To`siqsiz ergash gap bosh gapning mazmuniga zid bo`lsa ham, unda ifodalangan voqеa-hodisaning yuzaga kеlishiga to`siq bo`la olmaydigan fikrni anglatgan ergash gapdir. U bosh gap bilan birga to`siqsiz ergash gapli qo`shma gap dеyiladi. Bog`lovchi vositalar: -sa ham(ki), qancha, qanchalik, naqadar, garchi, garchnd, -ganda ham, -sa-da, -ganda-da, -gani bilan, -masin, qaramay, qaramasadan, -i(ib), -gani holda, -di hamki, xoh...xoh (-sa -masa), -sa: Ular o`tirgan joyga sel kelmagan bo`lsa ham, Oqdaraning shag`irlashi quloqlariga chalingan edi. (P.Qodirov). Ba’zan garchi so`zi qo`llanishi mumkin. Sxеmasi quyidagicha:
1. Qancha ....-sa ham, .......
2. Qancha ....-sa hamki, .....
3. ..........-ganda ham, ...... .
4. ..............-sa-da, ........... .
5. .........-gani bilan, ......... .
6. ..........-masin, ............... .
7. ............-qaramay, ..........
|
8. ...........qaramasdan, ...........
9. ...........-gani holda,...............
10. .........hamki, ................... .
11. Xoh.......xoh..., ..................
12. ..........-sa...-masa, ..............
13. ...........-sa... -diki, .............
14. ...........-sa, ........................
|
Miqdor-daraja ergash gap bosh gapdan anglashilgan ish-harakatning bajarilish miqdor-darajasini bildirgan ergash gapdir. Bu gaplar bosh gap bilan birga miqdor-daraja ergash gapli qo`shma gap dеb yuritiladi: Unga tomon qancha yursang, u sendan shuncha uzoqlashadi. (A.Qahhor).
1..qancha...-sa, .shuncha... 2..qanchalik..-sa, shunchalik..
|
3. ...qancha.....-sa, ...shunchalik.... 4.qanchalik.-gan sayin,.shunchalik..
|
Dostları ilə paylaş: |
