Mövzu giRİŞ Plan: Fənnin predmeti, məqsədi və vəzifələri Ə L v a n m e t a L l a r d a n

MPP-II-1 tipli ələyici.
Mexanizim əsas aşağıdakı qovşaqlardan (şəkil 3.3.) 
ibarətydir: gövdədən 1, konik dişli multiplikatordan, asanlıqla sökülə bilən ələyici 
ələkdən və yükləmə qabından. Multiplikator intiqal valına 3 bərkidilmiş konuslu 
dişli çarxdan 2 və diyirlənmə yastıqlarından 6 fırlanma hərəkəti edən şaquli işçi 
valda 5 quraşdırılmış konuslu dişli çarxdan 4 ibarətdir. Işçi valın yuxarı qurtaracaq 
hissəsi mexanizmin kamerasının daxilində yerləşmiş və bu hissəyə ələyicinin işçi 
üzvü olan - ələk 7 bərkidilmişdir. ələnmiş məhsulların işçi kameradan boşaldılması 
üçün kameranın yan divarının səthində axıtma qısaborusu formasında boşaltma 

---

qurğusu vardır. Içşi kameranın gövdəsinin yuxarı qurtaracaq hissəsinə 8 vasitəsi ilə 
yükləmə qabı 9 bağlanır. 
Ələyici üç ələk növləri ilə komplektləşdirilmişdir :№1,4-xırda duz və bütün 
un növlərinin ələnməsi üçün; № 2,8 –şəkər tozunun və duzun ələnməsi üçün; №4- 
xırdalanmış yarmaların ələnməsi üçün. ələyin nömrəsi millimetrilə ələyin 
gözcüklərin ölçüsünə uyğun gəlir. 
Intiqalın elektrik mühərrikinin dövrəyə qoşduqda işçi val fırlanma hərəkəti 
etməjklə ələyi hərəkətə gətirəcəkdir. Yüklənmiş dənəvər məhsullar ağırlıq 
qüvvəsinin təsiri ilə paylaşdırıcı konusun səthindən fırlanan ələyə daxil olur. daxiul 
olmuş məhsul hissəcikləri burulğanlı axında fırlanmaqla və mərkəzdənqaçma 
qüvvəsinin təsiri nəticəsində ələyin divarının səthinə sıxılmaqla ələmə prosesi baş 
verəcəkdir. 
ələnmiş 
məhsul 
hissəcikləri 
intiqalın 
elektrik 
mühərrikini 
dayandırdıqdan sonra, dövri olaraq əl ilə boşaldırlır. 
MC24-300 tipli ələyici. 
Mexanizim universal mətbəx maşının intiqalının 
köməyi ilə hərəkətə gətirilir və MPP-II-1 tipli ələyicinin quruluşuna və iş 
prinsipinə oxşardır. Lakin yükləmə qabının içşi kameraya bərkidilməsi üsuluna və 
mexanizmin intiqala birləşən hissəsinin (quyruq hissəsi) konstruktiv tərtibatına 
görə MPP-II-1 tipli ələyicidən fərqlənir. 
Yuxarıda göründüyü kimi işçi orqalnrı fırlanma hərəkəti edən ələyici 
maşınlarda 
məhsul 
hissəciyinə 
təsir 
edən 
əsas 
kəmiyyətlərdən 
biri 
mərkəzdənqaçma qüvvəsidir və bunun qiyməti ilki növbədə ələyin fırlanma 
sürətindən asılıdır. Buna görə də ələmə prosesinin həyata keçirilməsi şərtindən 
istifadə edərək ələyin minmal dövrlər sayının qiymətini təyin edək: 
M
2
r
ə
>
mgf
y
(3.1.) 
Burada m-ələyin səthi üzərində məhsul hissəciyinin kütlsəidir; kq; 
-
ələyin fırlanma bucaq sürətidir, san 
-1
; r
ə
-ələyin radiusu, m; g –sərbəstdüşmə təcili, 
m/san
2
; f
y
-ələk səthi üzərində məhsul hissəciyinin sürüşmə sürtünmə əmsalıdır. 
=2 n olduqda 
m(2 n)
2
r
ə
>
mgf
y
(3.2.) 
bu bərabərsizliyi n-ə nəzərən həll etsək, alarıq 
n
≥
1,8
ə
(3.3.) 

