Mühazirə 1 Dəniz neftqazkondensat yataqlarından karbohidrogenlərin yığılması,hazırlanması və nəqli xüsusiyyətləri və perspektivləri

Mühazirə 3

Neft yiğim məntəqəsi və onun əsas avadanliqlari

Neft yığım məntəqəsi və onun əsas avadanlıqları
Neft yığım məntəqəsinin ( NYM ) əsas vəzifəsi sahənin və ya mədənin istehsal etdiyi nefti qəbul etmək, hazırlamaq, uçotunu apararaq və təh\ il verməkdir.
NYM-in əsas qurğu və avadanlıqları neft və qaz yığımı sistemindən asılı olaraq, aşağıdakılardan ibarətdir:
- qaz scparatorlan, nell yığım çənləri, nasos stansiyaları, neft və qum tutueuları. texnoloji boru kəmərləri, şaquli və ya horizontal çökdürücülər, bəzi hallarda isə qızdırıcılar.
NYM-nin meydançası xidmət etdiyi sahənin mərkəzində yerləşir ki. bu da neft və qaz yığım sistemi üzrə tələb olunan boru kəmərlərinin diametrini azaltmağa imkan verir.
Dənizdə NYM-sı dirək əsaslı meydançada tikilir və həmin meydança estakada ilə birləşdirilir. Şəkil 4.6- da NYM-nin avadanlıqlarının yerləşdirilməsi və bir-birilə texnoloji boru kəmərləri ilə əlaqələndirilməsi göstərilmişdir. Bundan əlavə həmin meydançada dispcçcr binası yerləşdirilir.
Separatorlarda qazdan ayrılmış maye çökdürücüləıə daxil olur və burada su qum və digər qarışıqlardan təmizlənərək neft yığım çənlərinə daxil olur, orada əlavə çökdürülür, ölçülür və nasos vasitəsilə boru kəməri ilə əmtəə neft çənləri parkına vurulur. Qaz isə separatorlardan qaz xətti ilə işlədiciyə yönəldilir. Horizontal çökdürüctidə və neft çənlərində neftdən ayrılmış su qumla birlikdə kanalizasiya novu ilə qum və neft tutucularına daxil olur. Neft tutucusunda sudan ayrılmış neft

çökdiiıcüyə, su isə təmizləyici qurğuya vurulur.

Şokil 4.6. I),*nİAİ;tmi>'ıl.m ııcl'ı vızını m.ııH;K|;>sinin ım.ımıı ııörimüşii
Qum və neft tutucuları meydançada elə quraşdırılır ki. onların yuxarı kənarları meydançanın döşəməsi ilə eyni səviyyədə olsun. İqtisadi cəhətdən ən əlverişlisi həmin qurğuların neft yığım çənləri ilə su və qum ayrıcıları arasında y erləşdi ri 1 məsid i r. N Y M - n i n
bııraxma qabiliyyətindən asılı olaraq nasos stansiyasında savı və tiııi müəyyən edilmiş n asos la r y er lə.şd i r i 1 m i şd i r.
Növbətçi binası iiç otaqdan ibarət olub: xidməti işçilər, alət və neft nümunələrini saxlamaq otaqları.
NYM-si neft çənlərini yumaq və yanğına qarşı təhlükəsizlik məqsədilə texniki su ilə, həmçinin telefon və radio əlaqələri ilə təmin olunur.
NYM-nin platforması aşağıdakı meydançalardan ibarətdir:

1. 
   Sahəsi 340 ıır olan nasos stansiyası üçün meydançadır ki, bu da bilavasitə estakadaya bitişir və burada növbətçi binası tikilir;
   

1. 
   NYM-nin obyektləri üçün ölçüləri 34x44 m olan meydançadır ki. burada neft yığmı çənləri, su və qum ayırıcı separatorlar, neft və qum tutucuları yerləşir;
   

2. 
   Qrup ölçü qurğusu üçün ölçüiəri ISx 12.5 m olan meydançadır ki, bu eni 4,5 m və uzuııluğıı 15,3 m olan körpü vasitəsilə nasos stansnyası üçün meydançaya birləşir. NYM-ə daxil olan məhsulun tərkibində cmulsiya, çoxlu miqdarda parafin və qətran olarsa, onda neft deemulsasiya edilir və ya qızdırılır ki, para 11 n çökməsin. Neft və emulsiva istilik-ötüriicü vasitəsilə qızdırılır. Buxar «boru boruda» tipli sobada alınır. Bu cür sobalar NYM-dən və ya əmtəə çənləri parkının yaxınlığında ayrıca bir bloklu əsasda elə yerləşdirilir ki, NYM-nin və ya əmtəə neft çənləri parkının nasosları vasitəsilə nefti sobalardan vurmaq olsun.
   

Əgər fərdi və qrup quyuların platformaları sahildən çox uzaqda deyillərsə (3-4 km), onda neft yığım məntəqəsi sahildə tikilir və hər quyunun atqı xətti ayrı- ayrılıqda dənizin dibi ilə qrup ölçü qurğusuna çəkilir. Əgər quyular sahildən çox uzaqda (5-10 km) olarsa, onda NYM-si quyuların yaxınlığında tikilmiş meydançada yerləşdirilir. Bunun nəticəsində quyuların atqı xətlərinə xeyli qənaət edilir, kompressor qyularına vurulan sıxılmış işçi agentin təzyiqi və sərfi azalır, quyularm hasilatı artır. Bu sistem Abşeronncft NQÇİ-də tətbiq olunmuşdur.
Dəniz pltatformasmda yerləşmiş qrup quyuların ölçü batareyasının əlaqələndirilməsi sxemi.
Dəniz neft mədənlərindəki platformalarda adətən 2, 4, 6, 10, 12, 20, 24 və bəzən 36 quyu yerləşir. Fontan, kompressor və dərinlik nasosu üsulları ilə istismar olunan quyular ölçü batareyasına birləşdirilir və quyularm məhsulu ümumi neft
kəməri ilə mədən neft yığım məntəqəsnnə (NYM) nəql edilir.
Ölçü batareyasının təmiri zamanı neft və qa/, itkilərinin \ə dənizin neftlə çirklənməsinin qarşısını almaq üçün şəkil 4.7-də göstərilmiş yeni əlaqələndirmə sxemi tətbiq edilmişdir |21|. Həmin sxem üzrə quyuların 1 atqı xətləri 2 ölçü batareyasına 3 və işçi kollektor 8 vasitəsilə NYM-ə birləşdirilir. İşçi kollektorun həmçinin baypasla 4 birləşməsi quyuları saxlamamaq şərtilə batareyanı təmir etməyə imkan verir. Bunun üçün. 6 siyirtmələri bağlanılır və neft kollektora 8 birləşmiş qol 7 və baypasdan 4 keçərək NYM-ə daxil olur, belə ki, 9 və 10 siyirtmələri açılır və 1 1 və 12 siyirtmələri isə bağlanır.
Bu sxem Abşeron neft NQÇİ-nin dəniz mədənində tətbiq edilmişdir.
Neft-qaz scparalorları və onların səmərəliliyinin artırılması.