Əsas tariflər bütün yükdaşımalara tətbiq edilir və digər tariflərin təsirinə məruz qalmır.
Müstəsna tariflər bir qayda olaraq daşınacaq xüsusi yük növlərinə, daşınma vaxtına, daşınmanın həyata keçirildiyi yolun və rayonun müəyyən sahəsinə tətbiq edilir.
Yerli tariflər lokal xarakter daşıyır və müəyyən bir ərazinin hüdudları çərçivəsində istifadə olunur.
Xüsusi tariflər idxal – ixrac təyinatlı yüklərinin daşınması üçün xarici ticarət təşkilatları ilə gəmiçilik departamentlərinin hesablaşma aparması zamanı tətbiq edilir.
Dəniz nəqliyyatında fəaliyyətdə olan yük tarifləri ikidərəcəli sistemə əsaslanır: birinci dərəcə qeyri-dayanıqlı (stasional) olmaqla çəkilən məsrəflərin ödənilməsinə (ton/milə görə götürülür), ikinci - dayanıqlı əməliyyatlar üzrə çəkilən məsrəflərin ödənilməsinə (bir tona görə götürülür) xidmət edir.
Qeyri-dayanıqlı tarif dərəcələri yüklərin kiçik və böyük kabotajda daşınması üçün hər bir gəmiçilik departamentləri üzrə ayrı - ayrılıqda tətbiq edilir. Bu tarif dərəcələri 14 sinif üzrə differensiallaşdırılmış və daşınması nəzərdə tutulan bütün logistik yük vahidləri bu siniflər arasında bölüşdürülmüşdür.
Yüklərin siniflər üzrə bölüşdürülməsi bir ton yükün tutduğu yük sahəsinin həcmi (kub.metr) əsasında aparılır (cədvəl 13.6).
Cədvəl 13.6
Dəniz nəqliyyatında yüklərin siniflər üzrə bölüşdürülməsi
1 ton yükün tutduğu xüsusi yük sahəsinin həcmi, kub metr/ton
|
Sinif
|
1 ton yükün tutduğu xüsusi yük sahəsinin həcmi, kub metr/ton
|
Sinif
|
1,5 qədər
|
XIV
|
4,51 – 5,5
|
VII
|
1,51 – 1,7
|
XIII
|
5,51 – 7,5
|
VI
|
1,71 – 2,0
|
XII
|
7,51 – 9,5
|
V
|
2,01 – 2,5
|
XI
|
9,52 – 11,0
|
IV
|
2,51 – 3,0
|
X
|
11,01 – 13,0
|
III
|
3,01 – 3,5
|
XI
|
13,1 – 15,0
|
II
|
3,51 – 4,%
|
VIII
|
15,01 və daha artıq
|
I
|
Cədvəl 10.6 -dan göründüyü kimi birinci sinifə aid edilən yüklər daha böyük həcmdə yük sahəsi tutduqlarından onlar üçün daha böyük tarif dərəcələri, 14 – cü sinifə aid edilən yüklər üçün isə aşağı tarif dərəcələri müəyyənləşdirilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |
