Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.9.2. Kalsium-xlorid istehsalında ayrılan qaz qarı ı ının hidrogenxloridd n t mizl nm si
347
Hidrogenxloridin daha tam udulması üçün duru xlorid tur usu suvarmalı soyuducuda soyudulur. Bir sıra hallarda çıxan tullantı qazlarının hidrogenxloridd n t mizl nm si üçün NaOH-dan istifad olunması m qs d uy un hesab olunur. Bu zaman alınan NaCI m hlulunu elektroliz qur usuna gönd rirl r. Bundan ba qa hidrogenxloridin su il udulması Ra iq h lq l ri il doldurulmu skrubberl rd , s p l yici skrubberl rd , köpükl nm tipli skrubberl rd v s. h yata keçiril bil r.
Kalsium xloridin alınması üçün xlorid tur usundan v h ng da ından istifad olunur. Bu zaman a a ıdakı reaksiya ba verir: CaCO 3
⎯→ CaCI
2 +CO
2 +H
2 O .......(8.69) Reaksiya tam getm diyind n çıxan qazların t rkibin- d CaCI
2 tozları v CO 2 d n ba qa hidrogenxlorid buxar- ları da olur. Ona gör d CaCI 2 istehsalında istifad olunan sistem t mizl yici qur ularla t chiz olunmalıdır. CaCI
2 istehsalında ayrılan qaz qarı ı ının t mizl nm qur usunun i göst ricil ri c dv l 8.6- d göst rilmi dir.
348
C dv l 8.6 Kalsium-xlorid istehsalı prosesind ayrılan tullantı qazlarının t mizl nm si qur usunun i göst ricil ri T mizl m
qur usu Tutulan
komponentl r Qatılıq, % T mizl nm d r c si, % Daxil olur
Xaric olur
Sanitar qüll
HCI 0,1 0,006
99,4 Köpük
absorberi CaCI
2 (toz)
10,44 1,93
82,7 Skrubber CaCI 2 (toz)
1,78 0,32
82,0
T rkibind xlor, hidrogen xlorid v xlor üzvi birl m -
l r olan s naye qazları bir çox istehsal prosesl rind alına bil r. Bu prosesl r NaCI m hlulunun elektrolizi il xlor v NaOH–ın alınması, xloridl rin elektrolizi yolu il maqneziumun alınması, xlorla dırıcı yanma il lvan me- talların emalı, xlorid tur usunun v xlor üzvi v xlor qeyri üzvi birl m l rin alınması aid edil bil r. Bunlardan ba - qa son dövrl rd hidrogenxloridin ayrılması xlor üzvi tul- lantıların yandırılması qur ularında da mü ahid olunur. Bu halda da xlorun v xlor üzvi birl m l rin udulması üçün su, q l vi m hlulları, su suspenziyaları v üzvi h lledicil rd n istifad olunur. Bu cür prosesl ri h r cür konstruksiyalı reaktorlarda aparmaq olar. Bu halda qazların t mizl nm d r c si 70-90% olur. 349
Etilenin xlorla ması üsulu il 1,2-dixloretanın alınması prosesind tullantı qazlarının t rkibind 1,9 - 2,5%- q d r hidrogenxlorid olur. Bunun da atmosfer atılması traf mühitin tur z r rli komponentl rl çirkl nm sin s b b ola bil r. Odur ki, dixloretan istehsalında yaranan tullantı qazları xüsusi t mizl yici qur ularda t mizl ndikd n sonra atmosfer atıla bil r. Bu halda tullantı qazlarının t rkibind olan hidrogenxloridin absorbsiya üsulu il ayrılması n s m r li v effektiv üsul hesab olunur. 1,2-dixloretan istehsalı prosesind yaranan qazların hidrogenxloridd n t mizl nm si qur usunun texnoloji sxemi kil 8.27–d göst rilmi dir. Etilen qazı 2 MPa t zyiq altında xlorla ma öb sin daxil olur. 1 xloratoruna daxil olmamı dan vv l 0,12-0,2 MPa t zyiq q d r drossell dirilir. 1 xloratoruna h m d 0,16 MPa t zyiq altında xlor verilir. Xloratora vv lc d mir metal qırıntıları yerl dirilir, sonra is oraya 1,2 – dixloretan m hlulu tökül r k maye s viyy si ld olunur. Xlorla ma prosesinin gedi ind ayrılan hidrogenxlorid d mir il reaksiyaya gir r k FeCI 3 - çevrilir ki, bu da xlorla ma prosesini kataliz edir. Xlor v etilen xloratorun a a ısından daxil olur. Buraya etilen 5-10% artıqlı ı il verilir. Xloratorda s viyy 3 v 4 kondensatorlarından
350
daxil olan dixloretan-kondensat vasit sil t nziml nir. 1 xloratorunun yuxarısından çıxan qazlarla birlikd dixlor- etan buxarları 2 soyuducusundan keç r k dövr ed n su il i l y n 3 kondensatoruna v duz m hlulu il m nfi 20 0 C-y q d r soyudulan 4 kondensatoruna daxil olur. 3 v 4 kondensatorlarından sonra 1,2- dixloretan kondensatı 5, 6 seperatorlarına daxil olur. Burada 1,2-dixloretan abqazlardan ayrılır. 1,2 - dixloretanın bir hiss si xloratora qaytarılır, qalan hiss si is 8 tutumuna yı ılır. 8 tutumundan xam dixloretan nasos vasit sil sonrakı emal m rh l sin gönd rilir. 6 separatorundan sonra çıxan qazlar 9 doldurmalı kalona daxil olur. 9 kalonu (- 15 0 C)-y
q d r soyudulmu 11 nasosu vasit sil 9 kalonu v 10 soyuducu sistemind dövr ed n dixloretan il suvarılır. 10 soyuducusunda 1,2 -dixloretan duz m hlulu il soyudulur. 9 kalonundan sonra tur abqazlar 12 neytralla dırıcı kalona daxil olur. Burada 10-12%-li kaustik soda m hlulu il neytralla dırma prosesi aparılır. Kaustik soda 13 tutumundan 16 nasosu il götürül r k 14 istid yi diricisind n keç r k qızdırılır v 12
aparatının yuxarı hiss sin daxil olur. Kaustik soda m hlulu istid yi diricid su buxarı il qızdırılır. 13 Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|