MüƏLLİF: ustad şƏHİd müRTƏza müTƏHHƏRİ TƏRCÜMƏ edəN: İslamşÜnas ağabala mehdiyev kitabın adı: Kamil insan
«Allahın iki höccət və peyğəmbəri
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Ağıllı adamın yuxusu nadan adamın ibadətindən üstündür», «Ağıllı adamın yemək yeməsi nadanın orucundan üstündür», «Allah hər bir peyğəmbəri göndərməmişdən
- ƏQL MƏKTƏBİNƏ TUTULMUŞ İKİ İRAD
| «Allahın iki höccət və peyğəmbəri
var. Peyğəmbərlərin biri batinidir və o, insanın əqlidir, digəri isə insan olmuş və bəşəriyyəti (düz yola) çağırmış aşkar peyğəmbərlərdir. Allahın iki höccəti var və onlar bir-birlərini tamamlayaraq təkmilləşdirirlər. Yə ᾽ ni bəşər, peyğəmbərlər olmadan təkcə əql ilə səadət yolunu gedə bilməz. Həmçinin əgər peyğəmbərlər tək olsalar və əql olmasa, insan yenə də səadət yolunu gedə bilməz. Əql və peyğəmbər hər ikisi bir-birilə bir iş görürlər.» Əqli himayə etməkdə bundan ali söz tapıb demək mümkün deyildir. Belə ibarətlər çoxdur və siz onları çox eşitmisiniz. Məsələn: «Ağıllı adamın yuxusu nadan adamın ibadətindən üstündür», «Ağıllı adamın yemək yeməsi nadanın orucundan üstündür», «Allah hər bir peyğəmbəri göndərməmişdən əvvəl həmin peyğəmbərin əqlini kamala yetirib, belə ki, onun əqlini ümmətinin hamısının əqlindən daha kamil edib.» Biz həzrət Peyğəmbəri (s) «kamil ağıl» adlandırırıq. və s. Bu, xristianlığın zövqü ilə heç cür düz gəlmir. Çünki bu dində əql ilə din ayrı-ayrı şeylərdir. Amma biz öz peyğəmbərimizi «kamil ağıl» adlandırırıq. Deməli, əqlin agahlıq əldə etməkdə əsilliyi və onun höccət olması, yə ᾽ ni filosofların nəzəriyyələrinin bir hissəsində deyilən mətləb – əqlin düzgün və həqiqi agahlıqlar əldə edə bilməsi məsələsi – bura kimi islam tərəfindən qəti surətdə təsdiq edilib. ƏQL MƏKTƏBİNƏ TUTULMUŞ İKİ İRAD Filosofların fikrincə insanın cövhəri yalnız onun əqlidir və qalan şeylərin hamısı onun üçün alət və vasitədirlər. Onlar deyirlər ki, əgər bizə bədən, göz, qulaq, hafizə, xəyal, vahimə və hər hansı bir başqa qüvvə verilibsə, onlar bizim zatımız üçün vasitədirlər və bizim zatımız da həmin əqldir. Biz islamda bu məsələni təsdiqləyəcək bir mətləb tapa bilərikmi? Xeyir, biz islamdan insanın cövhərinin yalnız əql olması məsələsini təsdiqləyəcək bir şey gətirə bilmərik. İslam, əqli insan vücudunun hamısı və onun bütün varlığı hesab edən nəzəriyyələri deyil, onu insan vücudunun bir hissəsi hesab edən fikirləri təsdiq edir. Üçüncü mətləb budur ki, bizim fəlsəfi kitablarımız, adətən imanı «mə ᾽ rifət və tanımaq» kimi izah edirlər. Onlar deyirlər ki, islamda imanın mə ᾽ nası ancaq mə ᾽ rifətdir, Allaha iman gətirmək Onu tanımaq deməkdir və peyğəmbər, mələklər və mə ᾽ ada iman da həmin mə ᾽ nadadır. Qur ᾽ anın harasında iman kəlməsi işlənibsə, mə ᾽ nası mə ᾽ rifət və agahlıqdır və onun bundan başqa 41 Kamilliyə doğru Wap.IXLAS.Az heç bir mə ᾽ nası yoxdur. Bu mətləb islamın dedikləri ilə heç cür düz gəlmir. İman, islamda mə ᾽ rifət və tanışlıqdan artıq bir həqiqətə malikdir. Tanımaq bilməkdir. Astronom ulduzu, sosioloq cəmiyyəti, psixoloq ruhu, baytar heyvanı tanıdığı kimi su mütəxəssisi də suyu tanıyır. «Tanıyır», yə ᾽ ni həmin şey ona aydındır və o, həmin şeyi dərk edir. Məgər Qur ᾽ andakı imanın mə ᾽ nası yalnız tanımaqdır? Allaha iman gətirməyin mə ᾽ nası, Onu yalnız dərk etməkdirmi? Xeyir! Tanımağın imanın əsaslarından və onun hissələrindən biri olması və onsuz olan imanın, iman olmaması düzgün fikirdir, amma quru mə ᾽ rifət və tanışlıq da iman deyil. İman rəğbət və təslimdir, onda tə ᾽ zim, bağlılıq və məhəbbət ünsürləri də vardır, amma tanışlıqda rəğbət və meyl məsələsi yoxdur. Bir nəfərin astronom olması, onun ulduza rəğbət və meyl göstərməsi demək deyil, o, sadəcə olaraq ulduzu tanıyır. Həmçinin kiminsə şaxtaçı və ya su mütəxəssisi olması onun mə ᾽ dən və suya rəğbət bəsləməsi mə ᾽ nasını vermir. Çünki insanın, çox nifrət etdiyi bir şeyi tanıması da mümkündür. Bə ᾽ zən kimsə siyasət aləmində düşmənini özündən yaxşı tanıyır. Məsələn, İsraildə olan ərəbşünas, müsəlmanşünas və hətta islamşünasların sayı müsəlmanlar arasında həmin sahələrlə məşğul olanlardan çox ola bilər. İsraildə olan Misirşünas, Suriyaşünas və Əlcəzairşünasların sayını İrandakılardan çox olması qətidir. Ümumiyyətlə, bəlkə də İranda bir nəfər belə həqiqi Misirşünas yoxdur, amma onlarda həmin işlə məşğul olanların sayı yüzlərlədir. Misirdə də İranşünaslıq çoxdur. İndi, İsrailin Misiri tanımasının mə ᾽ nası onun İsrailə meyl və rəğbəti olması mə ᾽ nasındadırmı? Xeyir, belə deyil, bəlkə məsələ tamamilə əksinədir və onlar bir- birlərinə nifrət bəsləyirlər. İslam alimləri, filosofların iddialarının əksinə olaraq, islam imanının yalnız mə ᾽ rifət və tanışlıqdan ibarət olmasının dəlilinin, Qur ᾽ anın ən yaxşı tanıyanlardan ən yaxşı nümunələr gətirməsi olduğunu bildirirlər. Bu ilahi kitab Allah, peyğəmbərlər, ilahi höccətlər və mə ᾽ adı ən yüksək və ali səviyyədə tanıyan bir məxluqu misal gətirib ki, o, bütün bunlara baxmayaraq müsəlman deyil, kafirdir. O, hansı məxluqdur? Şeytan! Şeytan Allahı tanıyır, yoxsa Onu inkar edir və materialistdir? O, Allahı biz və sizdən çox yaxşı tanıyır, neçə min il də Allaha ibadət edib. Qur ᾽ an bizə mələklərə iman gətirməyimizi deyir. Şeytan mələkləri tanıyır ya yox? Bəli tanıyır. O, minlərlə il mələklərlə bir sırada dayanıb və Cəbraili mən və sizdən çox-çox yaxşı tanıyır. Peyğəmbərləri necə? O, peyğəmbərlərin peyğəmbər və ilahi elçilər olduqlarını bilir ya yox? Bəli, o, peyğəmbərlərin hamısını bizdən yaxşı tanıyır. Mə ᾽ adı da həmçinin! Allahla həmişə qiyamət barəsində danışır. Əgər belədirsə, bəs nə üçün Qur ᾽ an onu kafir adlandıraraq belə buyurur: Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|