Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XXXVII FƏSİL
584 Beləcə, Yusif Vəzirin ağrılardan, acılı-şirinli günlərdən, şöhrət və uğursuzluqldardan, haqq-nahaqdan keçmiş ömrü qürbətdə başa çatdı...
***
...Ailəsi, doğmalarısa onun ölümündən çox-çox sonralar xəbər tutacaqdılar... Günlərin birində mərhəmətli Lyubov İlyuşina dustaq Vəzirovun tövlədə gizlətdiyi əlyazmalarını xatırlayıb çıxar- maq istəyəndə kağızların çürüyüb yararsız hala düşdüyünü görəcək, təəssüf dolu göz yaşı axıdacaq, sonralar dustaq Yusif Vəzirov barədə xatirələrini kövrələ-kövrələ onun məhbus həmyerlisi Kərbəlayı Əhməd Cəfərzadəyə danışacaqdı... Qəbiristanlığı su basdığından Kərbəlayı Əhməd həmtalesinin qəbrini ziyarət eləyə bilməyəcəkdi... Ölümündən on üç il sonra – 1956-cı il fevralın 28-də Yusif Vəzirin işi üzrə hökm “ittiham sübuta yetirilmədiyi üçün” ləğv ediləcək, ona bəraət veriləcəkdi... Bir il sonra Ceyhun bəy Hacıbəyli Yusif Vəzir Çəmənzəminli haqqında kədər dolu yazı çap etdirəcəkdi... O vaxtlar artıq iki yox, üç iddiaçısı olan əsl Qurban Səidin Yusif Vəzir olduğunu kimsə bilməyəcəkdi... Neçə illər keçəndən sonra Ceniya Qraman “Əli və Nino”nun nəşrlərindən birini tapacaq, oxuyub heyran olacaq, çevirib nəşr etdirəcəkdi... Həmin vaxt Amerikada yaşayan Mustafa Türkəqul və Yu- sif Qəhrəman romanı oxuyub vaxtilə Ceyhun bəy Hacıbəylinin Yusif Vəzir Çəmənzəminlidən belə bir əsəri olduğu barədə dediklərini xatırlayacaq, Lüsi Tala məktub yazıb bunu təsdiqləyən cavab alacaqdılar: həqiqətən iyirminci illərin or- talarında Qafqaz görkəmli bir şəxs atasının yanına gəlib, təkbətək söhbətdən sonra ona qalın qovluq verib getmişdi... Sonra həmin Lüsi Tal da dediklərini sirli şəkildə inkar eləyəcəkdi...
585 Yetmişinci illərin əvvəllərində “Azadlıq radiosu”nda çalı- şan Məcid Musazadə romanı Azərbaycan türkcəsinə çevirə- cək, nəhayət, belə bir əsərin varlığından xəbər tutacaqdıq... Amma romanın müəllifliyi ətrafında fikir toqquşmaları bitib-tükənmək bilməyəcəkdi... Beləcə, yüzilin elə o roman qədər gözəl əfsanəsi yaranacaqdı...
586 XXXVII FƏSİL MİSSİONERİN ÖLÜMÜ Muhamməd Əsəd
...Qoca bu şəhəri sevirdi... Az qala, min üç yüz il əvvəl mavrların ələ keçirib İlbira adlandırdıqları, təxminən əlli il sonra bir qədər aralıda İlbira Mədinəti yarandığına görə köhnə məskənin Kalat Qranata adlandırıldığı şəhərin – Qranadanın vurğunuydu... Az qala, doqquz yüz əvvəl Kordova əmirliyinin süqutun- dan sonra ziridlərin əlinə keçib paytaxta çevrilən, Əndəlüsün ən gözəl şəhərlərindən biri kimi şöhrət tapmış, yüz illərlə əl- Moravilər və Nəsrilər sülalələrinin iqamətgahı olmuş, ispan torpağında İslamın son dayağı kimi xristianlara qarşı müqa- vimət göstərmiş, ispanların əlinə keçəndən sonra yəhudilərə də, müsəlmanlara da divan tutulduğu, Qurani-Kərimin nüsxələrinin, ilahiyyata dair kitabların, digər əsərlərin (on minə yaxın kitab, nadir manuskript, xəttatlıq sənətinin inciləri), yandırıldığı bu şəhəri sevirdi. Əl-Hamranın möhtə şəm mən- 587 zə rəsini, xəlifələrin yay iqamətgahı olmuş Hənəralifin xara- balıqlarını, Nazare sarayını, mavrlardan yadigar qalmış Əlbaysın məhəlləsinin yastı damlı evlərini, İzabella və Ferdi- nandın uyuduqları kral kapellasını, katolik kafedral kilsəsini, Müqəddəs Anna kisəsini, Müqəddəs Salvador kilsəsini, San- Jenorime monastırını, Qarsia Lorkanın muzeyini və adını da- şıyan parkı... yaddaşına köçürə-köçürə dəfələrlə gəzmişdi. Qoca Qranada yaxınlığında yaşamaqdan, ömrünü burda başa vurmaqdan məmnun idi. Neçə illər əvvəl gördüyü yuxu çin çıxmışdı, ya o yuxunu görəndən sonra bu qərara gəlmişdi, hər nəydisə, Həzrəti Muhammədin onu dəvəsinin tərkinə alıb məhz bu şəhərə gətirdiyinə, “Bura Günbatanın ən axırıncı
eləmirdi. Artıq ömrünün doxsan ikinci ilinə qədəm qoymuşdu, bu kifayət qədər uzun ömründə dünyanı ölkə-ölkə, bölgə-bölgə dolaşmış, dörd qitəni gəzmiş, həyatın qasırğalarından keç- miş, ağlı, hər cür vəziyyətdən çıxış yolu tapmaq bacarığı, in- sanların qəlbinə yol tapmaq, onları inandırmaq qabiliyyəti sayəsində təhlükələrdən salamat qurtula bilmişdi. Az qala, altmış il əvvəl on beş yaşlı arvadı Münirəylə körpə oğlu Talalı götürüb Mədinə sarayından qaçanda, əlbəttə, bö- yük risk elədiyini başa düşürdü. Amma getməyə bilməzdi, doktor Veysman məktubunda yeni hədəflər göstərmişdi: Bri- taniya Hindistanı parçalamaq ərəfəsindəydi, şimal əyalətləri ayrılıb müstəqil dövlət qurmaq yolunda hərəkətə başlamışdı- lar, o hərəkatın içində olmaq, o dövlətin qurucularıyla yaxın- laşmaq, nüfuz qazanmaq, mühüm vəzifələr tutmaq ümumi işə faydalı olardı. Bu da Muhəmməd Əsəddən ötrü şirnikləşdirici, maraqlı, həm də şərəfli işiydi: islam dininə xidmət elədiyini o dövlətin qurulmasında iştirakı sayəsində bir daha sübut eləyə bilərdi; üstəlik, artıq Səudiyyə dövləti yaranmışdı, hədəfləri aydın idi, İbn-Səudun yanındakı missiyası da başa çatmışdı. Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|