“Turon bank”ning Buxgalteriya bo’limining tarkibi va tuzilishi
Bo'limning tarkibi, tuzulishi va hisob kitob operatsiyalari
xaqida quyidagi
bilimlarga ega bo'ldim:
Banklar har kuni bir necha yuz minglab operatsiyalarni amalga oshiradi va turli xil
bank xizmatlarini ko‘rsatadi. Bularning barchasi banklarda buxgalteriya hisobida aks
ettiriladi va tegishli hisobotlarda qayd etiladi.
Banklarda buxgalteriya hisobini yuritish va hisobotlarni tuzish nafaqat bank mijozlari
va aholiga sifatli bank xizmatlarini koʻrsatish, balki bank aksiyadorlari, kreditorlari,
investorlari, mijozlari va davlat moliya muassasalarini zarur axborot bilan ta‘minlash
hamda bankning moliyaviy barqarorligi va iqtisodiy samaradorligini
nazorat qilishda
muhim o‘rin tutadi.
Banklarda hisob-operatsion apparati ularning bajaradigan operatsiyalari va ularga
yuklatilgan ishlarning hajmidan kelib chiqib tashkil etiladi. Bankning hisob-operatsion
apparati pul- to‘lov hujjatlarini qabul qilish, nazoratdan o‘tkazish, rasmiy- lashtirish va
bankning buxgalteriya hisobini aks ettirish bilan band bo‘lgan bankning mas‘ul
xodimlaridan tashkil topadi. Banklarning xizmat ko‘rsatish darajasi va ish hajmiga
qarab hisob-operatsion apparati quyidagi mutaxassis xodimlardan shakllantiriladi:
-
Bosh buxgalter;
-
Mas‘ul ijrochilar (bevosita mijozlar bilan ishlaydi);
-
nazoratchi buxgalterlar;
-
Operatsiyalarni amalga
oshiruvchi xodimlar;
-
operatorlar.
Mas‘ul ijrochi va nazoratchi buxgalterlar zimmasiga muayyan hisobvaraqlari yuritish
yoki alohida operatsiyalarni amalga oshirish ishlari yuklatiladi. Bankning bosh
buxgalteri mas‘ul ijrochilarga vazifalari taqsimlaganda mijozlar va ular tomonidan
amalga oshirilayotgan operatsiyalarning o‘ziga xos jihatlarini e‘tiborga olishi lozim.
Xususan, hisobvaraqlar bux- galteriya xodimlari o‘rtasida
shunday taqsimlanishi
kerakki, bunda bir xo‘jalik yurituvchi subyektning barcha depozit va ssuda
hisobvaraqlari bitta buxgalteriya xodimi tomonidanyuritilishi kerak, chet el valutasida
ochilgan hisobvaraqlar bundan mustasno. Hisobvaraqlarni buxgalteriya xodimlari
o‘rtasida taqsimlash va qayta taqsimlash kitobi dasturiy
ravishda yuritiladi hamda
maxsus daftarda qayd etib boriladi.
Banklarda hisob-operatsion appparati tarkibini tashkil etish, ularning bank
qonunchiligi doirasida faoliyat yuritishi bilan bog‘liq mas‘uliyat bank boshqaruvchisi
zimmasiga yuklatiladi. O‘zbekistonda banklarning hisob-operatsion apparati
Markaziy bankning «O‘zbekiston Respublikasi banklarida
buxgalteriya hisobini
yuritish va buxgalteriya ishlarini tashkil qilish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnoma hamda
unga qilingan qo‘shimchalarga asosan tashkil etiladi.
Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish bank boshqa- ruvchisi zimmasiga
yuklatilgan. Bankning buxgalteriya appa- ratiga bosh buxgalter rahbarlik qiladi. Bosh
buxgalter bo‘lmagan vaqtda uning vazifalarini bosh buxgalter o‘rinbosari bajaradi.
Bankning bosh buxgalteri:
-
bank hisob siyosatini ishlab chiqish va uni bajarilishini ta‘minlashga:
-
Buxgalteriya hisobini qonunchilik doirasida
yuritishga;
-
bankda amalga oshirilayotgan barcha operatsiyalarni oʻz vaqtida va to‘liq
hisobotlarni tuzishga mas‘ul hisoblanadi. Shuningdek, bankning bosh buxgalteri
bankda hujjatlari aylanish jadvalini ishlab chiqadi va uni bajarilishini
ta‘minlaydi.
Quyidagi rasmda bosh buxgalter va uning o‘rinbosarlari vabo‘limlar haqida
ma‘lumotlar keltirilgan. Banklarda hisob-operatsion apparati ikkita tarkibiytuzilmadan
–
Dostları ilə paylaş: