik sistem daxilində bölüşdürücü kanalların (və ya logistik təchizat kanallarının) strukturundan asılıdır. Məsələn, iri partiyalı hazır məhsulların istehsalçı müəssisədən və ya firmadan topdansatış bazalarına daşınması dəmir yolu ilə (daşınmaya çəkilən məsrəf-ləri azaltmaq üçün), topdansatış bazalarından müxtəlif pərakəndə ticarət şəbəkələrinə isə avtomobil nəqliyyatı ilə həyata keçirilir.
Yüklərin nəql edilməsinin müasir logistik praktikası bir nəqliyyat sənədi (multimo­dal, intermodal, transmodal, kombinələşdirilmiş, qarışıq və s.) ilə bir dispetçer mərkəzində bir operator (ekspeditor) tərəfindən yerinə yetirilən daşımaların genişlənməsi (ekspansiyası) ilə əlaqədardır.
Qeyd etmək lazımdır ki, respublikamızın on iki ildən artıq müddət ərzində iqtisadi müstəqillik qazanmasına, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə qoşulmasına baxmayaraq hələ də ölkəmizdə yuxarıda qeyd olunan nəqletmə növlərinin, xüsusilə unimodal, kombinələşdirilmiş və qarşıq daşımalar sahəsində vahid terminologiya mövcud deyil. Lakin beynəlxalq yükdaşımalar praktikasında intermodal (inteqrativ) daşımalar adı altında vahid fraxta dərəcələrinin tətbiqi ilə bir nəqliyyat sənədi üzrə operator tərəfindən rəhbərliyi həyata keçirilən «qapıdan qapıya» qarışıq yükdaşımalar qəbul edilmişdir. Daha doğrusu, intermodal daşımalar bir neçə nəqliyyat vasitələrinin iştirakı ilə yüklərin bir göndərmə məntəqəsindən bir neçə aralıq məntəqələrdən keçməklə son təyinat məntəqəsinə bir nəqliyyat sənədi əsasında (daşınmaya görə məsuliyyəti tərəflər arasında bərabər bölməklə) tam nəql edilməsi hər hansı yükdaşıyan firma və ya agentlik tərəfindən təşkil edilir.
Qarışıq yükdaşımaların təşkilinə ənənəvi və logistik yanaşmanın müqayisəli xarakteristikası cədvəl 13.3 - də verilmişdir.


Cədvəl 13.3
Qarışıq və intermodal yükdaşımaların müqayisəli xarakteristikası