Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
581 ürəyinin ağrısı elə dözülməz olurdu ki, ölümün nəfəsini lap yaxından hiss eləyirdi. O qış günlərinin birində kəskin ürəktutmadan sonra özünə gələndə Lyubov İlyuşinanı yanında gördü: “Vəzirov, indi necəsiniz? – Qadın şəfqətlə soruşdu. – Mən rəhbərliyə xəbər vermişəm, müalicənizlə maraqlanacaqlar”. Gözlərinin qabağını örtən duman yavaş-yavaş seyrəldi, dərindən köksünü ötürüb, az qala, pıçıltıyla dilləndi: “Deyəsən, bu dəfə də ötüşdü. – Sonra yalvarış dolu nəzərlərini onun gözlərinin içinə zillədi. – Olar, sizdən bir xa- hiş eləyəm?” “Olar, – Lyuba xahişin qeyri-adi olacağını duyub ona tərəf əyildi. – Nə xahişin var?” “Döşəyimin altında kağızlar var, – Yusif Vəzir səsini daha da qısdı, – siyasi bir şey yoxdu, hekayələr, bir də başqa yazı- lardı. O kağızları götürüb etibarlı yerdə gizlədin, başıma bir iş gəlsə, itib-batmasın”. “Vəzirov, siz ki, bunun məsuliyyətini bilirsiniz”, – İlyişina tərəddüdlə dillənib ətrafa boylandı. “Bilirəm, ancaq başqa əlacım yoxdu”, – Yusif Vəzir yalva- rıcı nəzərlərini onun üzünə dikdi. “Yaxşı ki, bir şey fikirləşərəm, – Qadın ehtiyatla əlini döşəyin altına salıb kağız dəstəsini çıxardı, cəld sırıqlısının altında gizlətdi, sonra səsini qaldırdı. – Vəzirov, özünüzə fikir verin, rəhbərlik sizin səhhətinizlə maraqlanacaq”. Lyuba barakın qapısından çıxandan sonra rahat nəfəs aldı, heç olmasa, yazı-pozusu sarıdan bir qədər arxayınlaşmışdı. ...Onda ailəsinin Qubadan Dərbəndə köçdüyünü, qaynı Fərhadın qayınanasıgilə sığındıqlarını bilmirdi; Mina xanı- mın əri Musa Hüseynov da üç il əvvəl təxminən eyni cür itti- hamlara gedər-gəlməz göndərilmişdi; üstəlik, Bilqeyis xanı- mın qohumu Yusif Qaraxanov Dərbənd dəmir yolunda işləyirdi, şəhər sovetinin sədrilə yaxşı münasibəti vardı, az sonra onlara ayrıca otaq verilməsinə, adlarının ev dəftərinə yazılmasına, ərzaq payı almalarına nail olmuşdu. 582 Əgər bunları bilsəydi, şübhəsiz, daha da rahat olardı... Artıq “cəzası”nın iki ilini çəkmişdi, ömür möhlət versə, altı ilini də yola verərdi. Amma elə vaxt idi ki, kimsə sabah nə baş verəcəyini bilmirdi: cəbhədə ölüm-dirim döyüşləri gedirdi, böyük bir ölkənin, az qala, bütün Avropa hissəsi almanlar tərəfindən işğal olunmuşdu... O qışı, demək olar, xəstə keçirdi. Hava bir qədər mülayim olduğu günlərdə barakın ətrafında gəzinir, İlyuşinaya eşidib- bildiyi əhvalatları danışırdı. Bir dəfə nəzarətçi özünü saxlaya bilməyib doluxsunmuşdu: “Sizin kimi adamı necə həbsdə saxlamaq olar, Vəzirov?” Belə məqamlarda kimsəni qınamırdı: “Həyat amansız sınaqlarla doludu, Lyuba, o sınaqlardan heç də hamı şərəflə çıxa bilmir”. Çətin vaxtda kimsənin adına ləkə vurmadığından qürur duyurdu, buna da haqqı vardı...
*** Düşərgənin “sançast”ında müalicə bir fayda vermədi. İş qabiliyyətini itirdiyindən onu qəsəbənin kənarındakı əlillər evinə köçürdülər. Daha ömür möhlətinin tükəndiyini duyur, amma yaşa- maq, balalarını, ondan ötrü ağlagəlməz əzablara dözən Bilqe- yisi görmək istəyirdi. Lyubov İlyuşina vaxt tapan kimi baş çəkir, bir tikə çörək, ya dərman gətirir, ürək-dirək verir, cəbhədəki vəziyyətdən, ərinin məktublarından danışırdı... İlin son günlərində ürəyinin ağrısı daha da artdı... Dekabrın otuzunda Bilqeyis xanıma məktub yazdı, amma o məktubda ağrılarını büruzə vermədi:
583 Əgər icazə versələr, bu mənə çox kömək olar, ələxüsus papiros barədə... Sizin hələ yayda yazdığınız məktubu indi almışam. Çox şad oldum ki, uşaqlar sağ-salamatdırlar, yaxşı oxuyurlar. Səhhə- tinizi qoruyun. Qohumlara və tanışlara salam deyin. Bərk-bərk öpürəm sizi. Bütünlükdə sənin Yusufin”.
Məktubu yaza-yaza düşünürdü ki, ailəsi bu il qışı onsuz qarşılayacaq, bəlkə, altı qış da beləcə ötüb-keçəcək... Altı qış! Son günlərin ağrılarından sonra buna heç ümidi yox idi... Yanvarın dördünə keçən gecə də ağrı qəfil gəldi, qəddarcasına sinəsini kəsib-doğradı, heç səsini çıxarmağa da imkan vermədi... Son eşitdiyi bayırda çovğunun vıyıltısı, yan çarpayıda kiminsə sayıqlaması, hardan gəldiyini ayırd eləməyə macal tapmadığı “Getmə!” fəryadı oldu; son gördüyüsə, iç dünya- sından ağlagəlməz sürətlə keçən ömür məqamları, bir də Bilqeyis xanımın və uşaqlarının sifətləriydi. Səhər yanaşı çarpayıda yatan, bu yaxınlarda gətirilmiş dustaq onun hərəkətsiz üzünü görüb hər şeyi başa düşdü, dərhal nəzarətçini çağırmaq üçün qaçdı. Lyubov İlyuşina işə yenicə gəlmişdi, ovqatı təlx idi, dusta- ğın xəbərindən sonrasa, az qala, yıxılacaqdı. Divara söykənib papiros yandırdı, astadan pıçıldadı: “Heyif səndən, Vəzirov! Çox heyif!” ...Cənazəni günortadan sonra götürdülər, maşının kuzo- vuna qoyub bir neçə dustaq, dörd əsgərlə Betlyuqanın qolu Unca çayı qırağındakı qəbiristanlığa apardılar. Lyubov İlyu- şina kabinədə oturmuşdu, qarlı yola baxa-baxa susurdu. Dustaqlardan biri – tatar İlyas Muhəmmədşin dua oxudu, tabutu qəbrə endirib üstünü torpaqladılar. Lyubov İlyuşina üstünə 5332 yazılmış taxta lövhəciyi qəbrin baş tərəfinə sancdı... Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|