Namangan muhandislik qurilish instituti

Нафгкэт диндорлар. балки бутун жамият
аъзопарин/нг хдмкорлиги ва узаро
хамжихатлигини назарда тутади.

Бутун дунё мицёсида тинчлик ва бархарор-
ликни таъминлаш ва мустахкамлашнинг
мухим шартларидан хисобланади.




Хилма-хил диний эьтиходга эга булган кишиларнинг бир замин, бир ватанда, олийжаноб гоя ва ниятлар йулида хамкор ва хамжихат булиб яшашими англатади.

Asrlar mobaynida o‘lkamizning shaharu qishloqlarida masjid, cherkov va sinagogalar emin-erkin faoliyat ko‘rsatib, turli millat va dinga mansub qavmlar hamjixatlikda o‘z diniy marosimlarini ado etib kelganlar. Tariximizning eng murakkab, og‘ir davrlarida ham ular o‘rtasida diniy asosda mojarolar bo‘lmagan. Bu esa, millati va diniy qarashidan qati nazar, insonni ardoqlash va o‘zgalarni qadrlash, kattalarga xurmat, kichiklarga izzat ko‘rsatish kabi tuyg‘ular yurtimiz aholisining qon-qoniga singib ketganidan dalolat beradi. Aynan shu sifatlar xalqimizga xos bo‘lgan diniy bag‘rikenglikning ma’naviy asosini tashkil kiladi.
Ma’lumki, xar bir dinning o‘ziga xos aqidalari mavjud. Ular ba’zan bir-biriga mutanosib bo‘lsa, ba’zan zid ham kelishi mumkin. Diniy bag‘rikenglik ana shu xilma-xillik asosida kelib chiqishi mumkin bo‘lgan nizolarning oldini oladi, turli e’tiqodlarning yonma-yon va bir paytda mavjud bo‘la olishi uchun xizmat- qiladi.
Qadim zamonlardanoq o‘lkamizda zardushtiylik, buddaviylik, yaxudiylik, nasroniylik kabi dinlar mavjud bo‘lgan. Eng qadimiy va keng tarqalgan dinlardan biri bo‘lmish zardushtiylikning vatani ham bizning yurtimizdir. Chunki, u qadimgi Xorazmda shakllanib, rivoj topgan.
Ilk o‘rta asrlarda Markaziy Osiyoda buddizm ham muxim o‘rin tutgan. Xattoki, Buxoro shaxrining nomi ham «Vaxara» buddaviylar ibodatxonasi nomidan kelib chiqqan, degan fikrlar bor.
Markaziy Osiyoga islom dinining yoyilishi arafasida bu yerga Eron orqali Suriyadan kirib kelgan nestorian yo‘nalishidagi nasroniylik dini muxim mavqeni egallagan. VI asr boshlarida Samarqandda nestorian yepiskopi, VIII asrda esa mitropoliti xizmat qilgan. Shuningdek, qadimda xozirgi Toshkent va Xorazm viloyatlari xududlarida nasroniy diniga mansub aholi ham yashagan.
VIII asrda Markaziy Osiyoga arablar bilan birga islom dini ham kirib keldi. Aholining bu dinni qabul qilishi asta-sekinlik bilan, bir tekis bo‘lmagan xolda yuz berdi. Aholining bir qismi o‘zlarining qadimgi dinlariga etiqod kilishda davom etdi. Bu vaqtda islom va maxalliy dinlarning, ularga xos qadriyat va odatlarning qorishuvi yuz berdi. Movarounnaxr xalqlarining islom diniga zid kelmaydigan ma’rifiy-axloqiy g‘oyalari, xuquqiy me’yor va urf-odatlari to‘la saqlanib qoldi hamda islom talimoti asosida yanada sayqallandi. Bu xolat Movarounnaxrda islomning o‘ziga xos xususiyatlar kasb etishiga sabab bo‘ldi. Bu ham yurtimizda uzoq yillar davomida shakllangan diniy bag‘rikenglik samarasi edi.
O‘lkada tinchlik va diniy bagrikenglik muxitini ta’minlashda islom ta’limotidagi o‘zga din vakillari bilan o‘zaro murosa yo‘lini tutish, ular bilan dunyoviy ishlarda hamkorlik qilish va hamjixatlikda yashashga chorlovchi tamoyillar ham o‘ziga xos ahamiyat kasb etdi. Ayniqsa, islom ta’limotidagi dinni qabul qilish yoki qabul kilmaslik qalbga bog‘liq, insonning to‘liq ixtiyoridagi amal deb qaralishi mintaqada diniy bag‘rikenglik muxiti barqaror bo‘lishi uchun asosiy omillardan bo‘ldi.
Diyorimizdan yetishib chiqqan allomalarning asarlarida ham diniy bag‘rikenglik bilan bog‘liq kadriyatlar targ‘ib qilingan g‘oyalarni uchratamiz. Jumladan, Shayx Axmad Yassaviy ham o‘z xikmatlarida o‘zga din vakillariga yaxshi munosabatda bo‘lishni uqtirgan: