161
H
3
C─
noxudda 2 mq %, kartofda 1 mq % PP vitamini vardır.
Bu vitamin yabanı bitkilərdən yemlikdə 3,1 mq %,
yolotunun tərkibində isə 1,4 mq %
olur. Heyvan məhsullarından
PP vitamini
qaraciyərdə, böyrəklərdə və ətdə də çoxdur.
6.13 B
6
vitamini.
Bu vitaminə piridoksin və ya adermin də deyilir. Piridok-
sin piridinin törəməsi olub, kimyəvi adı 2-metil-3-oksi-4,5-dioksi-
metilpiridindir. Bu quruluş sintezlə də təsdiq edilmişdir. Piridok-
sin 2 formada olur: piridoksal və pridoksamin. Bu vitamin çoxcə-
hətli xüsusiyyətlərə malikdir. İnsanların bağırsaqlarında saprofit
həyat sürən bəzi mikroorqanizmlər B
6
vitamini sintez edə bilir.
Onların
sintez etdiyi B
6
vitamini insanın təlabatını ödəyir.
Piridoksal
Piridoksin
HO─
HO─
HO─
H
3
C─
H
3
C─
H
3
C─
O
C
│ H
CH
2
NH
2
│
CH
2
OH
│
─CH
2
OH
N
─CH
2
OH
─CH
2
OH
N
Piridoksamin
162
Orqanizmdə piridoksin oksidləşərək piridoksala və sonun-
cu isə aminləşib piridoksaminə çevrilir.
B
6
vitamini su və spirtdə yaxşı həll olan, acı dadlı ağ kris-
tallik maddədir,160
0
C-də əriyir, işığın təsirindən tez pozulur, turşu
və qələvilərə, qızdırmaya qarşı davamlıdır. Piridoksal 225
0
C-də,
piridoksamin isə 193
0
С-də əriyir,rəngsiz kristal maddədir.
B
6
vitamini fosfopiroksidal halında aminoferaza və dekar-
boksilaza fermentlərində koferment
rolunu oynayaraq təkrar amin
-
ləşmədə, zülalların mübadiləsində, aminturşularının dekarboksil-
ləşməsində, təkrar sulfatlaşmasında, purin əsaslarının, hemoqlobi-
nin,
kreatinin sintezində,yağların mübadiləsində iştirak edir.
Heyvanlarda (donuz, it, quş və s.) B
6
avitaminozu zülal
mübadiləsini pozması və dermatitlə, anemiya ilə xarakteriklənir.
Heyvanların boy inkişafı ləngiyir, sinir pozğunluqları baş verir.
Donuzlarda hemoqlabinin miqdarı 30% azalır. Triptofanın müba-
diləsi pozulduğundan sidiklə ksanturen turşusu ayrılır. Bu vitamin
insanın qidasında çox olduğundan onda B
6
-avitaminozluğu əmələ
gəlmir.
Gövşəyən heyvanların B
6
vitamininə olan təlabatı onların
işkənbəsində sintez edilən vitamin hesabına ödənilir.
B
6
vitamini təbiətdə geniş yayılmışdır. O, qaraciyərdə,
yumurtada, mayalarda çoxdur.
B
6
vitamini buğda da 0,5 mq%, kartofda 0,2 mq%, sarı-
N
─CH
2
OPO
3
H
2
HO─
HO─
H
3
C─
H
3
C─
O
C
│ H
CH
2
NH
2
│
Fosfopiridoksal
─CH
2
OPO
3
H
2
N
Fosfopiridoksamin
164
B
12
vitamini yüksək bioloji fəal maddə olub, mübadilə
proseslərində: nuklein turşularının sintezində, təkrar metilləşmə
reaksiyasında, aminturşularının və zülal mübadiləsində, qan əmələ
gətirmədə fəal iştirak edir. B
12
vitamini çatışmadıqda yaman
keyfiyyətli (pernisioz) anemiya və ya Addison-Birmer xəstəliyi
əmələ gəlir. Qandoğurma prosesi pozulur. Ona görə əsas antiane-
mik amil sayılır. Bu vitamin maldarlıqda geniş işlənir. Onu
donuzların və quşların yem payına qatdıqda çəkisi 15% artır və
sonuncular çox yumurta verir. Bu vitamin bitgilərdə çox az olur.
Onu mikroorqanizmlər və köbələklər sintez edir. Gövşəyən hey-
vanların həzm kanalında asanlıqla əmələ gəlir. Odur ki, qida ilə
qəbul etməyə ehtiyac yoxdur.
B
12
vitamini heyvan məhsullarında: süddə, ətdə, yumurta-
da, qaraciyərdə,
böyrəklərdə, balıqda çoxdur.