N. I. Ibragimov, M. N. Musayev, B. A. Abidov, B. A. Muxamedgaliyev loyihalash asoslari va ekologik ekspertiza

Ekologik nazorat — insonni tabiat bilan bo‘lgan muloqoti jarayonida, ularning mehnat faoliyatini nazoratlash. Insonning atrof- muhitga xo‘jalik faoliyati natijasida ko‘rsatilayotgan salbiy oqibatlarini monitoring (inglizcha so‘zdan olingan bo'lib monitoring — nazorat ma’nosini anglatadi)ini o‘tkazish va tabiatda sodir boMayotgan turli xil tabiiy hodisalarni kuzatishdir (cho‘l hosil bo‘lish jarayoni, ob- havoni o‘zgarishi va h.k.). '
Ekologik oqibatlar to‘g‘risida bildirish — EOTB (ZEP) — atrof- muhitga ko‘rsatilayotgan ekologik xavf-xatarni hisobga olgan holda uning ta’sirini baholash uchun o‘tkazilgan izlanishlaming asosiy natijalari,
eng ahamiyatli ta’sirning oqibatlari va atrof-muhitni saqlash talablarini bajarishga qaratilgan faoliyat to‘g‘risida lcorxonaning (buyurtmachi) majburiyatlari hamda mazkur turdagi x:o‘jalik faoliyatini amalga oshirishning butun davrida bu majburiyatkrning bajarilish kafolati.
Ekologik xavf-xatarni oldini olish va ekologik xavfsizlikni ta’minlash

1. Yer resurslarining cheklanganligi va uning sifat tarkibining pastligi

   
   

• yerlaming sho‘rlanganligi, yer erroziyasi (yemirilishi), tuproqning sanoat chiqindilari, maishiy chiqindilar bilan ifloslanganligi;

  
  

2. Suv zaxiralarining (yer usti va yer osti) taqchilligi va ifloslanganligi;

   
   

3. Orol dengizining qurib borishi xavfi;

   
   

4. Atmosfera havosining zararli moddalar bilan ifloslanishi.

   
   

Ekologik xavfsizlikni oldini olishning asosiy yo‘nalishlari: tegishli

texnologiyalami ishlab chiqish va joriy etish, zaharli kimyoviy moddalami qo'llash ustidan qattiq nazorat o'rnatish, qayta tiklanadigan zaxiralarni qayta ishlab chiqarishning tabiiy ravishda kengayishini ta’minlangan hamda qayta tiklanmaydigan zaxiralarni qat’iy mezon asosida iste’mol qilgan holda tabiiy zaxiralaming hamma turlaridan samarali foydalanish, jonli tabiatni butun tabiiy genofondini saqlab qolish va jahon jamoatchiligi e’tiborini mintaqaning ekologik muammolariga qaratish hamda ilmiy asoslangan holda shahar va tumanlaming loyihalarini aholini yashashi uchun qulay tarzda ishlab chiqish.