---

alınmış (3.3) ifadəsi işçi üzvü şaquli yerləşmiş ələyicilər üçün olduğundan, 
maili ələklər üçün işçi üzvün fırlanma tezliyi aşağıdakı kimi hesablana bilər: 
n
≥
1,8
ə
∙
cos (3.4.) 
burada -ələyin maillik bucağıdır, dər. 
Işçi üzvü fırlanma hərəkəti edən ələyici maşınların məhsuldarlığı aşağıdakı 
düsturla hesablanır 
Q
H
=F
0
V
0
h
(3.5.) 
Burada F
0
-ələyin deşiklərini ümumi sahəsidir, m
2
; V
0
-ələkdən keçən 
məhsul hissəsciyinin hərəkət sürətidir, m/san; 
h
–məhsulun həcmi kütləsidir, 
kq/m
3
; 
-
ələk səthinin sahəsindən istifadəetmə əmsalıdır
. 
Ələk deşiklərinin
ümumi sahəsi aşağıdakı düsturla hesablana bilər. 
F
0
=K
t
DH (3.6.) 
Burada D-ələyin diametri, m; H-silindirin hündürlüyü, m; K
t
- torun 
deşiklərindən istifadəetmə əmsalıdır (K
t
=0,6-0,9). 
ələkdən keçən məhsul hissəciyinin hərəkət sürəti aşağıdakı düsturla 
hesablanır 
V
0
= 
ə
(1 −
)
2
(3.7.) 
Burada K
s
-məhsulun ələk sthi üzrə sürüşmə əmsalıdır (K
s
=0,7÷0,8). 
Bu qrup maşınların elektrik mühərrikinin gücü aşağıdakı düsturla 
hesablanır 
N
0
=
+
(3.8.) 
Burada N
1
-ələlk səthi ilə məhsul arasındakı sürtünmənin aradan 
qaldırılması üçün sərf olunan gücdür; Vt; N
2
-ələlklə məhsulun hərəkətinə sərf 
olunan gücdür; Vt, N
3
– qidalnandırıcı şnek vasitəsi ilə məhsulun verilməsi üçün 
sərf olunan gücdür; Vt, N
4
– kürəciklrlə məhsulun verilməsi üçün sərf olunan 
gücdür; Vt, 
-birinci pilləli ötürücü mexanizmin f.i.ə.; 
– ikinci pilləli ötürücü 
mexanizmin f.i.ə. 
ələk səthi ilə məhsul arasındakı sürtünmənin aradsındakı sürtünmənin 
aradan qaldırılması üçün sərf olunan güc aşağıdakı düsturla hesablanır 

---

N
1
=M
c
∙
ə
(3.9.) 
Burada M
c
-ələyə tətbiq olunan moment, H m; 
ə
-ələyin fırlanma bucaq 
sürəti, san
-1
. 
ələyə tətbiq olunan moment 
M
c
=(m
y
+m
ə
)gr
ə
f
ə
(3.10) 
Burada m
y
- ələkdə yerləşən unun kütləsi, kq; m
ə 
- ələyin kütləsi,kq; g –
sərbəst düşmə təcili, m/san
2
; r 
ə
- ələyin radiusu; m; f
y
- ələk səthi üzrə unun sürüşmə 
sürtünmə əmsalıdır, (f
y
=1,1.....1,4) 
ələklə məhsulun hərəkətinə sərf olunan güc aşağıdakı kimi hesablanır
N
2
= m
y
gr
ə
ə
(3.11) 
Qidalandırıcı şneklə məhsulun verilməsi üçün sərf olunan güc aşağıdakı 
düsturla hesablanır 
N
3
=M
ş
∙
ə
(3.12) 
Burada M
ş
- qidalndırıcı şnekə tətbiq olunmuş momentdir və aşağıdakı kim 
təyin edilir 
M
ş
=(m
ş
+m
M
)gr
ş
(3.13) 
Burada m
ş
–qidalndırıcı şnekin kütləsi, kq; m
M
-qidandırıcı şneklə verilən 
unun kütləsidir, kq; r
ş
–şnekin radiusudur, m. 
Kürəciklərlə məhsulun qidalandırıcı şnekə verilməsi üçün sərf olunan güc 
N
4
=M
k
∙
k
(3.14) 
Burada M
k
-kürəciklərə tətbiq olunan momentidir, H m; 
k
– kürəciklərin 
fırlanma bucaq sürəti, san
-1
. 
Kürəciklərə tətbiq olunan momentin qiyməti aşağıdakı ifadə ilə hesablanır 
M
k
= =(m
k
+m
M
)gr
k 
(3.15) 
Burada m
k
-kürəciyin kütləsidir, kq; m
M
–kürəcik vasitəsi ilə verilən unun 
kütləsi, kq; r
k
–kürəciyin radiusu, m. 

---