BƏNƏMİYƏ (Ordubad, Şahbuz) – bazar ertəsi. –
Birimci gün
ə bənəmiyə diyərdilər əvvəllər.
BƏRƏ (Keçili, Külüs, Şahbuzkənd) – sürüdəki
qoyunları saymaq üçün düzəldilmiş xüsusi yer.
BƏRƏMUM (Babək, Kəngərli, Şahbuz) – arı
p
ətəyində qalan mum töküntüsü. –Bərəmum çox xeyirri şeydi.
BƏRK (əksər şivələrdə) – xəsis. –Mə:m bı qonşum çox
b
ərk adamdı.
BƏRKİX' YER (Kolanı) – şumlanması çətin olan yer,
b
ərk yer. –Bərkix' yerdi ona görə əx'məmişix'.
BƏRNİ (Ordubad) – kiçik saxsı qab, dolça. –Nənəm
h
əməşə bal saxlıyardı bərnidə.
BƏRZƏBƏND (Pəzməri) – igid adam. –Bir bərzəbənd
adam lazımdı bı işi görməğa.
BƏSDƏMƏ (Nehrəm) – kökəltmə, xüsusi bəslənmiş
qoyun, at. –B
əsdəmə minməx'dən ötrün xama bağlamax
lazımdı.
BƏTDƏMƏX' I (Babək, Kəngərli, Naxçıvan) – bir
şeyi zorla vermək. –İsdəmirdim heç, zornan bətdədi uşağı
m
ənə.
BƏTDƏMƏX' II (Naxçıvan) – yalandan, yüngülcə
tikm
ək. –Bətdədim düyməvi hələlix' dursun, gələndə verərsən
b
ərkidərəm.
BƏYAXLARI (əksər şivələrdə) – bir az bundan əvvəl.
–B
əyaxları gedən də sə:n qahımındı?
41
BƏY DÜRMƏYİ (Ordubad, Şahbuz) – bəy tabağına
qoyulan yem
ək. –Bəyin tabağına qızın anası cürbəcür yeməli
şeylər qoyar, o da olar bəy dürməyi.
BƏYƏT (Vənənd) – on dərz. –Biz on dərzə bir bəyət
deyirıx.
BƏYSUMAT (Babək, Naxçıvan)//BƏSMAT (Culfa,
K
əngərli, Şahbuz) – zavodda bişən çörək. –Bəsmat hökmət
çör
əyidi, əvdə pişirmirix' onu.
BƏYYALLISI (Ordubad) – bəyin də iştirakı ilə
oynanan yallı. –Toyun əxirində cavənnər bəynən bir yerdə
oynıyəllər bəyyallısını.
BƏZZAT (Babək, Culfa) – pis, bəd xasiyyətli, qəddar
adam. –B
əzzat adamdı, yola getməx' olmur.
BIDIXANA
(bütün şivələrdə) – budur. –Baxdıx ki,
bıdıxana sallana-sallana gəlir.
BI DÖNƏ (Keçili) – bu dəfə. –Bildir allatdı məni, əmə
bı dönə qoymaram kəf gələ mã:.
BI HEYNİDƏ//BI HİNDƏ (Naxçıvan, Nəzərabad,
Şıxmahmud) – bu zaman. –Bı heynidə qızın adamnarı
tökülüşdü üsdümüzə.
BIQAL
(Şərur) – bu tərəf. –Çəkil bıqala qoy səni də
görsünn
ər.
BILACAĞ (Şahbuz) – cəhrəni işlətmək üçün əllə
tutulan hiss
əsi. –Bılacağ elə bilgilnən kin, cəhrənin qılpıdı.
BILIĞ//BILIX (əksər şivələrdə) – inəyin yeni
doğulmuş balası. -Hər heyvanın balası:n öz adı var da. İnəyin
42
d
ə illap təzə doğduğuna bılıx diyərix'.
BIRIN-
TIRIN ELƏMƏX' (Naxçıvan) – qaş-qabaq
tökm
ək, üz verməmək. –Nə vaxdı gö:rəm da, mã: bırın-tırın
eliyir.
BIZAV//BİZAV (əksər şivələrdə) - inəyin bir yaşadək
balası. –Bılıxdan bir yaşaına qədən bızav deyirix'.
BİCƏYNƏ//BİCƏX' (Ordubad, Şahbuz, Şərur) –
vaxtından əvvəl doğulan qaramal.
BİÇƏNƏX' (Şahbuz) – biçilmək üçün saxlanılan yer,
otlaq. –Biç
ənəx' o yerə də:llər kin, çiməni çoxdu, yaxcı yerdi,
otu piçilir.
BİÇƏR (Şərur) – dərzi. –Ver biçərə, qoy düzəltsin
ətəyi:n əyrisin.
