Mövzu giRİŞ Plan: Fənnin predmeti, məqsədi və vəzifələri Ə L v a n m e t a L l a r d a n

Barabanlı dozatorlar. 
Barabanlı dozatorların iki növü tətbiq edilir: 
slindrik (şəkil 9.1.a,b) və sektorlu. Birinci dozatorlar barabanın səthində yaranmış 
sürtünmə qüvvəsinin hesabına məhsul nizamlı axın şəklində verilməsi üçün təyin 
edilmişdir. Sektorlu barabanlarda isə verilən məhsulun sektorun gözlüklərinin 
tutumu və sayı ilə müəyyən edilir. Bu gözlüklər müəyyən formadan(şəkil 9.1.b) və 
kürəklərdən ibarətdir. 
Barabanların çevrəvi sürətinin qiyməti 0,025-1,0m/san və bu qrup 
dozatorların (şəkil 9.1.a) məhsuldarlığı aşağıdakı kimi hesablanır: 
Q=3600fvKp (9.1.) 
Burada f-çıxış deşiyinin sahəsidir, m
2
; v-məhsulun
deşikdən keçmə 
sürətinin orta qiymətidir, m/san; K-çıxış deşiyinin yüklənmə əmsalıdır; p-
məhsulun həcmi kütləsidir, kq/m
3
. 
Sektorlu barabanlı dozatorların məhsuldarlığı isə aşağıdakı düsturla 
hesablanır 
Q=
flZpKω (9.2) 
Burada f-gözlüyün en kəsik sahəsidir, m
2
; l—barabanın uzunuğudur, m; Z-
barabanda gözlüklərin miqdarıdır; K-yükləmə əmsalıdır, K=0,8; ω –barabanın 
bucaq sürətidir, san
-1
. 
Barabanlı dozalaşdırıcı maşının elektrik mühərrikinin gücü aşağıdakı 
düstur ilə hesablanır 
N=
(9.3) 
Burada K
1
-dozatorun işlək üzvlərin sürtünməsi sərf olunan itgini nəzərə 
alan əmsaldır; K
1
=1,1÷1,2; η-mexanizmin f.i.ə.; N
1
–barabanın valına sərf olunan 
güc olub, aşağıdakı düsturla hesblanır: 
N
1
≈
0,005P
n
fDtgφ
0
K
2
(9.4.) 
Burada P
n
-məhsulun barabanın səthinə etdiyi təzyiqdir, N/m
2
; D-barabanın 
diametridir, m; φ
0
–hərəkət zamanı məhsulun maillik bucağı; K
2
-xırdalanmada 
məhsulun müqavimətliyininəzərə alan əmsaldır. 
Boşqablı(diskli) dozatorlar.
Boşqablı və yaxud diskli dozatorlar (şəkil 
9.1.e) üfüqi fırlanan diskdən 1 ibarət olub, məhsul sancaq vasitəsi ilə işçi üzvün 
səthindən xaric edilir. Məhsul qatının qalınlığı manjetlə 3 tənzimlənir. Şaquli val 4 
fırlanma hərəkətinə elektrik mühərrikindən ötürmə mexanizmi vasitəsilə gətirilir. 
Diskli dozatorların məhsuldarlığı aşağıdakı düsutla hesablanır
Q=60
(R+
) (9.5) 

---

Burada h-disk üzərində manjetin qalxma hündürlüyü, m; R-manjetin 
radiusudur,m; n-diskin dövrlər sayı olub, hədd qiyməti aşağıdakı ifadə ilə təyin 
edilir. 
n˂30
(9.6) 
burada f
1
b-hərəkət zamanı məhsul ilə disk arasındakı sürtünmə əmsalıdır; R
1
–
məhsul konusunun əsasının radiusu,m. 
Bu qrup dozatorların elektrik mühərrikinin təxmini gücü aşağıdakı düsturla 
hesablanır: 
N=
(
)
(9.7) 
Burada f
2
–materialla sancaq arasındakı sürtünmə əmsalıdır; β-sancağın 
quraşdırılma bucağıdır; K-ehtiyat əmsalıdır, K=1,5÷2,0;η-intiqal mexanizmin f.i.ə.; 
N
1
-diskin valına sərf olunan güc olub, aşağıdakı düsturla təyin edilir 
N
1
=
(9.8) 
Burada P-məhsulun disk üzrə hərəkəti zamanı yaranmış sürtünmə 
qüvvəsidir. Aşağıdakı ifadə ilə xarakterizə olunur: 
P=FSγf
l
(9.9) 
Burada F-məhsul halqasının enkəsik sahəsidir, m
2
; S-məhsulun yerdəyişmə 
məsafəsidir; γ-məhsulun həcmi çəkisidir, N/m
3
; v
0-
diskdən tullanan məhsulun 
hərəkət sürətidir.
v
0
=ωR və yaxud v
0
=