133
Əlbəttə ki, ideal cəmiyyət yoxdur. Bu və ya digər
sosiumlarda, hətta modern Qərb cəmiyyətlərində belə həm
pozitiv, həm də neqativ enerji təşəkkül tapmışdır.
Amma bun-
ların proporsiyasına (nisbətinə) müvafiq olaraq bir cəmiyyət
digərindən özünün inkişafına və ahəngdarlıq səviyyəsinə görə
fərqlənir.
Vurğulanması zəruri olan məqamlardan biri də idarə
olunan və olunmayan enerji məsələsidir. Bu gün sosial psixo-
loqları və cəmiyyətşünasları düşündürən başlıca məsələlərdən
biri də neqativ enerjinin necə idarə olunması, həmçinin, onun
cəmiyyətdən ixrac olunmasının metod və vasitələrinin tapıl-
masıdır. Bu istiqamətdə Qərb cəmiyyətlərində artıq müəyyən
üsul və vasitələrdən istifadə olunmaqdadır. Eyni zamanda,
inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə bu yöndə psixoloq xidməti təklif
olunmaqdadır. Həmçinin, Qərb cəmiyyətlərində fərdlərin ne-
qativ yüklü enerjidən arınması üçün inanc vasitələri və dini
dəyərlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, günah işlət-
miş və ya özünü günahkar hesab edən şəxslər dini liderə (mə-
sələn, papaza) müraciət etməklə günahlarını etiraf etmiş
olurlar. Günahını etiraf etmiş şəxs özünü təmizlənmiş hesab
edir və öz vicdanı qarşısında bir daha günah etməmək kimi
öhdəlik götürür. Təbii ki, bu, fərdi müstəvidə neqativ enerji-
nin cəmiyyətdən zərərsiz olaraq ixrac olunmasının bir forma-
sıdır. Amma təəssüf ki, İslam dinində də bu cür müsbət xüsu-
siyyət-tövbə ənənəsi olmasına baxmayaraq, nədənsə, müsəl-
man şərqində mövcud olan cəmiyyətlərdə günahı etiraf et-
mək, yanlış yoldan dönmək ənənəsinə gündəlik həyatda çox
az hallarda rast gəlinir. İnkişaf və tərəqqi isə bu cür sindrom-
ların “sındırılması”nı tələb edir.
Bütün bunların fonunda olduqca mühüm əhəmiyyət
kəsb edən digər bir məsələ və istiqamətə də toxunmaq məqsə-
134
dəmüvafiqdir. Belə ki, müasir kibertexnologiyaların, informa-
siya və kommunikasiya vasitələrinin, yeni təmayüllü sosial
medianın yaranması da pozitiv və neqativ enerjinin təşəkkül
tapması və müxtəlif sahələrə sirayət etməsinə şərait yaradır.
Sosial media özünəməxsus platformadır. O, bütün fərdləri
əhatə edəcək qədər kütləvidir, eyni zamanda, ifrat sərbəstlik
verəcək qədər azaddır. Belə olan təqdirdə bəhs olunan
platformada idarəetməni və rasional nəzarəti necə təşkil
etmək lazımdır? İlk növbədə, qeyd etmək lazımdır ki, yuxarı-
da inkişaf etmiş sosium kimi səciyyələndirdiyimiz cəmiyyət-
lərdə bu platformadan müsbət enerjinin təşəkkülü və idarə-
olunması istiqamətində pozitiv surətdə istifadə edilməkdədir.
Bu isə özlüyündə cəmiyyətə nizam, ahəngdarlıq, tərəqqi və
sabitlik gətirməkdədir. Amma rasional münasibətlər sistemi-
nin formalaşmadığı neqativ yüklü cəmiyyətlərdə bu platfor-
ma, bir növ, xaos və destruktiv ziddiyyətlər mənbəyi kimi çı-
xış edir ki, bu da əlbəttə ki, arzuolunmazdır. Məsələn, “Ərəb
baharı” adlandırılan Yaxın Şərq və Şimali Afrika olayların-
dan sonra bir daha əmin olduq ki, sosial media hər nə qədər
inkişaf üçün bir açar əhəmiyyəti daşıyırsa, bir o qədər də
tənəzzül mənbəyi və ya vasitəsi kimi də çıxış edir.
Sosial medianın bu gücü və keyfiyyəti, heç şübhəsiz,
onu yaradanlar tərəfindən əvvəlcədən nəzərə alınmış və məq-
sədə uyğun şəkildə sistemləşdirilmişdir. Bu isə sosial
mediaya idarəetmə keyfiyyəti gətirməklə konkret sosial-psi-
xoloji silaha çevirmişdir. İdarə edilənlər bu silah vasitəsilə
ayrı-ayrı cəmiyyətlərdə ən müxtəlif hadisələr törədə, milli
dövlətlərin və xalqların hüquqlarını öz maraqları naminə
ciddi zərbə altında qoya bilirlər. Başqa sözlə, sosial media
beynəlxalq təzyiq qrupları kimi fəaliyyət göstərir
və onu idarə
edən transmilli güclərin imperialist maraqlarına xidmət edir.