BİDAMAR (əksər şivələrdə) – qeyrətsiz, qorxaq. –Çox
bidamar adamdı ee.
BİDAR//BEDAR (Naxçıvan) – yuxusuz. –Bı gecə
gözüm
ə yuxu getmiyip, oqqədə fikirrəşmişəm, bidar oldum.
BİLAN (Naxçıvan) – küçə. –Ora dədə-babadan
Söyütdü bilan deyirdil
ər.
BİLƏNDƏR (Ordubad, Şahbuz) – hər şeydən xəbərdar
adam. –S
ən bını İrza kişidən soruş, biləndər adamdı o.
BİLƏRZİX' (Culfa) – qaşsız üzük. –Əslində bilərzix'
qolbaxdı, amma bizdə üzüyə diyəllər.
BİLOY//BİLƏV (Qazançı, Qorçulu, Ləkətağ, Milax,
Şahbulaq, Şərur, Tivi) – kəsici alətləri itiləyən əşya. –Biləv
43
axdarıram ki, itiliyəm pıçağı.
BİNƏ (əksər şivələrdə) – yaylaqda qoyun saxlamaq
üçün tikili.
BİNÖVRƏ (Gənzə) – him. –Binövrə əvın himinə
dey
ərıx.
BİR BURUM (əksər şivələrdə) – bir az, bir qədər. –
Gilanar mir
əbbəsin bir burum qəynət qoy yerə.
BİRBÜKÜM (Şahbuz) – bir dəstə. –Təzə pişəndə
birbüküm d
ə lavaşdan göndərrix' qonşulara kin, qoxsu gedip.
BİRƏTİ (Culfa, Ordubad) - tamam, bütünlüklə,
bird
əfəlik. –Nə götürəssən birəti götür, ta bi də gəlmə.
BİRƏZ (əksər şivələrdə) – bir az. –Birəz gözdəsən indi
işivi aşırtmışdın.
BİRHAVIRDAN (Şərur) – bir azdan sonra. –
Birhavırdan baxdıx ki, bıdı təpəsiüsdə gəlir.
BİSDƏ (Ordubad) – bir kiloqram ağırlığında çəki
vahidi. –Bisd
ə bir kiloya diyərix', çəki daşıdı.
BİST (Saltaq) – dəyirmanın üst daşını hərəkətə gətirən
d
əmir ox. –Bist də:rman daşı:n oxudu.
BİSTAN OLMAX (Culfa)//BİSDƏN OLMAX
(Ordubad) –
yetişib tağdan düşmək. –Məhsul bistan olup, gedip
yığan yoxdu onu.
BİŞ-DÜŞ DAMI (Ordubad) – mətbəx. –Oranı
eliy
əcayıx biş-düş damı axırda.
BİŞİRT ELƏMƏX' (Kolanı, Şada) – becərmək. –
44
Yaxcı bişirt eləsən yaxcı da məhsul yığassan.
BİTDƏ-BİTDƏ (Biləv) - bircə-bircə, dəqiqliklə. –
G
ərəx' oturup bir ədam bınnarı bitdə-bitdə seçə.
BİTMƏX' (Payız) – balın bir müddət qaldıqdan sonra
duru haldan bir az qatı hala keçib bərkiməsi. –Əsl bal gərəx'
bir
əzdən bitsin.
BOĞANAX (əksər şivələrdə) – bürkü. –Boğanaxdan
n
əfəs almax olmur.
BOĞAZALTI (bütün şivələrdə) – qızıldan qayrılmış
qadın zinəti. –Boğazaltını köhnə arvatdar taxardı.
BOĞAZDIX (Culfa, Ordubad, Şərur) – qıf. –Boğazdığı
qoyup süd süz
ərix', yağ süzərix' onnan.
BOĞMA İSDƏKAN (Sirab) – armudu stəkan. –Mə:m
babam bı isdəkannarda çay işməz. O:nku gərəx' boğma isdəkan
ola.
BOĞMALAMMAX (Naxçıvan, Sədərək, Şahbuz) –
yem
ək. –Ver boğmalansın dursun getsin, gözüm görməsin onu.
BOĞURTDAX (əksər şivələrdə) – sünbülləmə.
BOLU (Bab
ək, Şahbuz, Şərur) – yabanı bikti.
BOLLAMAX (Aza, Tivi) – bol su buraxmaq. –
Baxır
da, el
ə vaxdı var ki, bollasan əx'diğın zay olar.
BOMBU (Ordubad) –
zavodda bişirilən çörək çeşidi. –
Bombu ağ unnan pişəndə yaxcı olur.
BORANI
(Naxçıvan) – badımcan, kartof, pomidorla
hazırlanan tərəvəz yeməyi. –Boranını yayda qara yetişəndə
45
Dostları ilə paylaş: |