4
«Surib borish» harakatni bir butun xolda o‘rganib olish osonlashtiradi. «Surib
borish»dan foydalanilganda o‘qituvchi o‘quvchining faoliyatini bo‘g‘maydigan
darajada jismoniy kuch sarflab yordam berishi lozim. Ozginagina yordamlashib (turtki
berib) yuborish harakatning alohida fazalari bajarilayotganda qo‘llaniladi xolos.
Jismoniy yordamning turli xillarida foydalanish natijasida gimnastikachidan to‘g‘ri
harakat
tasavvurlari shkllanadiki, bu tasavvurlar mashqlarni mustaqil bajarish
jarayobnida muxim rol o‘ynaydi. Mashqlarni ijro etish texnikasi takomillashib borgan
sari o‘quvchilarning yordamlashishda sarflanadigan
kuch darajasi kamaya borib,
keyinchalik mutloq to‘xtatiladi.
Muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish bir-biri bilan bog‘liq. Mashqlar mustaqil
bajarilib, jismoniy yordam ko‘rsatish bilan muhofaza qilish manimal darajada bo‘lgan
muhofaza qilish manimal darajada bo‘lgan esa o‘zini-o‘zi muhofaza qilish hal qiluvchi
ahamiyatga ega bo‘lib qoladi.
Shug‘ullanuvchi mashqlarni mustaqil bajarishni boshlar ekan o‘zini muhofaza
qilish usullarini bilib olish zarur.
Muhofaza qiluvchi quyidagilarni bajarish shart:
A) Muhofaza to‘rtlaridan gimnastikachining mashq
qilishga xalaqit bermay
moxiroina foydalanish.
V) O‘quvchilarning inbividual xususiyatlarini bilishi.
Shikastlanishlarning oldini olish maqsadida shug‘ullanuvchilardan so‘rash yo‘li
bilan o‘rganiladigan harakatlar texnikasi (snaryadni qo‘yib yuborish, gavdani yozish,
siltama harakatlar) haqida ular qanchalik bilimga ega ekanligini aniqlab olgan matqul.
Muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish usullarini o‘rganish.
Shug‘ullanuvchi gimnastika mashqlari texnikasini o‘zlashtirib borish bilan
parallel ravishda o‘qituvchi raxbarligida jismoniy yordam ko‘rsatish
va muhofaza
qilish usullarini ham o‘rganishlar kerak.
O‘qituvchi oldin muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish usullariniyangi
elementini o‘rgatish jarayonida ko‘rsatib va tushuntirib beradi. Keyin har bir o‘quvchi
yordami ko‘rsatish
va muhofaza qilishga quyilari, o‘qituvchi esa mashq qilayotgan
muhofaza qilish bilan bir vaqtda turib muhofaza qilish
bilan muhofaza qilish uchun
turgan o‘quvchi o‘z vazifasini qanchalar uddalaganligi kuzatib boradi.
O‘quvchilar muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish ko‘nikmalari msutaxkam
egallab olganlaridan keyingin, o‘qituvchi ularga bir-birini
mustaqil muhofaza qilish
ishonib topshirsa bo‘ladi. Birov o‘qituchi har gal navbattagi o‘quvchiga muhofaza
qilishga ijozad berishidan oldin uni qanday muhofaza qilishini so‘rashi lozim.
Muhofaza qilayotgan o‘qituvchiga qo‘yilgan talab mashq bajaruvchiga bo‘lgan
talabdan kattaroq bo‘lgan ma’lum chunki muhofaza
qiluvchining salgina xatosi
shikastlanishga sabab bo‘lishi mumkin.
Charchagan yoki turgan o‘quvchini muhofaza qilishga qo‘yish qat’iyan man
etilad Shug‘ullanuvchilarga muhofaza qilish va yordam ko‘rsatishning barsa usullarini
o‘rgatish kerak. Bunga gimnastika mashqlarining har birida shu mashqning o‘zigagina
xos muhofaza qilish xususiyatlari,
xavfsizlik choralari, shuningdek o‘zini muhofaza
qilish usullari mavjudligini yoddan chiqarmaslik lozim.
Dostları ilə paylaş: