AYDIN MƏMMƏDOV – YENİ TƏNQİDÇİ TİPİ KİMİ, YAXUD GERÇƏYİN NAĞILI…
23
imzası olan Aydın vardır; nə qədər ki Azərbaycan
ədəbi tənqidi vardır, o qədər də ədəbi tənqidimizdə
qısa, lakin unudulmaz Aydın mərhələsi vardır.
Burada «Gerçəyin nağılı»nı bitirərdim.
Lakin bir mətləbi də qeyd etmək, bir faktın da
fiksasiyasını istərdim. Aydının faciəli ölümün-
dən sonra ona xeyli şeir həsr edilib, Vaqif As-
lan «Aydın» poemasını [18] yazıb və bunların
heç birisini oxumaq Aydına qismət olmadı.
Amma Aydının sağlığında Vaqif Bayatlı Odə-
rin (Cəbrayılzadə) «Dilini saxlaya bilməyən
adam» şeiri onun xoşuna gəlmişdi. Və Aydın
ondan xahiş etmişdi ki, bu şeiri kitabında ona
həsr etsin və Vaqif də bu xahişə əməl etmişdi.
Sözümü, nağılımı Aydın Məmmədova həsr edil-
miş o şeirdən gətirdiyim misralarla qurtarıram:
Dilini saxlaya bilməyən adam doğuldu,
dil açdı, danışmaq öyrəndi,
öyrəndi vətənin dərdini
torpağından gülünəcən,
ancaq susmağı öyrənə bilmədi ölənəcən...
Dilini saxlaya bilməyən adam
işdə iş yoldaşına dedi:
– Bilmirəm adamlar niyə baş əyir
boş başları görəndə... [19].
«Nağıl»ımı, amma gerçək haqqında nağı-
lımı burada nöqtələyirəm və bilirəm ki, göydən
üç alma düşməyəcək və bu almalar da heç kəsin
arasında bölünməyəcək... Amma onu da bilirəm
ki, bu «Nağıl»ım, heç olmasa, iki-üç nəfərin xo-
şuna gələcəkdir... Bir də onu bilirəm ki, biri vardı,
biri yoxdu, amma bu dünyada ömrü gerçəyin
nağılına bələnmiş bir Aydın Məmmədov vardı və
onun başı dolu başlardan olduğundan, böyük ehti-
ramla onun ruhu qarşısında baş əyməyə dəyər...
Ə D Ə B İ Y Y A T
1. Hacıyev T. Gerçəklə nağılın dialoqu //
Ədəbiyyat qəzeti. 2015. 16 yanvar.
2. Vikipediya. Aydın Məmmədov //
http:www.aydinmammadov.com
3. Vəli Kamil. «Bizim Sabir» məqaləsi //
Müsavat: See more at: // http:axar.az/news/
3655#ad-image-0....
4. Məlikli Tofiq. Aydın bir insan – Aydın
Məmmədov // 525-ci qəzet. 2013. 25 noyabr.
5. Aslan Vaqif. Köhnə tanışlar: Aydın
Məmmədov – 70 // 525-ci qəzet. 2014. 16 yanvar.
6. Yaqubov Şakir. Köhnə tanışlar: Aydın
Məmmədov. Avtor Admin. Kateqoriya: Publisis-
tika. 2014. 17 yanvar // http:www.tofigabdin.com
7. Abbas Aqil. Peyğəmbər ola bilməyən
Aydın Məmmədov // Ədalət. 2014. 16 yanvar.
8. Məmmədov Arif. «Eşidilən sözlər» mə-
qaləsi // Aydın Məmmədov. Sözümüz eşidilənə-
dək. Bakı: Yazıçı, 1988.
9. Məsud Afaq. Bu dünyanın Aydın
hadisəsi // 525-ci qəzet. 2014. 18 yanvar.
10. Hacıyev Tofiq. Uzun sürən qısa ömür //
Aydın yol. 2015. 6 fevral.
11. Məmmədov Aydın. Sözümüz eşidilənə-
dək. Bakı: Yazıçı, 1988.
12. Qarayev Yaşar. Meyar şəxsiyyətdir.
Bakı: Yazıçı, 1988.
13. Abdulla Kamal. Aydın üçün son söz:
Ədəbi rakurslar // Ədalət. 2008. 15 noyabr.
14. Bayramov Bayram. Xalqın arxasında
yox, önündə... // Azərbaycan. 1990. 21 noyabr.
15. Abbas Aqil. Köhnə tanışlar: Aydın
Məmmədov – 70 // Ədalət. 2014. 16 yanvar.
16. Zülfüqarlı İlham. Aydın Məmmədov.
Əhdi kəsilmiş atları güllələyirlər, elə deyilmi?
Köhnə tanışlar: Aydın Məmmədov – 70. Аvtor
Admin. Kateqoriya: Publisistika. 2014. 20 yanvar
// http:www.tofiqabdin.com; http:www.525.az
17. Məmmədov Aydın. Axırıncı çörək ye-
rim beynimdi... // Aydınlıq. 1991. 10 avqust.
18. Aslan Vaqif. «Aydın» poeması. Bakı:
Elm, 1993.
19. Bayatlı Odər Vaqif. Yaşamaq lazımdır
sabaha qədər // Azadlıq. 2011. 12 yanvar.
QURBAN BAYRAMOV
24
QURBAN BAYRAMOV
AYDIN MAMMADOV – AS THE CRITIC OF A NEW TYPE
OF THE TALE OF REALITY…
S u m m a r y
The article researches the scientific-critikal activites of Aydin Mammadov as a prominent
figure in this socio-political, scientific and cultural environment of Azerbaijan.
Havinq started his literary criticism researches since the 1970s, A.Mammadov attempted to
go. Into the literary process through world literature and scientific-theoretical thought and these
attempts comprise the subject matter of the article which highlights authenticity and dominant
features of the critic’s style.
Universality as well as the capability of always having «a new word to say» in all the fields
of literary environment of the 70–80s, have been stressed by the the author.
With respect to the poetry and prose of the 1960–80s, authentic articles, essays as well as
dialogues with outstanding writers of the critic who was distinguished by his objective and
fundamental interference into the literary process have been analysed in detail.
These analyses formulate A.Mammadov’s image as an authentic critic, enable to imagine
the critic who can perceive truthfulness, back-and-forth movements in the literary process, thus
being able to appreciate and analyse it in full scope, to evaluate each and every new piece of
literature in the context of movement of literary process.
Key words: literary criticism, literary process, tradition, innovation, Aydin Mammadov,
critic
ГУРБАН БАЙРАМОВ
АЙДЫН МАМЕДОВ – КРИТИК НОВОГО ТИПА
Р е з ю м е
В статье рассматривается деятельность Айдына Мамедова как критика и как
блестящего знатока художественно-культурной, научной и общественно-политической
жизни современного ему общества.
А.Мамедов, пришедший в литературную критику в 70-х гг. прошлого столетия, сразу
же привлёк к себе внимание своим оригинальным стилем. Универсальность критического
мышления позволила ему коснуться всех сторон литературы 70–80-х гг.
Весьма объективной и принципиальной была позиция молодого критика и
относительно литературных процессов: в своих статьях и литературно-критических эссе он
полемизировал с видными писателями и всесторонне анализировал поэзию 60–80-х гг. В
результате об Айдыне Мамедове сформировалось представление как о критике нового
Dostları ilə paylaş: |