MüƏLLİm peşƏkarliği və pedaqoji SƏRİŞTƏLİLİYİn müASİr problemləRİ

5. Şəxsiyyətyönümlü təlim texnologiyaları
.Bu texnologi-
ya t
əlim prosesinin məhz şagird (tələbə) yönümlü təşkil edilmə-
sini, t
əhsilin məzmununun  şagird  (tələbə)  şəxsiyyətinin for-
malaşdırılmasına  istiqamətləndirilməsini, yəni,  şagirdlərə  (tələ-
b
ələrə) təkcə  dərsin məzmununu mənimsətməklə  kifayətlənil-
m
əməsini,  onlarda  bir  sıra  mənəvi keyfiyyətlərin  formalaş-
dırılmasına nail olunmasını nəzərdə tutur.  
6.  İnteraktiv  (fəal) təlim  texnologiyaları.
  Bu texnologi-
ya
ların əsas mahiyyəti tələbələrin daxili, potensial imkanlarının 
hesabına  fəallıqlarına  nail  olmaqdır.Ənənəvi təhsil texnologi-
yalarından fərqli və bir növ ona alternativ olan bu texnologiya 
t
əhsilalanların  fəallaşmasına  yönəldilən təlimə  üstünlük verir. 
Burada interaktiv metodların köməyilə tələbələr elə situasiyalar-
la, probleml
ərlə qarşılaşdırılarlar ki, burada ali məktəb müəllimi 
fasilitator – b
ələdçi rolunda çıxış edir. Problemin həlli tələbələ-
rin f
əallaşdırılması  və  bilavasitə  fəallığı  zəminində  baş  verir. 
Əgər  ənənəvi təhsil  texnologiyaları  zamanı  tələbələrin  yaddaşı 
önd
ə  olurdusa, interaktiv təhsil  zamanı  təfəkkür önə  keçir və 
t
əhsilalanlar daha çox fəal fəaliyyətlə məşğul olurlar. Tələbələr 
t
əhsil prosesində  qarşıya  qoyulan  problemin  həllində  axtarışa 
qo
şulur,  müəllimlə, mühazirəçi və  ya seminar müəllimi ilə 
birlikd
ə pedaqoji prosesin fəal subyektinə çevrilirlər.  
İnteraktiv təhsil texnologiyaları qrup kimi bir sıra texnolo-
giyalardan ibar
ətdir.  “Bu  qrupa  oyun,  proyekt  texnologiyası, 
”ustad d
ərsi”  texnologiyası,  refleksiv  texnologiya,  özünüdərk 
tex
nologiyası,  özünütəqdimetmə  texnologiyası  və  s. daxildir” 
(39,40). 
Araşdırmalar  göstərir ki, bəzi pedaqoji ədəbiyyatlarda 
interaktiv texnologiyalara f
əal təlim  metodları  adı  ilə  bir  sıra 
texnologiyalar, m
əsələn, beyin həmləsi, dəyirmi masa, seminar-
dialoq, diskusiya, debat v
ə digərləri aid edilir. Lakin bunlar gah 
texnikalar,  gah  metodlar,  gah  da  texnologiyalar  adlandırılır. 
M
əsələn, interaktiv təlim metodlarına aid bir sıra layihələrin və 

---

191 
v
əsaitin müəllifi olan Z.Veyisova “Fəal təlim metodlarına giriş 
kursu” adlı təlimçilər üçün metodik vəsaitdə (27) bunları texni-
kalar, 2007-ci ild
ə çap etdirdiyi “Fəal /interaktiv təlim: müəllim-
l
ər üçün vəsait” də  isə  bunları  metodlar  kimi  təqdim edir(28). 
Əslində bunun başlıca səbəbi metodla texnologiyanın müəyyən 
q
ədər bir-birinə  yaxın  anlama  malik  olmasıdır.  Həqiqətdə  isə 
bunların müasir təhsil texnologiyaları kimi qəbul edilməsi daha 
düzgün hesab edilm
əlidir. Çünki, burada əsas yenilik, interak-
tivlik  texnologiyalarla  bağlı  olan  əməliyyatların  hesabına  baş 
verir ki, bu da metodlardan daha çox texnologiyalarla bağlıdır.