Mövzu: 13. NƏQLİyyat logiSTİkasi plan: logiSTİkanin nəQLİyyata təSİRİ NƏQLİyyat nöVLƏRİNİn təSNİfati

Dəmir yolu nəqliyyatında mövcud yük tarifləri növünə, göndərmənin mənşəyinə və quruluş formasına görə təsnif olunurlar:
N ö v ü n ə görə tariflər: ümumi, fərdi, güzəştli və yerli tariflərə bölünür.
Ümumi tariflər fərdi, güzəştli və yerli tariflər istisna olmaqla dəmir yolu şəbəkələrində daşınan bütün yüklər üçün tətbiq edilir və əsas tarif adlanır.
Fərdi tariflərdən bir və ya bir neçə logistik yük vahidlərinin konkret məsafəyə və ya müəyyən məntəqələrarası istiqamətdə, habelə müəyyən zaman kəsiyində daşınması zamanı istifadə edilir. Bu tariflər azaldılmış (həvəsləndirici) və yüksəldilmiş (qadağanedici) ola bilər. Fərdi tariflər faiz formasında əlavə və güzəştlərə malik olur. Fərdi tariflərdən istifadə edilməsinin əsas məqsədi istehsalçıların yerli xammal, material və yanacaqdan istifadə görə həvəsləndirilməsi, qarışıq nəqliyyat vasitələrindən istifadə etməklə məhsulgöndərmələrin geniş­lən­diril­məsi, uzaq məsafələrə və qısa yürüşlü (avtomobil nəqliyyatı üçün əlverişlidir) məhsulgöndərmələrin məhdudlaşdırılmasından ibarətdir.
Güzəştli (ümumi tariflərə nisbətən azaldılmış) tariflər konkret müəssisə və ya firmaya məxsus, müəyyən bir istiqamətə daşınan və konkret məqsədin yerinə yetirilməsi üçün təyin olunan yüklərin daşın-ması zamanı tətbiq edilir. Bu tariflərdən dəmir yoluna məxsus olan yüklərin daşınması üçün də istifadə olunur və ümumi tariflərə nisbətdə faizlə müəyyənləşir.
Daha doğrusu, bu tariflər ayrı-ayrı növ yüklərin müəyyən istiqamətlərdə daşınmasında, konkret stansiya və dəmir yolları arası yükdaşımalarda tətbiq edilir. Ümumi tariflərdən yalnız faiz dərəcələrinə görə fərqlənir və sonuncunun əsasında tərtib olunur.
Yerli tariflər konkret dəmir yolunun (iş şəraitinə görə ümumi yol şəbəkəsinə daxil edilməyən) bölmə rəhbərləri tərəfindən müəyyənləşdirilir. Bu tariflər yalnız bir dəmir yolu bölməsi çərçivəsində fəaliyyət göstərir, özündə daşıma haqlarını və müxtəlif yığım dərəcələrini birləşdirir.