Muallifdan

 
 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
171 
171
AYRIM TILSHUNOSLIK TERMINLARI IZOHI 
Abbreviatura (ital)-qisqartma so‘zlar. 
Abzats (nem)-xat boshi. 
Abstrakt ot (lot.)-mavhum ot. 
Avtor gapi - muallif gapi. 
Adabiy til-umumxalq tilining ishlangan, sayqal berilgan, ma’lum 
me’yorga solingan, xalqning turli madaniy ehtiyojlariga xizmat 
qiluvchi shakli. Adabiy tilning ikki shakli bor: 1) yozma shakli. 2) 
og‘zaki shakli. 
Alfavit - alifbo (yunon alifbosidagi birinchi ikki harfning nomi: 
alpha va beta). 
Antonim (yun.)-o‘zaro zid, qarama-qarshi ma’noli til birliklari. 
Argo (frans.)-yasama til. Biror ijtimoiy guruh, toifa (masalan, 
talabalar, 
sportchilar, 
o‘g‘rilar)ning o‘ziga xos, boshqalar 
tushunmaydigan lug‘aviy birliklardan iborat yasama tili. 
Arxaizm (yun.)-ma’lum davr uchun eskirgan, iste’moldan chiqa 
boshlagan til birligi (so‘z, frazeologizm va b.). 
Affiks (lot.)-qo‘shimcha. 
Assimilyatsiya
– qator kelgan nutq tovushlarining bir-biriga 
ta'sir qilib o‘ziga moslashtirishidir.
Progressiv assimilyatsiya
- aytdi-
aytti, 
yurakga-yurakka.
Regressiv 
assimilyatsiya
– yigitcha-
yigichcha, tuzsiz-tussiz. 
Bog‘lama fe’l bo‘lmagan so‘zni fe’lga xos ma’no va vazifaga 
moslovchi yordamchi fe’l. 
Dissimilatsiya
– ikki o‘xshash tovushning o‘rin almashinuvi. 
Progressiv 
dissimilyatsiya
: 
birorta-bironta. 
Regressiv 
dissimilyatsiya
– ittifoq-intifoq 
Eksperimental fonetika
– nutq tovushlari artikulyatsiyasidagi 
havo tebranishi, tebranish miqdori sarflangan vaqt, oberton qanday 
yuzaga chiqishi kabilar ma'lum texnik apparatlar vositasida 
aniqlanadi va shu asosda fonetik qonuniyatlar bo‘g‘in, urg‘u, 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
172 
172
intonatsion xususiyatlar aniqlanadi.